#
دمشق، خبرگزاری جمهوری اسلامی 12/07/83
خارجی.سوریه.آمریکا.سیاسی.
با سفر"ویلیام برنز" معاون وزیر امور خارجه آمریکا در امور خاورمیانه
به دمشق و نیز دیدار " فاروق الشرع " و "کالین پاول" وزیران امور خارجه
سوریه و آمریکا در نیویورک ، دو کشور به توافقاتی در مورد پرونده های عراق
و لبنان دست یافتند.
عقب نشینی نیروهای سوریه از لبنان و مذاکرات سه جانبه هیاتهای نظامی-
امنیتی سوریه، عراق و آمریکا برای همکاری در زمینه کنترل مرزهای مشترک
مصداق عملی این توافقات است.
به گفته ناظران سیاسی، دمشق امیدواراست در قبال همکاری امنیتی سوریه با
نیروهای آمریکایی در عراق، آمریکا از حضور سوریه در لبنان چشم پوشی کند، و
به عبارتی قطعنامه 1559 شورای امنیت خنثی شود.
بااین توصیف، به نظر می رسد، روابط دمشق و واشنگتن هنوز مرحله خطر را
پشت سرنگذاشته است، زیرا هنوز مسوولان آمریکا بسیاری از خواسته های تحمیلی
خود را در دیدار از دمشق برای دولت سوریه تکرار می کنند.
سوریه نیز در برابر فشارهای فزاینده آمریکا و برای تحت تاثیر قراردادن
" کوفی عنان " دبیرکل سازمان ملل که سرگرم تهیه گزارش مربوط به قطعنامه
1559 است ، اقدام به فراخوانی نیروهای نظامی خود را از لبنان کرد.
اما دبیرکل سازمان ملل متحد در گزارش خود که روز یکشنبه در رسانه های
منطقه منتشر شد، گفته است: "نمی توانم باور کنم که مطالبات قطعنامه یادشده
مبنی بر خروج نیروهای خارجی و منحل کردن ملیشیای نظامی در لبنان اجرا
شده است".
به گفته عنان، مهم ترین و بزرگترین نیروهای نظامی خارجی مستقر در
لبنان، ارتش سوریه و سرویس های اطلاعات نظامی آن کشور است. عنان از حزب
الله نیز به عنوان بزرگترین گروه شبه نظامی در لبنان یاد کرده است.
عنان مدعی است با عقب نشینی نیروهای نظامی خارجی و منحل کردن تشکل های
شبه نطامی، فصلی غم انگیزی از تاریخ لبنان به پایان خواهد رسید، اما سوریه
اعلام کرده است که از ارایه جدول زمان بندی و آمار نیروهای نظامی خود در
لبنان خودداری می کند.
بدین ترتیب نمی توان گفت که توافقات اخیر سوریه و آمریکا در ارتباط با
عراق منجر به توقف فشارهای واشنگتن شده است.
سوریه به تجدید آرایش نیروهای نظامی خود در لبنان از طریق عقب نشینی سه
هزار سرباز از مجموع 14 هزار سربازی که در خاک این کشور مستقر است،
پرداخت و آنان را از حومه جنوبی شهر بیروت به طرف منطقه بقاع در کنار
مرزهای مشترک جابه جا کرد.
سوریه قصد داشت با این اقدام ثابت کنند که درصدد اجرای مفاد قطعنامه
1559 شورای امنیت برآمده است ، ولی این پیام سیاسی سوریه به گوش آمریکا
و دیگر محافل بین المللی نقش آفرین در تحولات منطقه نرسید.
با این حال ، کارشناسان سیاسی، گزارش عنان در ارتباط با اجرای مفاد
قطعنامه 1559 شورای امنیت را متعادل و تا حدودی به نفع سوریه ارزیابی
می کنند.
"شعبان عبود" تحلیلگر مسایل سیاسی در این زمینه به خبرنگار ایرنا در
دمشق گفت: تلاشهای سوریه برای همکاری با آمریکا در ارتباط با مساله عراق و
نیز التزام به خواسته محافل بین المللی در ارتباط با لبنان منجر به
تفاهماتی ولو جزیی با آمریکا شده است.
به گفته وی ، تحرکات اخیر دمشق حکایت از آن دارد که سوریه بیش از هر
زمان دیگر برای نقش آمریکا در این منطقه اهمیت قائل شده است و بر گفت وگو
با آن به عنوان بازیگر اصلی و متعاقب آن جلب رضایت آن کشور تاکید دارد.
این در حالی است که سوریه نظر بسیاری از تشکل های سیاسی لبنانی مخالف را
نادیده گرفته و آمادگی شنیدن نظرات فرانسه در ارتباط با مساله لبنان را
ندارد.
عبود افزود: به نظر می رسد، سوریه تلاش دارد با ابراز آمادگی برای همکاری
با آمریکا نقش شورای امنیت و فرانسه را در منطقه کم رنک کند.
دیدگاه های متفاوت در مورد شرایط حاکم بر روابط سوریه و آمریکا، در یک
مورد اشتراک نظر دارند، این که به رغم تفاهمات و یا موفقیت های جزیی اخیر
که امیدبخش توصیف شده، روابط دو کشور پس از اشغال عراق، راه بسیار دشوار
و خطرناکی را پیش رو دارد، زیرا آمریکا از ادامه فشارهای خود علیه سوریه
دست بردار نیست.
" دیوید ساترفلید" دستیار معاون وزیر خارجه آمریکا در مصاحبه با شبکه
آمریکایی "الحره" که برنامه های خود را به زبان عربی پخش می کند، گفته است،
جهان و لبنان عوض شده است، سوریه هم باید سیاستهایش را دربرابر جهان ولبنان
جدید بازنگری کند.
چکیده مطالبات آمریکا از سوریه، هماهنگی سیاست های دمشق با شرایط جدید
پس از اشغال عراق توسط آمریکاست .
به گفته این تحلیلگر سوری ، بدین ترتیب دمشق باید سیاستهای منطقه ای خود
را براساس خواسته آمریکا تغییر دهد. در حالی که دمشق این خواسته تحمیلی
آمریکا را تلخ می بیند، زیرا پیامدهای خطرناکی در پی خواهد داشت.
عبود افزود: تغییر سیاست منطقه ای سوریه یعنی این که باید دیدگاه دمشق
دربرابر منازعات اعراب واسراییل تغییر و ارتباط باجنبشهای مقاومت فلسطینی
همپیمان قطع شود. فعالیت حزب الله لبنان را محدود کند و از جمهوری اسلامی
ایران نیز فاصله بگیرد.
به اعتقاد عبود، سوریه درصدد تن دادن به خواسته های دیکته شده آمریکا
نیست. در حالی که آمریکا نیز فشارهای خود را مضاعف می کند. دمشق و واشنگتن
هر یک ریسمان روابط را به طرف خود می کشند.
ناظران سیاسی منطقه پیش بینی می کنند که با تداوم این وضعیت جو حاکم بر
روابط دو کشور متشنج تر شود و تفاهمات دو جانبه مبتنی بر منافع مشترک در
بهبود و گرمی بخشیدن به روابط دمشق و واشنگتن کارساز نباشد.
شعبان عبود دراین زمینه می گوید: روابط سوریه و آمریکا که پس از اشغال
عراق تا به امروز به تار مویی بسته بوده، به معنای واقعی کلمه وارد مرحله
سرنوشت ساز و جدیدی شده است.
کالین پاول یک ماه پس از سرنگونی رژیم صدام حسین ( آوریل ماه 2003 ) به
به دمشق سفر کرد و مطالبات واشنگتن را در دیدار با اسد اعلام نمود.
بوش قانون پیشنهاد کنگره مبنی بر بازخواست سوریه را تایید کرد، وبالاخره
در حدود کمتر از یک ماه مجلس نمایندگان آمریکا با رای اکثریت پیشنهاد "
نقض حقوق بشر و آزادی های مدنی در لبنان و سوریه توسط دستگاه حاکم بر
دمشق" را تصویب کرد.
به گفته این تحلیلگر سوری ، در پرتو تحولات یاد شده، رابطه میان دمشق و
واشنگتن بویژه در خصوص "شیوه رویارویی"، اینک با بزرگترین و خاطرناکترین
چالش های خود روبه رو است.
اکنون سووال این است که آیا دیپلماسی سوریه می تواند فشارهای اعمال شده
آمریکا را مانند گذشته جذب و مهارکند.
"عماد مصطفی" سفیر سوریه در آمریکا، پس از دیدار بشار اسد و ویلیام برنز
که 22 شهوریور ماه گذشته صورت گرفت، این دیدار را عمیق ، جدی، مهم و در
یک و نیم سال گذشته بی سابقه خواند، بر خلاف بیانیه برنز که بازتاب همان
خواسته های همیشگی آمریکا بود.
سفیر سوریه در آمریکا که در دیدار اسد و برنز حاضر بود گفت : بر خلاف
دیدارهای گذشته که آنان مطالبات خود را به ما دیکته می کردند و می رفتند،
این بار به نظرات ما گوش دادند.
اظهارات این دیپلمات سوری بدین معنا است که واقعیت ها و توافقات در
مسیر روابط و اتخاذ مواضع سیاسی تعیین کننده است.
به گفته این تحلیلگر سیاسی، کوفی عنان دبیرکل سازمان ملل در خصوص
میزان اجرای مفاد قطعنامه شماره 1559 مرتبط به لبنان در گزارش خود
بصراحت اعلام کرد که مفاد این قطعنامه در عمل اجرا نشد، درحقیقت در قبال
سوریه لحنی متعادل داشت ، زیرا حضور نیروهای نظامی سوریه را قانونی و
تاریخی ارزیابی کرد و گفت: " حضور ارتش سوریه در لبنان در سال 1976 به
درخواست لبنانی ها صورت گرفت".
شعبان عبود گفت که در گزارش عنان سخنی از اعمال تحریم و مجازات علیه
سوریه به میان نیامده و جدول زمان بندی برای عقب نشینی نیروهای نظامی
سوریه از لبنان نیز پیشنهاد نشده است .
وی افزود: دبیرکل سازمان ملل متحد در این گزارش به طور مستقیم به موضوع
تمدید دوره ریاست جمهوری " امیل لحود " نپرداخت بلکه به عنوان نظر شخصی
گفت، "من شخصا با ادامه ماندن سران کشورها در سمت های خود مخالف هستم".
همه این نکات حاکی از آن است که شورای امنیت در صورت خودداری سوریه از
التزام به مفاد قطعنامه 1559 درصدد سختگیری و اتخاذ اقدامات فوری علیه آن
نیست.
به گفته عبود، شاید بتوان گفت، متن گزارش عنان یکی از نتایج خوب همکاری
سوریه و آمریکا در زمینه مساله برقراری امنیت در عراق بوده است، با این
وجود نباید در تحلیل مسایل بیش از حد خوشبین بود و چنین پنداشت که تمامی
مشکلات موجود میان دمشق و واشنگتن برطرف شده است.
یااینکه گفته شود، روابط سوریه و آمریکا از رهگذر عراق وارد مرحله جدیدی
شده است ، زیرا تفاهمات و توافقات اخیر میان دو کشور موفقیت جزئی و موقتی
دیپلماسی سوریه در برابر فشارهای آمریکا است.
کارشناسی سیاسی سوری پیش بینی کرد، آمریکا بار دیگر قطعنامه 1559 شورای
امنیت را بهانه ای برای مداخله در امور سوریه و اعمال فشار در مراحل آینده
قرار خواهد داد.
عبود افزود: کاخ سفید به همین قطعنامه و مطالباتی که پیشتر اشاره شد،
بسنده نخواهد کرد، آمریکا در جست و جوی پرونده های دیگری خواهد بود تا در
چارچوب سیاست منطقه ای خود، فشارهای فزاینده ای را علیه کشورهایی وارد کند
که با آن همراهی نمی کنند.
خاورم 2130/ 1549/1373