چگونه پیش زمینه های فرهنگی بر نمایه ها و تصاویر علمی تاثیر می گذارد

چگونه پیش زمینه های فرهنگی بر نمایه ها و تصاویر علمی تاثیر می گذارد # لندن، خبرگزاری جمهوری اسلامی 30/09/84 خارجی.علمی.انگلیس. یک هنرمند عکاس اسپانیایی که در زمینه طراحی مناظر طبیعی به وسیله نرم افزارهای رایانه ای، کتابی منتشر کرده است، احتمالا بدون آنکه متوجه باشد نگاه دانشمندان را به نکته مهمی در زمینه نحوه تاثیرگذاری پیش زمینه های فرهنگی آنان بر نوع نگاهشان به جهان پیرامون، معطوف ساخته است. "خوان فونتکیوبترا" Fontcuberta Joan در کتاب جدید خود با عنوان "مناظر و چشم اندازهای بدون حافظه" Memory Without Landscapes احتمالا به دنبال آن نبوده که یک بحث فلسفی را مطرح سازد بلکه هدف او ظاهرا ارایه تصاویر زیبایی با استفاده از نرم افزارهای رایانه ای است که برمبنای مدلهای ریاضی "فراکتال" عمل می کنند و در آن مناظر طبیعی شبیه سازی می شود. یکی از مشهورترین این قبیل نرم افزارها موسوم به "تراجن" Terragen تولید کننده تصاویر دشت و ماهور عمدتا برای تولید نقشه های سه بعدی از بخشهای مختلف زمین به کار می رود. این نرم افزار نخست با انگیزه کاربردهای نظامی تولید و سپس در عرصه های گسترده تر غیرنظامی نیز به کار گرفته شد. به نوشته هفته نامه علمی "نیچر"، ابتکار هنرمند اسپانیایی آن است که از این نرم افزار استفاده بدیعی به عمل آورده و بی آنکه توجه داشته باشد، راز مهمی را آشکار ساخته است. فونتکیوبترا به جای آنکه همچون جغرافی دانان یا تهیه کنندگان نقشه های نظامی یا غیرنظامی داده های مربوط به نقاط مختلف زمین را به این نرم افزار ارایه دهد، داده ها و اطلاعات مربوط به منظره هایی را مورد استفاده قرار داده که در نقاشیهای هنرمندان و نقاشان بزرک جهان ظاهر می شود. به این داده ها اطلاعاتی در مورد مناظری که خود این هنرمند عکاس نیز تهیه کرده اضافه شده است. با این شیوه، هنرمند اسپانیایی نشان داده که نرم افزاری که به عنوان یک ابزار مطمئن در کاربردهای نظامی و غیرنظامی مورد بهره برداری قرار دارد می تواند با هر نوع داده، تصویر یک سلسله جبال را ترسیم کند که معمولا در میان آن یک دریاچه نیز وجود دارد. فونتکیوبترا اشاره می کند که هر چند سازندگان نرم افزار تراجن بر واقعی بودن تصاویری که این نرم افزار از نقشه های زمین تولید می کند، تاکید دارند، اما تصاویری که با استفاده از این نرم افزار و داده های مربوط به نقاشیها و عکسها تولید شده شباهت زیادی به تصاویری دارد که به وسیله نقاشانی که در مراکز علمی کار می کنند از کوهها و صخره ها و دره ها و تپه های سیارات منظومه شمسی ترسیم شده است. به عبارت دیگر نکته ای که کتاب اخیر این هنرمند اسپانیایی آشکار می سازد در واقع تاکید دوباره بر نکته عمیقی است که 40 سال قبل "ارنست گومبریج" مورخ هنر سرشناس اتریشی الاصل مقیم انگلستان در کتاب پرآوازه خود "هنر و تخیل" مطرح ساخته بود. گومبریچ یادآور شده بود که هیچنوع بازآفرینی و نمایش واقعیت به وسیله انسان خالی از جنبه های فرهنگی که هنرمند در آن رشد کرده نیست. این نکته در عین حال مرتبط با بحث بسیار عمیقی است که فلاسفه علم درباره واقع نمایی نظریه های علمی مطرح می کنند و توضیح می دهند که هیچ فردی نمی تواند با ذهن خالی از پیش فرضها یا اطلاعاتی که از محیط و فرهنک خود دریافت کرده با عالم و واقعیت روبه رو شود. با این حال نظریه هایی که مخلوق همین اذهان آغشته به پیش زمینه های فرهنگی هستند، به شرط آنکه معیارها و ضوابط معینی رعایت شوند، همچنان می توانند تا اندازه بسیار زیادی شان واقع نمایی خود را محفوظ نگاه دارند. به عبارت دیگر، هرچند ظرفها و زمینه های فرهنگی و ارزشی بر نوع جهان بینی افراد تاثیر می گذارند، اما این تاثیرات، به شرط آنکه افراد با هشیاری عمل کنند، منجر به نسبی گرایی معرفتی و از دست رفتن واقع نمایی نمی شود. 2222/346/345/1382/شبک/1517