توالی پدیده خشكسالی و لزوم مدیریت مصرف آب در استان مركزی

به گزارش ایرنا، آب به صورت یكنواخت در سطح كره زمین وجود ندارد و در بسیاری از نقاط جهان این ماده حیاتی به میزان كافی در دسترس همگان نیست و در حالیكه سه چهارم كره زمین را آب فراگرفته است اما بخش كمی از این میزان قابل مصرف در بخش های بهداشتی و كشاورزی است.
وقوع خشكسالی به عنوان پدیده ای طبیعی و تكرار شونده در اقلیم در تمام نقاط جهان محتمل است، هر چند كه ویژگی های آن از نقطه ای به نقطه دیگر متمایز است، اما به طور كلی خشكسالی به نباریدن باران كافی در یك دوره زمانی اطلاق می شود و باعث ایجاد تنش های آبی و كسری منابع آب مفید برای برخی فعالیت ها می شود.
استاندار استان مركزی بر صرفه جویی و حفاظت بهینه از منابع آبی تاكید كرد و گفت: این استان اگر به روند مصرف بی‌رویه آب ادامه دهد در 25 سال آینده هیچ منبع آبی در بخش كشاورزی و صنعتی نخواهد داشت.
محمود زمانی قمی افزود: در سال های اخیر مشكل خشكسالی، كمبود منابع آبی و كاهش سطح آب های زیرزمینی را در نقاط مختلف استان رقم زده اما، این مسئله به تنهایی عامل كمبود آب نیست و روش ناصحیح مصرف، موضوع تاثیرگذار در بروز پدیده توالی خشكسالی است.
وی اظهار كرد: برای نهادینه كردن و اجرای الگوی صحیح مصرف در تمام بخش ها، باید اطلاع رسانی و فرهنگ سازی انجام شود تا بتوان به درستی منابع آب موجود را مدیریت كرد.
زمانی قمی گفت: در بخش كشاورزی الگوی مصرف آب باید به طور كلی تغییر كند و روش های نوین آبیاری و بهره گیری از كشت های كم آب بر ترویج شود.
وی توضیح داد: بخش كشاورزی عمده مصرف آب را می بلعد و اگر در این حوزه، الگوی مصرف در بازه زمانی كوتاه تغییر نكند در دو دهه آینده با بحران در منابع آبی استان قطعی است.
استاندار استان مركزی افزود: بحران كم آبی در استان مركزی واقعیتی تلخ است كه باید آن را پذیرفت و دستگاه های متولی كشاورزی باید با الگوی كشت پرآب بر برخورد جدی كنند.
زمانی قمی بیان كرد: شركت آب منطقه ای استان، جهاد كشاورزی، آب و فاضلاب روستایی و شهری باید به‌ دنبال ایجاد رژیم جدید مصرف آب باشند و به ‌سمت مدیریت مصرف بهینه و منطقی حركت كنند.
مدیرعامل شركت آب منطقه ای استان مركزی، به وجود چاه های غیرمجاز در استان اشاره كرد و گفت: با توجه به زمان بر بودن پركردن چاه های غیر مجاز، نیاز است برای جلوگیری از هدر رفت آب با همكاری سازمان های متولی 1000 چاه غیرمجاز كه بعد از سال 85 حفر شده اند تعیین تكلیف و از برداشت آب از این چاه ها جلوگیری شود.
عزت اله آمره ای افزود: بیشترین چاه های غیرمجاز در این استان مربوط به شهرستان های اراك، شازند و خنداب و كمترین چاه های غیر مجاز در شهرستان زرندیه است.
وی، نصب كنتورهای هوشمند برای جلوگیری از اضافه برداشت چاه های مجاز را از برنامه های وزارت نیرو برای جلوگیری از هدر رفت آب كشاورزی عنوان كرد و گفت: 320 میلیارد ریال اعتبار برای تجهیز چاه های آب كشاورزی استان مركزی به كنتورهای هوشمند نیاز است كه این مهم نیازمند توجه مسئولان است.
مدیرعامل شركت آب منطقه ای استان مركزی گفت: بحران كم آبی در كشور جدی است و یكی از چهار سد بحرانی كشور سد الغدیر ساوه است.
آمره ای افزود: با همكاری مردم و مسئولان انتظار می رود همه بندهای انحرافی و سردهنه های مسیر رودخانه ی قره چای در فصول غیر زراعی بازگشایی شود تا این امر سبب جاری شدن آب رودخانه شده و علاوه بر تغذیه مناسب سفره های آب زیرزمینی و ذخیره آب به منظور فصول زراعی، اكوسیستم رودخانه نیز احیاء شود.
وی اظهار كرد: بهره وری آبیاری در حوزه كشاورزی در استان مركزی پایین است و می طلبد اقداماتی برای كاهش میزان هدررفت آب انجام شود.
آمره‌ای با اشاره به مشكلات هدررفت آب در بخش كشاورزی اظهار داشت:استفاده از روش‌های سنتی و غرق آبی موجب می شود حجم بالایی از اب در حوزه كشاورزی حیف و میل شود.
وی اظهار كرد: نیاز است كه دوره های ارتقاء دانش كشاورزاندر روش های كاشت، داشت و برداشت و بهره وری آب توسعه یابد و مشاركت بهره برداران این بخش در مدیریت بهینه آب روز به روز بیشتر شود.
وی اظهار كرد: تنها 15 درصد كشاورزی استان از سیستم های آبیاری مدرن استفاده می‌كنند.
این مسئول ،اراضی خرده مالكی ، پایین بودن كیفیت آب و بالا بودن هزینه تجهیزات آبیاری نوین را از جمله عواملی دانست كه موجب كندی تبدیل آبیاری سنتی به مدرن در این استان شده است.
مدیرعامل شركت آب منطقه ای مركزی گفت: با همكاری مردم و ادامه روند حمایت دولت امكان مجهز شدن اراضی كشاورزی به سیستم های آبیاری نوین فراهم است.
به گفته وی، شركت آب منطقه‌ای مركزی نیز هوشمند كردن كنتورهای آب مصرفی كشاورزان و جلوگیری از حفر چاه‌های غیرمجاز را به عنوان عاملی بازدارنده در دستور كار خود قرار داده است كه هزینه تامین این كنتورها را می‌توان با گرفتن تسهیلاتی از بانك‌ها تامین كرد.
مهندس آمره ای گفت: در فصول سرد سال باید چاههای كشاورزی خاموش و بندهای انحرافی و سردهنه های مسیر رودخانه ها در این فصل بازگشایی شود.
وی بیان كرد: با ادامه روند فعلی مصرف آب كشاورزی در استان، در آینده نه چندان دور به وضعیت بحران آب می رسیم و باید همه در صرفه جویی مصرف آب همكاری و مشاركت جدی داشته باشند.
مدیرعامل شركت آب منطقه‌ای استان مركزی گفت: به منظور بهینه كردن مصرف آب در شهر اراك، شهرداری اراك باید آب مورد نیاز فضای سبز را از آب آشامیدنی جدا كند زیرا آبرسانی در حوزه آشامیدنی از اهمیت بسیاری برخوردار است و شهرهای استان مركزی نیز به جز تفرش و ساوه تا 20 سال آینده مشكل تامین آب ندارند.
مهندس آمره‌ای افزود: با وجود بارش خوبی كه امسال باعث سرریز سد كمال صالح اراك شد هنوز ضرورت مدیریت مصرف آب وجود دارد.
وی توضیح داد: برای توسعه صنعت استان مركزی محدودیت استفاده از آب زیرزمینی وجود دارد كه این امر مستلزم استفاده پساب تصفیه‌خانه اراك در این بخش است.
وی خاطرنشان كرد: كاهش بارش باعث شده تا دخل و تصرف در حریم رودخانه ها افزایش پیدا كند و گسترش ساخت و ساز به حریم رودخانه ها آسیب جدی وارد كرده است.
معاون بهره برداری شركت آب و فاضلاب استان مركزی گفت: آب مورد نیاز شهرستان های اراك، محلات، نیمور، ساوه و دلیجان از سه سد كمال صالح، الغدیر، 15 خرداد و بقیه شهرها نیز از 210 چاه زیرزمینی تامین می شود.
بهمن آنالویی افزود: از ابتدای امسال تاكنون نیز 76 میلیون مترمكعب آب در استان مركزی برداشت شده كه 37 درصد منابع آبی و 63 درصد از منابع زیرزمینی بوده است.
وی توضیح داد: علاوه بر سد و منابع زیرزمینی، یك چشمه آب نیز در شهرستان محلات آب آشامیدنی مردم این شهرستان را تامین می كند و در چهار شهرستان استان چهار رشته قنات منابع آبی را در اختیار مردم قرار می دهند.
فرماندار اراك گفت: مشكلات حوزه تالاب كویری میقان اراك به علت خشكسالی باید با درایت و نظارت مدیریت صحیح شود در غیر این صورت، طبیعت انتقام خود را می گیرد.
حسین بختیاری افزود: فقدان مدیریت مناسب در خصوص تالاب كویری میقان باعث می شود تا در سال های آتی زندگی در كلانشهر اراك ممكن نباشد و طوفان هایی كه از روی كانون ها و چشمه های غبار نمكی این تالاب برمی خیزد آلوده و عوارض آن برای سلامتی خطرناك باشد.
وی اظهار كرد: ساماندهی كشت گیاهان غیراستراتژیك به منظور حفظ منابع آبی با نظارت جهاد كشاورزی نقش تعیین كننده ای در مدیریت مصرف آب دارد.
وی گفت: رعایت حریم رودخانه ها و برخورد قانونی با چاه های غیرمجاز از دیگر راه های حفاظت از منابع آبی است.
رئیس شورای اسلامی كلانشهر اراك گفت: تصمیم های واحد و كارآمدی در استان متناسب با بحران و مشكلات موجود در حوزه آب گرفته نمی شود و برای مشكلات این بخش باید ستادی در استان تشكیل شود تا مدیریت آب نتیجه بخش باشد.
اسماعیل تاج آباد افزود: مدیریت مصرف آب نیازمند همكاری همه بخش ها است و دستگاه تخصصی به تنهایی نمی توانند در مدیریت مصرف تاثیرگذار باشند.
وی بیان كرد: شورای شهر اراك هرسال 70 تا 80 میلیارد ریال برای مدیریت بهینه مصرف آبیاری پارك ها به شهرداری اعتبار می دهد.
وی اظهار كرد: آبیاری فضای سبز در هیچ پاركی در اراك به شیوه آبیاری غرق آبی نیست و از سیستم آبیاری نوین در بهره گرفته می شود.
وی گفت: كمبود منابع آبی باعث شده تا شهرداری اراك تناوب آبیاری در فضای سبز را از 14 روز به دو ماه برساند.
وی ادامه داد:با وجود آلایندگی هوای این كلانشهر ظرف دو سال اخیر هیچ درختی كاشته نشده زیرا در تامین منابع آبیاری آن با مشكل مواجه است.
6991/6013/ گزارشگر: معصومه ابراهیمی* انتشاردهنده:مژگان حیدری*