بازار سیاه اجاره کاتالیست برای اخذ معاینه فنی/ سازمان محیط‌زیست در حال ساماندهی

خودرو متهم ردیف اول آلودگی هوا به ویژه در کلانشهرها است، حدود ۲۵ میلیون خودرو در کشور تردد می کند که از این تعداد ۶.۵ میلیون به سن فرسودگی رسیده اند، این در حالی است که ۸۰ درصد ناوگان حمل و نقل عمومی پایتخت فرسوده است که تردد این میزان خودروی فرسوده و سن بالا در شهری مانند تهران که دیگر توان اکولوژیک خود را از دست داده معضلی به نام آلودگی هوا را به دنبال دارد که در این شرایط تنها راه گریز از آن فقط وزش باد و ناپایداری جوی است که آنهم دیگر آنطور که باید طبیعت از عهده آن برنمی آید چون دیگر رمقی باقی نمانده است.

دولت برای مقابله و کاهش این وضعیت، صاحبان خودروها را موظف کرده که حتما معاینه فنی خودروی خود را انجام دهند، البته هر خودرویی که وارد چرخه مصرف می شود در چهار سال اول از معاینه فنی معاف است اما بعد از آن هر سال باید معاینه انجام شود که گذراندن این مرحله شرایط مخصوص به خود را دارد، یکی از آنها سالم بودن قطعات آلایندگی مانند کنیستر، کاتالیست و فیلتر جاذب دوده است که اگر نقصی داشته باشند معاینه فنی مورد تایید قرار نخواهد گرفت اما از آنجا که خرید و نصب این قطعات تا حدودی برای صاحبان خودرو گران تمام می شود از این رو در صدد دور زدن آن بر می آیند که این مساله موجب شده تا بازار سیاهی برای اجاره این قطعات ایجاد شود.

به عنوان مثال صاحب یک خودرو قبل از مراجعه به مرکز معاینه فنی یک قطعه کاتالیست را به مبلغ بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان اجاره و بر روی خودروی خود نصب می کند و بعد از اینکه مجوز معاینه فنی را دریافت کرد آن قطعه را از خودرو باز و به اجاره دهنده بر می گرداند ، در حالی که در بازار قیمت این قطعات بالای میلیون است؛ حال نتیجه آن ادامه انتشار آلایندگی در کلانشهری مانند تهران و بی نتیجه ماندن اجرای قوانین مربوط به هوای پاک می شود.

سرپرست دفتر هوا و اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست در این باره به خبرنگار محیط زیست ایرنا گفت: یکی از مشکلاتی که در زمینه خودروهای در حال تردد در سطح شهرها وجود دارد فرسوده شدن تجهیزات آلایندگی آنها مانند کنیستر، کاتالیست و فیلتر جاذب دوده است، این قطعات موجب ارتقاء کیفیت استاندارد خودرو می شوند اما زمانی که کارایی خود را از دست بدهند و به موقع تعویض نشوند عملا خودرو از حالت استاندارد یورو ۴ ، یورو ۵ و یورو ۶ خارج و به خودروی معمولی تبدیل می شود و میزان انتشار آلاینده های آن نیز افزایش می یابد.

داریوش گل علیزاده افزود: زمانی که خودرویی تولید می شود سازمان محیط زیست از طریق آزمایشگاه های معتمد آلایندگی آنرا مورد ارزیابی قرار می دهد که اگر با استانداردها انطباق داشت اجازه شماره گذاری داده می شود اگر که مطابقت نداشت اجازه شماره گذاری داده نمی شود، حال زمانی که خودرو شماره گذاری و در اختیار شهروندان قرار می گیرد بعد از مدتی از تردد در معابر، عمر مفید تجهیزات آلایندگی آن تمام می شود البته زمان آن بستگی به میزان سوخت و نوع پیمایش خودرو دارد که در این حالت باید آن قطعه تعویض تا مانع انتشار آلایندگی در هوا شود.

وی اظهار داشت: این موضوع در مراکز معاینه فنی خودروها بسیار مورد توجه است و اگر این قطعات درست کار نکنند مرکز صحت و سلامت خودرو را تایید نمی کند بنابراین مدتی است با مشکلی به عنوان اجاره کاتالیست مواجه شده ایم، چون قیمت کاتالیست در بازار گران است از این رو مردم آنرا به قیمت ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان اجاره و بر روی خودروی خود نصب می کنند و بعد از اینکه معاینه فنی را گذراندند و مجوز تایید را گرفتند آن قطعه را باز و به اجاره دهنده بر می گردانند.

سرپرست دفتر هوا و اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست سازمان حفاظت محیط زیست گفت: برای حل این مساله به دنبال کد دار کردن قطعات آلایندگی خودروها هستیم تا در مشخصات خودرو درج شود، دراین صورت اگر آن قطعه تعویض شود مرکز معاینه فنی متوجه آن می شود که با فرد خاطی برخورد می شود.

چون قیمت کاتالیست در بازار گران است از این رو صاحب خودرو آنرا به مبلغ ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان اجاره و بر روی خودرو نصب می کند و بعد از گذراندن معاینه فنی آنرا از خودرو باز و به اجاره دهنده بر می گرداند.وی تاکید کرد: البته اجرای آن ساز و کار مخصوص به خود را دارد که باید تمام ابعاد آن دیده شود و در حال انجام آن هستیم.

گل علیزاده با تاکید بر اینکه بیشتر برای خودروهای شخصی این کار را انجام می دهند گفت: البته حمل و نقل عمومی هم مشکلات خودش را دارد، مثلا حدود ۴۰۰ تا ۴۵۰ اتوبوس در حمل و نقل عمومی مورد استفاده قرار می گیرد که پلاک ندارند، سازمان محیط زیست با تردد این خودروها موافقت نکرد از این رو اجازه شماره گذاری به آنها داده نشد حتی معاینه فنی هم ندارند اما چون مشمول حمل و نقل عمومی شده اند از این رو به راحتی در سطح شهر تردد می کنند.

وی اظهار داشت: برای این خودروها باید فیلتر جاذب دوده نصب می کردند اما این کار را انجام ندادند، مساله این است که این سیستم در کارخانه بر روی خودرو نصب نمی شود بنابراین وقتی معیوب یا از خودرو جدا می شود مشکلی برای روشن شدن و راه رفتن خودرو ایجاد نمی کند اما اگر در کارخانه نصب شود در صورت خراب شدن، سیستم خودرو مختل شده و خودرو دیگر قادر به حرکت نیست از این رو دنبال این هستیم خودروهای فیلترداری که وارد چرخه تردد می شوند حتما سیستم قطعات آلایندگی آنها کارخانه ای باشد یعنی این قطعات مانند کاتالیست، کنیستر و فیلتر جاذب دوده از کارخانه بر روی آنها نصب شده باشد چون وقتی جداگانه نصب می کنند کارایی لازم را ندارد.

وی گفت: روندی که اکنون شهرداری تهران به دنبال آن است، نصب فیلتر جاذب دوده بر روی خودروهای در حال تردد است که کارایی چندانی ندارد، برای این منظور شهرداری چندی پیش ۵۰ فیلتر جاذب دوده نصب کرد اما چندان فایده ای نداشت چون خودروهای حمل و نقل عمومی مانند اتوبوس، مینی بوس و تاکسی خودروهای پرپیمایشی هستند و اکنون نیز تقریبا اتوبوس های ما بالای ۸۰ درصد آنها فرسوده اند و سالها است که توسعه نیافته اند.

سرپرست دفتر هوا و اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: ما سالهاست که انباشت تکالیف انجام نشده مربوط به سنوات گذشته را داریم که اگر آن زمان به مرور انجام می شدند الان دچار مشکلات کمتری بودیم از طرفی اجرای آنها به اعتبار نیاز دارد که گاها سازمان ها از عهده آن بر نمی آمدند، در واقع با توجه به تحریم ها، شرایط اقتصادی کشور و بالا رفتن قیمت خودرو تامین خودروهای نو از عهده شهرداری ها خارج شده است.

وی برای عبور از این شرایط گفت: بهترین راه ورود بخش خصوصی است، چون منابع مالی دولت محدود است از این رو باید سیاست گذاری به گونه ای باشد که بخش خصوصی به ورود در این عرصه ترغیب شود، می توان این جاذبه را در بخش خصوصی از طریق ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید از محل صرفه جویی در سوخت ایجاد کرد ، در واقع بخش خصوصی وارد شود تا اتوبوس و تاکسی برقی وارد کشور کند و از محل صرفه جویی در سوخت حق الزحمه خود را دریافت کند.

گل علیزاده اظهار داشت: در بحث انرژی تجدید پذیر هم وضع همین است، در این بحث بخش خصوصی آمادگی دارد نیروگاه ایجاد کند اما به سمت نیروگاه فسیلی تمایل دارد چون در آنجا سوخت ارزان است اما اگر بخواهد نیروگاه خورشیدی احداث کند هزینه های اولیه آن بسیار بالاست از طرفی هم قیمت برق تولیدی از انرژی های تجدید پذیر تفاوت چندانی با سوخت های فسیلی ندارد از این رو کسی به آن سمت نمی رود و این می شود که چرخه آلودگی هوا در کشور به ویژه در کلانشهرها همچنان ادامه دارد.

9014