به گزارش روز سهشنبه ایرنا به نقل از روابط عمومی دانشگاه شهید چمران اهواز، دکتر مصطفی محمدی دهچشمه به مناسبت هفتهی پدافند غیرعامل (هشت تا ۱۴ آبان) بیان کرد: توجه و به کارگیری اصول پدافند غیرعامل از اولویتهای مهم و الزامات اساسی مدیریتی از سطح کلان تا سطح محلی در کشور است.
وی پدافند غیرعامل را "دفاع" مبتنی بر برنامهریزی و سیاستگذاری تعبیر کرد و آن را مجموعه تدابیر، سیاستها و الزامات غیرمسلحانه در برابر تهدید، حمله و هجوم دانست.
محمدی ده چشمه پدافند را دارای دو رویکرد متفاوت دانست و گفت: رویکرد نخست دفاع مسلحانه و مبتنی بر جنگافزار نظامی در برابر تهدیدات است که از آن بهعنوان "پدافندعامل" نامبرده میشود و "پدافند غیرعامل" رویکرد متفاوتی است که در یک دهه گذشته در ادبیات علمی و مدیریتی کشورمان جایگاه ویژهای یافته است.
مدیر مرکز مطالعات و تحقیقات پدافند غیرعامل دانشگاه شهید چمران اهواز، اضافه کرد: این در حالی است که جامعه همچنان به پدافند غیرعامل نگاهی نظامی دارد و ردپای این نگرش را میتوان در جامعه علمی نیز شاهد بود.
ضرورت توجه به پدافند غیرعامل
وی در توضیح ضرورتهای توجه به پدافند غیرعامل در سطح کلان افزود: در دورهای به سر میبریم که از آن با عنوان "عصر آسیبپذیری" نام میبرند؛ و در این دوره با رشد تصاعدی و تنوع گستردهای از خطرها و تهدیدهای نوظهور روبه رو هستیم. تحلیل خطر سیر و روند حاکم بر الگوهای خطرپذیری نیز گویای رشد معنادار تنوع و فراوانی خطرها در بستر زمان است.
محمدی ده چشمه بیان کرد: دستاوردهای فناوری در عصر کنونی، از یکسو سهولت در فعالیتها و زندگی روزمره و آسایش شهروندی را سبب شده است و از طرفی خود زمینهساز تولید و ظهور الگوهای جدیدی از خطرهای فناورانه و زیستی شده است.
عضو هیاتعلمی دانشگاه شهید چمران اهواز در توجیه ضرورت پرداختن به مقولهی دفاع غیرعامل در کشورمان، به موقعیت راهبردی ایران اشاره کرد و گفت: کشورمان به لحاظ ژئوپلیتیک، اجتماعی، اقتصادی، جغرافیایی، تنوع قومی دارای ویژگیهای منحصربهفردی است که از یکسو میتواند فرصت و از سوی دیگر نیز بسترساز تهدید باشد.
وی دسترسی به آبهای آزاد، کانونهای انرژی، دارا بودن موقعیت مکانی استراتژیک را مؤلفههای ضرورت بخش توجه به پدافند غیرعامل ذکر کرد و توضیح داد: در حوزه شهروندی، عدالت اجتماعی و عدالت توزیعی در قلمرو سرزمینی از مهمترین مؤلفههای اثرگذار در همگرایی و انسجام اجتماعی است؛ با این وجود شاخصهای توسعهای کشور نشاندهنده نوعی تمرکز از مرکز به پیرامون است یعنی تضاد و نابرابری در برخورداری از فرصتهای زندگی؛ و این ناموزونیها در مقیاس کلان میتواند بسترساز نارضایتی و در نهایت بستری برای ناامنی شوند.
محمدی ده چشمه بحرانهای زیستمحیطی مانند تنش آبی، نشست زمین و خشکسالی را در کشور از دیگر مولفههای ضرورت بخش توجه به پیادهسازی اصول پدافند غیرعامل دانست و بیان کرد: تهدید فراگیر و محتمل برای آینده نزدیک در کشورمان، خطر گسترده زیستمحیطی است که میتواند پیامدهای زیانباری مانند بحرانهای اجتماعی و جابهجاییهای وسیع جمعیتی را نیز به دنبال داشته باشد.
مدیر مرکز مطالعات و تحقیقات پدافند غیرعامل دانشگاه شهید چمران اهواز همچنین، زیرساختهای حساس و حیاتی کشور را فرسوده خوانده و گفت: متاسفانه این زیرساختها دفاعپذیری کافی در برابر تهدیدهای نوظهور و پیچیده را ندارند؛ در روزهای گذشته سامانه جایگاه سوخت کشور با حملهی سایبری روبه رو شد که این اتفاق پیشتر برای سامانه راهآهن و سایت هستهای بوشهر نیز رخ داد.
وی اصول پدافند غیرعامل مانند مکانیابی، کوچکسازی، تمرکززدایی، پراکندهسازی و مقاومسازی کاربریهای حیاتی و حساس، تاب آور سازی داراییها (انسانی و غیرانسانی) در برابر فشارها، استرسها و خطرپذیریهای داخلی و خارجی را بهعنوان راهبرد کارا در پدافند غیرعامل ذکر کرد.
محمدی ده چشمه با اشاره به اینکه آیندهپژوهی حوزهای به نسبت نوین در مطالعات پدافند غیرعامل است، گفت: آیندهنگاری مخاطرات با ترسیم آیندههای محتمل و تحلیل روند سوانح در گذشته و وضع موجود، آسیبپذیری آینده را پیشبینی کرده و برای آنها راهکارهایی ارایه میدهد.
پدافند غیرعامل در دانشگاه شهید چمران اهواز
وی با اشاره به فعالیت مرکز مطالعات و تحقیقات پدافند غیرعامل دانشگاه شهید چمران اهوازاضافه کرد: این مرکز در سال ۱۳۹۶ با ۲ هدف عمده " فرهنگسازی و ترویج اصول پدافند غیرعامل و برگزاری دورههای آموزشی و توانمندسازی برای دانشجویان، کارکنان اداری و اعضای هیاتعلمی" و " پاسخگویی به نیازهای مطالعاتی و تحقیقاتی و انجام پروژههای موردنیاز دستگاههای اجرایی" راهاندازی شد.
وی ادامه داد: برگزاری دورههای آموزشی و ضمن خدمت برای دانشگاهیان، انجام مطالعات پدافند غیرعامل در دانشگاه، برگزاری همایش استانی، معرفی دانشجویان نخبه تحصیلات تکمیلی برای کسر خدمتسربازی، برگزاری دورههای آموزشی پدافند غیرعامل و مدیریت جامع بحران برای دستگاههای اجرایی و خدماتی و انجام چندین پروژه مشترک با دستگاههای اجرایی بخشی از عملکرد این مرکز است.
نظر شما