همزمان با تشدید آلودگی هوا در کلانشهرهای کشور و طرح مسائلی چون مازوت‌سوزی به عنوان یکی از دلایل آلودگی، اداره کل پژوهش و بررسی‌های خبری ایرنا در میزگردی تخصصی به بررسی دلایل این پدیده پرداخت. در این میزگرد مجازی که با حضور «آرش حسینی میلانی» رئیس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران و «داریوش گلعلی زاده» معاون مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست برگزار شد، ابعاد مختلف موضوع آلودگی هوا در سال های اخیر در کنار راهکارهای متخصصان در این زمینه مورد واکاوی قرار گرفت.
هفته گذشته این موضوع که آیا تحریم‌ها در تشدید آلودگی هوا نقش داشته یا نه، از مباحث مورد بحث و گفت‌وگو بود. این موضوع از محورهایی بود که مسئولان حاضر در میزگرد به آن اشاره کردند؛ عدم تخصیص بودجه لازم برای تجهیز سیستم حمل و نقل شهری و بخصوص خرید اتوبوس های نوی گازسوز در کنار ارتباط نداشتن با سازمان های جهانی برای گرفتن وام های اعتباری که در همه کشورهای در حال توسعه مرسوم است، از موثرترین اثرات تحریم ها در حوزه آلودگی هوا عنوان شد.
بعد از ۱۰ سال، تنها توانستیم ۱۰۰ اتوبوس و مینی‌بوس به ناوگان تهران اضافه کنیم
سید آرش حسینی میلانی، رئیس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران درخصوص تاثیر تحریم‌ها در تشدید معضل آلودگی‌ها گفت: بیش از ۵۰ درصد اتوبوس‌های دیزلی دچار فرسودگی هستند و تجهیز آنها به «فیلتر دوده» که باعث کاهش آلایندگی هوا می‌شود نیز با مشکلات مالی و ارزبری همراه است و نیاز به تخصیص منابع مجزا دارد.
وی با بیان اینکه البته راهکار اصلی حل مشکل اتوبوس‌های فرسوده، آن است که ۳ هزار و ۵۰۰ دستگاه اتوبوس فرسوده دیزلی با ۳ هزار و ۵۰۰ دستگاه اتوبوس گازسوز نو جایگزین شود، اظهار داشت: تامین و تخصیص بودجه برای خرید اتوبوس ۴ میلیارد تومانی از حد و توان شهرداری خارج است و ما توانستیم با منابع شهرداری حداکثر به تامین ۱۰۰ اتوبوس و مینی‌بوس جدید اقدام کنیم.
این عضو هیات رئیسه شورای شهر با بیان اینکه ۱۰۰ دستگاه اتوبوس و مینی‌بوس جدید بعد از ۱۰ سال به همت و تلاش شهرداری تهران به ناوگان اتوبوسرانی تهران اضافه شده است، تصریح کرد: در حال حاضر مشکل تامین اتوبوس یکی از مهمترین دغدغه‌های کلانشهرهای کشور به شمار می‌آید که البته دولت نیز در تامین و پیش‌بینی منابع تخصیص داده شده به ناوگان اتوبوسرانی کشور بیشترین تلاش را کرد، اما مشکلات پیرامونی برجام و تحریم‌ها باعث به سرانجام نرسیدن این برنامه‌ریزی‌ها و تخصیص منابع شد.
حسینی میلانی ادامه داد: نباید این طور تصور شود که اراده‌ای برای حل مشکل کمبود اتوبوس نو در کشور نبوده، بلکه شرایط بیرونی آنچنان تاثیرگذار بوده که همکاری و برنامه‌ریزی دولت و شهرداری برای تامین و تقویت سیستم حمل و نقل شهری را به فرجام نرسانده است.
میلانی: دولت نیز در تامین و پیش بینی منابع تخصیص داده شده به ناوگان اتوبوسرانی کشور بیشترین تلاش را کرد اما مشکلات پیرامونی برجام و تحریم ها باعث به سرانجام نرسیدن این برنامه ریزی ها و تخصیص منابع شد.
شکایت یک نفر به دیوان عدالت، آیین‌نامه اسقاط خودروها را باطل کرد
رئیس کمیته محیط‌زیست و خدمات شهری شورای شهر درباره چرخه خروج خودروهای فرسوده و تاثیر آن در آلودگی هوا خاطرنشان کرد: در سال جاری فقط هشت هزار خودرو سواری از چرخه حمل و نقل کشور خارج شده ؛ در حالی که در واقعیت چندین برابر خودرو فرسوده فاقد استانداردهای محیط‌زیستی در کشور در حال تردد هستند.
حسینی میلانی افزود: خروج خودروهای فرسوده بیش از هر چیز به دو عامل بستگی دارد: نخست آیین‌نامه اسقاط خودروها که به دلیل شکایت یک فرد شاکی توسط دیوان عدالت اداری باطل شد و دوم، واردات خودرو که در سال‌های اخیر با مشکلات زیادی مواجه شده است و باعث شده توازن ورود خودرو خارجی و خروج خودرو فرسوده به هم بخورد. این عوامل سبب شده میزان خودروهای فرسوده روزبه‌روز بیشتر و آلودگی هوا نیز به همان نسبت تشدید شود.
وی در ارتباط با نقش تحریم‌ها در تشدید آلودگی ابراز داشت: دولت و حاکمیت به موضوع ناوگان حمل و نقل شهری اشراف کامل دارند و تمام تلاش‌های خود را برای تامین و تخصیص منابع مالی مبذول داشته‌اند، اما به خاطر وجود تحریم‌ها و افت توان مالی به ناچار نتوانستیم آنطور که باید و شاید سیستم حمل و نقل شهری را در سال‌های اخیر در دولت یازدهم و دوازدهم تجهیز کنیم. در دولت آقایان هاشمی، خاتمی و احمدی‌نژاد هر کدام چندهزار اتوبوس به سیستم ناوگان حمل و نقل شهری اضافه شد که این با در دسترس بودن بودجه نفتی در آن زمان، ممکن شد. حال آنکه در شرایط حاضر به دلیل تحریم‌ها و مشکلات ناشی از آن، تامین بودجه در این حوزه امکانپذیر نبوده است.
این عضو شورای شهر با بیان اینکه در کشورهای در حال توسعه شهرداری‌ها به کمک وام و اعتبارات بین‌المللی، به تجهیز سیستم حمل و نقل شهری خود می‌پردازند و بدون کمک گرفتن از دولت، منابع مالی را تامین می‌کنند، عنوان کرد: در شرایط حاضر به دلیل مشکلات خارجی تامین منابع از اعتبارات بین‌المللی نیز این مسئله امکانپذیر نیست. در هر حال اصل مهم «سرمایه‌گذاری در حمل و نقل عمومی» با کمک دولت و حاکمیت باید در اولویت سیاستگذاری‌ها قرار گیرد؛ چراکه بخش خصوصی و شهرداری‌ها در سراسر کشور قادر به تامین منابع لازم برای تقویت ناوگان حمل و نقل شهری نیستند.
در این وبینار، داریوش گلعلی زاده معاون مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست با رد هرگونه شائبه درخصوص مازوت سوزی، درخصوص رابطه تحریم ها با آلودگی هوا گفت: موارد مربوط به تحریم ها و مازوت مازاد مربوط به سال گذشته بوده و همان سال گذشته مشکل صادرات مازوت حل شد. در حال حاضر روزانه ۶۲ میلیون لیتر مازوت تولیدی داریم با توجه به اینکه مازوت در مرحله تقطیر نفت خام و در برج تقطیر، در طبقات پایینی استخراج می شود؛ یکی از منابع اصلی سولفور یا گوگرد به شمار می آید که در حدود سه تا سه و نیم درصد حجمی گوگرد شامل می شود؛ از این رو مصرف مازوت به دلیل حجم بالای گوگرد در آن به خوبی و کاملاً مشهود خواهد بود چیزی که در شرایط آب و هوایی اصلاً مشاهده نشده است. در شرایط فعلی باید گفت ما هیچگونه مازوت مازاد نداریم و در حال حاضر مشکل اصلی کمبود سوخت نیروگاه ها افزایش مصرف سوخت بخش خانگی و تجاری محسوب می شود.
وی با بیان این که «مازوت سوزی در کلان‌شهرهایی همچون تهران و اصفهان دلیل اصلی آلودگی هوا نبوده و نیست» توضیح داد: ذرات معلق که منبع اصلی آن خودروهای فرسوده و سنگین هستند، در کنار مصرف بیش از حد گاز خانگی و تجاری مهمترین دلایل آلودگی هوا در کلانشهرهای ما به شمار می آید.
ارتباط ویروس کرونا و افزایش آلودگی هوا
گلعلی زاده در خصوص تاثیر کرونا در افزایش آلودگی هوا توضیح داد: بسیاری از مردم و رسانه‌ها این سوال را می پرسند که چه ارتباطی میان ویروس کرونا و افزایش آلودگی هوا وجود دارد؟ پاسخ این است که با همه گیری بیماری کرونا و خانه نشینی گروه زیادی از دانش آموزان، دانشجویان و کارمندان، از یک طرف ادارات، مدارس و شرکت‌ها با حضور تعداد کمی از کارمندانشان گاز و وسایل گرمایشی مصرف می‌کنند و علاوه بر مصرف مدارس، دانشگاه‌ها و ادارات، در منازل نیز با میزان قابل توجهی از مصرف روبرو هستیم. حال آنکه در سال‌های گذشته مصرف خانگی روز حذف و به مصرف ادارات و مراکز آموزشی تبدیل می‌شد و اکنون هر دو مصرف با هم انجام می‌شود. در حال حاضر در صورت کاهش دما و افزایش میزان مصرف گاز، با مصرف ۶۵۰ میلیون مترمکعب گاز در بخش خانگی و تجاری روبرو خواهیم بود و از آنجا که تولید گاز در کشور تا یک سقف معین وجود دارد، این باعث کم شدن سهم صنایع و نیروگاه‌ها از گاز خواهد شد.
گلعلی زاده در ادامه در خصوص توجه به بحث کاهش آلودگی هوا در موضوعات توسعه و طراحی شهری افزود: موارد مختلفی در سال های اخیر باعث تشدید آلودگی هوا شده برای نمونه حذف سرویس ادارات باعث افزایش استفاده از خودروهای شخصی و البته افزایش آلودگی هوا در بسیاری از نقاط کشور شده است. موضوع دورکاری و کرونا نیز نه تنها باعث کاهش ترافیک و تردد نشده بلکه سبب افزایش میزان تردد مردم در سطح شهر و ایجاد ترافیک و ازدحام شده به طوری که میزان آلایندگی یک خودرو در ترافیک به طور متوسط ۵ برابر میزان یک خودرو در شرایط عادی محاسبه شده است. از این رو بیش از هر چیز لزوم توجه به بحث آلودگی هوا در طراحی، سیاست گذاری و توسعه شهری احساس می شود موضوعی که به نظر می رسد توجه نکردن به آن یکی از عوامل تشدید آلودگی در سال های اخیر بوده است.
مشروح این میزگرد در روزهای آتی در اختیار علاقه مندان قرار خواهد گرفت.
نظر شما