شهرام ناظري؛ اعتبار بي بديل موسيقي سنتي ايران

به گزارش گروه اطلاع رساني ايرنا؛ شهرام ناظري در 29 بهمن 1328 خورشيدي در كرمانشاه ديده به جهان گشود. او درباره زادگاه خويش مي گويد: «من متعلق به منطقه‌اي هستم در جوار بيستون و دالاهو. جايي كه موسيقي و ساز به چشم يك پديده آسماني و آييني نگريسته مي‌شود به همين دليل براي دست زدن به ساز، وضو مي‌گيرند و آن را پاكيزه نگه مي‌دارند.»

پدر و مادر وي اهل موسيقي بودند از اين رو مي توان گرايش او به موسيقي را ذاتي و ارثي قلمداد كرد. ناظري موسيقي و آواز را در كودكي به وسيله مادرش آموخت و سبك و سياق خوانندگي را از پدر ياد گرفت كه از قضا صداي گوش نوازي هم داشت و سبب آشنايي بيشتر اين هنرمند با نت ها و موسيقي اصيل ايراني شد.

شهرام ناظري سه تار را نزد بزرگان برجسته اي چون عبدالله دوامي، نورعلي برومند، عبدالعلي وزيري، محمود كريمي، حسين قوامي آموخت تا اينكه در 1354 خورشيدي به استخدام راديو و تلويزيون ايران درآمد و به اين واسطه راهي تهران شد.

او فعاليت جدي خود را با گروه شيدا به سرپرستي محمدرضا لطفي و گروه عارف به سرپرستي پرويزمشكاتيان آغاز كرد كه از برجسته ترين گروه هاي موسيقيايي دهه 50 خورشيدي بودند و معتبرترين و شناخته شده ترين چهره هاي موسيقي و آواز ايران در آنها عضويت و اعتبار و وجاهت ملي داشتند.

تكرار و تقليدناپذيري در كنار خلاقيت و نوآوري از بارزترين ويژگي هاي سبك شهرام ناظري به شمار مي رود. او مي كوشيد نگرش و تجربه‌اي جديد را در آواز و موسيقي به وجود آورد و به همين دليل تحريرهاي ريتميك و خاصي را از سال هاي پاياني دهه 70 خورشيدي در آثار خود استفاده كرد، از جمله اين موارد مي‌توان به آلبوم‌هاي «ساز نو آواز نو، سفر به ديگر سو، لوليان و مولويه(آلبوم)» اشاره داشت.

شهرام ناظري درباره رواج تقليد در ميان جوانان و نبود خلاقيت در كارهاي هنري و موسيقيايي مي گويد: «مشكلات آواز در ميان نسل آينده را گناه جوانان نمي‌دانم؛ اين گناه دوران است. شرايط نامناسب سبب شده است تا هنرمندان جوان به تقليد روي آورند، چرا كه امكان پرورش قدرت خلاقه آن‌ها فراهم نشده، اين اتفاق شايد به اين دليل رخ داده است كه مراكز هنري امروز خط و مشي مناسبي براي تربيت جوانان نداشته اند.»

توجه به آثار «مولانا» و «فردوسي» در آثار شهرام ناظري جايگاه ويژه اي دارد. او در اجراي شعرهاي مولوي پيشرو تمامي خوانندگان ايراني ‌است. آلبوم «مثنوي موسي و شبان و صداي سخن عشق» رويكرد جديدي در موسيقي و شعر عرفاني محسوب مي‌شود كه ناظري در سال‌هاي پاياني دهه 50 خورشيدي و سال‌هاي آغازين دهه 60 خورشيدي از خود بر جاي گذاشت. همچنين در 1364 خورشيدي به مناسبت گراميداشت زادروز مولوي 2 اثر «گل صد برگ و يادگار دوست» را منتشر كرد. اثر يادگار دوست، نخستين سمفوني ايراني و گل صدبرگ از پرفروش‌ترين آثار موسيقي ايران به شمار مي روند كه انقلابي در موسيقي سنتي ايران به‌ وجود آوردند.

همچنين شهرام ناظري يكي از پيشگامان شعر حماسي در ايران با پرداختن به شعرهاي فردوسي بوده است. همچنين ناظري آلبوم‌ها و اجراهايي از شعرهاي شاهنامه كردي(مجموعه‌اي از شعرهاي رزمي به گويش هورامي از زبان گوراني) و شاهنامه فردوسي در كارنامه خود دارد. وي نخستين خواننده‌اي محسوب مي شود كه براي شاهنامه خواني، پژوهشي چندين ‌ساله انجام داد و در آمريكا، فرانسه و تونس اجراهاي صحنه‌اي شاهنامه ‌خواني داشت.

شهرام ناظري در عرصه بين المللي نيز افتخارات زيادي براي خود و ايران به ارمغان آورده است. وي در 2007 ميلادي از طرف دولت فرانسه به دريافت نشان لژيون دونور نايل آمد. اين نشان، سه درجه دارد كه ناظري بالاترين درجه آن، شواليه لژيون دونور را دريافت كرد. در اين ميان بايد دانست اهداي نشان لژيون دونور به ناظري در سالي صورت گرفت كه از طرف سازمان علمي فرهنگي ملل متحد به نام مولانا شاعر و عارف بزرگ پارسي گوي نامگذاري شده بود.

اين هنرمند اين مهم را بزرگترين هديه اي مي داند كه ظرف سه دهه اخير دريافت كرده است و در اين باره مي گويد:«ارج كارهايي را كه در راه معرفي مولانا انجام دادم گرفتم و خيلي از اين بابت خوشحالم.»

شهرام ناظري با توجه به رويكردهاي ملي و حماسي كه در آثارش داشته است، از جمله نوابغ ايراني محسوب مي شود كه توانسته است، فرهنگ و تمدن ايراني را به كشورهاي مختلف جهان گسترش دهد. يكي از راه هاي اين مهم، توسل به شعرهاي مولانا بوده است كه باعث شد اين شاعر پارسي گوي ايراني و زبان كهن فارسي در ميان فرهنگ دوستان جهاني علاقه مندان بسياري داشته باشد و اين مهم ترين دليل اثرگذاري فرهنگ ايراني و زبان فارسي در جهان است.

پژوهشم**9280**2002**9131