هدایت تحصیلی، افقی روشن رو به آینده

به گزارش خبرنگار ایرنا، تصمیم‌گیری درباره انتخاب رشته، شغل و حرفه یكی از سرنوشت‌ سازترین موضوعات در زندگی هر فردی بخصوص در دنیای امروز كه رشد تكنولوژی و فناوری های نوین و گرایش به سمت برخی از مشاغل و بی توجهی به مشاغل دیگر مشكلاتی را در زمینه بازار كار و تصمیم گیری های شغلی افراد ایجاد كرده، بشمار می رود.
در سال های اخیر گرایش جوانان و نوجوانان به سمت و سوی رشته تجربی و بی توجهی به سایر رشته ها منجر به افزایش آمار تحصیل كرده های بیكار فاقد مهارت در جامعه شده است.
بر این اساس و برای كمك به انتخاب آگاهانه دانش آموزان و ایجاد توازن و تعادل بین رشته های مختلف كارشناسان و متوایان امر طرحی را با عنوان هدایت تحصیلی ایجاد كردند و درصدند به دانش آموزان برای انتخاب رشته ای آگاهانه با هدف تامین آینده شغلی شان كمك كنند.
كارشناسان بر این عقیده اند این طرح گامی رو به جلو است و با اجرای درست آن نه تنها وضعیت شغلی كشور در آینده رو به بهبود خواهد بود بلكه تعادل و توازنی نیز در بین رشته های تحصیلی ایجاد می شود البته تحقق این مهم در گرو باور خانواده ها و دانش آموزان به اجرای طرح است.
بر اساس سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و شیوه نامه خود طرح، این مهم در نهایت باید به طراحی یك مسیر صحیح برای دانش آموز به منظور انتخاب آگاهانه و آزادانه رشته تحصیلی وی منجر شود.
خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) مركز سنندج با توجه به اهمیت موضوع هدایت تحصیلی و موانع و مشكلاتی كه در راستای اجرای این طرح وجود دارد، میزگردی را با حضور مسئولان آموزش و پرورش و كارشناسان این حوزه برگزار كرد تا موضوع را به صورت دقیق بررسی و معایب و مزایای آن را برای جوانان، نوجوانان و خانواده ها تشریح كنند.

** هدایت تحصیلی تلاشی برای تامین آینده شغلی
معاون آموزش متوسطه آموزش و پرورش كردستان گفت: هدایت تحصیلی بحث آینده شغلی است و اگر درست انجام شود فرد زندگی و آینده اش تضمین شده و می تواند فارغ از دغدغه های شخصی اش بر روی جامعه نیز تاثیر مثبت بگذارد.
مهدی نامدار با بیان اینكه هدایت شغلی و تحصیلی همانند انتخاب اسم بر روی مسایل روحی و روانی و حتی شخصیت انسان ها تاثیر گذار است، اظهار داشت: هدایت تحصیلی و انتخاب رشته باید بدرستی انجام شود چون اگر شغل با درونیات انسان هماهنگ نباشد فرد تا آخر عمر احساس سرخوردگی می كند.
وی افزود: در سال های اخیر گرایش شدید به برخی از رشته ها و عدم استقبال از رشته های دیگر به مشكلی برای خانواده ها و جامعه تبدیل شده و نهایتا بر روی كنكور در مناطق مختلف بخصوص استان كردستان تاثیر مخرب گذاشته است.
معاون آموزش متوسطه آموزش و پرورش كردستان اضافه كرد: برای جبران این مشكل طرح هدایت تحصیلی مطرح شد و آموزش و پرورش تلاش دارد با هدایت تحصیلی دانش آموزان در پایان دوره متوسطه اول، در حقیقت هدایت شغلی و آینده فرد را تضمین كند.
وی یادآور شد: براساس این طرح، دانش آموز از پایه نهم هدایت تحصیلی شده و برایش مشخص می شود كه چه رشته ای را انتخاب كند لذا وقتی به پایه دهم یا همان متوسطه دوم ورود پیدا می كند مثل گذشته دغدغه انتخاب رشته ندارد.
نامدار تاكید كرد: دانش آموز بدلیل شرایط سنی پایین با مشاغل آشنایی كمتری دارد بنابراین این احتمال وجود دارد كه تحت تاثیر جو روانی جامعه و گروه همسالان قرار گرفته و در انتخاب خود دچار اشتباه شود.
وی با بیان اینكه گروه همسالان یشترین تاثیر را در انتخاب رشته دانش آموزان دارد، گفت: بر این اساس در طرح هدایت تحصیلی تلاش می شود با دادن اطلاعات لازم به دانش آموزان و خانواده های آنان در زمینه وضعیت و آینده شغلی هر رشته و انتخاب بر اساس علاقه و استعداد، آنها را در زمینه انتخاب درست كمك كند.
معاون آموزش متوسطه آموزش و پرورش كردستان افزود: با اجرای این طرح سال گذشته در استان ورود به رشته تجربی كه در صدر انتخاب دانش آموزان بود تا حدودی كنترل شد اما دو مشكل اساسی شامل عدم تمایل دانش آموز به رشته ریاضی و فربه شدن رشته انسانی ایجاد شده است.
وی اظهار داشت: دانش آموز از ترس رشته ریاضی به انسانی پناه آورد و یك دفعه این رشته همانند تجربی متراكم شد و در مقابل از رشته های كار و دانش استقبالی نشد اما امسال تغییراتی ایجاد و برای رشته انسانی و ریاضی سهمیه تعیین شد.

** رمز موفقیت انسان های بزرگ درسطح دنیا انتخاب درست است
رئیس بنیاد نخبگان كردستان نیز در این میزگرد با بیان اینكه هدایت تحصیلی یكی از مهمترین و سرنوشت سازترین مسایل در زندگی هر فرد است، گفت: رمز موفقیت انسان های موفق در سطح دنیا این بود كه وقتی بر سر دوراهی یا چند راهی قرار گرفت، درست انتخاب كرده باشد.
رحمت صادقی افزود: هدایت تحصلیی یكی از دو راهی هایی است كه اگر دانش آموز بتواند براساس علاقه و استعداد خود و همچنین با توجه به شرایط، امكانات و بازار كار انتخاب رشته كند می تواند در آینده یكی از انسان های موفق و تاثیرگذار بر جامعه باشد.
وی اظهار داشت: اجرای طرح هدایت تحصیلی در این مدت بسیار خوب بود، هر چند به مرحله ای نرسیده كه ادعا كنیم تمام مشكلات حل شده است اما گامی رو به جلو بوده و تا حدودی تغییراتی ایجاد كرده اما هنوز كافی نیست.
رئیس بنیاد نخبگان كردستان تاكید كرد: بسیاری از دانش آموزانی كه با رتبه های عالی در بهترین دانشگاه های كشور پذیرفته شده اند گاهی وسوسه می شوند كه به رشته تجربی بروند و این مساله بسیار خطرناك است و باید با جدیت به آن پرداخته شود.
وی یادآور شد: عوامل متعددی بر روی انتخاب رشته دانش آموزان تاثیر دارد اما والدین بیشترین تاثیرگذاری را دارند چون بر این باورند كه هر كس رشته تجربی را انتخاب می كند حتما موفق است در حالیكه اینگونه نیست و تجربی نیز فقط چند رشته اش دارای بازار كار و جذبه است.

** اجرای درست طرح هدایت تحصیلی می تواند تعادل میان رشته ها ایجاد كند
رئیس اداره مشاوره تربیتی و تحصیلی آموزش و پرورش كردستان نیز در این میزگرد گفت: هدایت تحصیلی اگر بدرستی اجرا شاید در چهار سال آینده بتواند هجوم به كنكور كه امروز وجود دارد را تقریبا بشكند و تعادلی میان رشته ها ایجاد كند.
طالب معتصمی افزود: امروز دیدگاهی كه نسبت به بازار كار در جامعه وجود دارد، یك جانبه است ولی اكثر مردم ما فقط به یك رشته خاص توجه دارند و به این باور رسیده اند كه سایر رشته ها بازار كار ندارند.
وی اظهار داشت: در كشورهای پیشرفته بر عكس كشور ما به جای توجه به مدرك روی تخصص افراد سرمایه گذاری می شود اما متاسفانه مهارت و تخصص در كشور ما مغفول مانده و توجه چندانی به آن نمی شود.
رئیس اداره مشاوره تربیتی و تحصیلی آموزش و پرورش كردستان یادآور شد: با این روند اجرای طرح هدایت تحصیلی به تنهایی در آموزش و پرورش نمی تواند جوابگو باشد مگر اینكه تمام ارگان های ذینفع، مردم و خانواده ها در این زمینه همكاری داشته باشند.

** كاهش گرایش به ریاضی رشته های مهندسی را دچار بحران می كند
معاون آموزش متوسطه آموزش و پرورش كردستان با بیان اینكه بزرگترین مشكل ما اكنون در زمینه هدایت تحصیلی كشوری است، گفت: امروز گرایش دانش آموزان در كل كشور به رشته ریاضی به عنوان علم پایه كم شده و دانش آموزان متوسط به سمت این رشته می روند.
وی یادآور شد: با ادامه این روند این امكان می رود كه رشته های مهندسی در آینده با بحران مواجه شوند چرا كه ورود دانش آموزان با سطح متوسط به رشته ریاضی موجب می شود در آینده مهندس متوسط تحویل جامعه شود.
نامدار با بیان اینكه با برنامه ریزی های انجام شده امسال آرام ترین سال از نظر هدایت تحصیلی است و با كمترین تنش در این زمینه مواجه هستیم، افزود: خانواده ها تقریبا مجاب شده اند كه هر كس رشته تجربی را انتخاب كند حتما موفق نیست و استعداد، رغبت و میل قلبی هم مهم است.
معاون آموزش متوسطه آموزش و پرورش كردستان تاكید كرد: آمار ثبت نام های انجام شده برای سال تحصیلی 98 - 97 در استان نشان می دهد كه 60 درصد دانش آموزان به رشته نظری و 40 درصد نیز به رشته های شاخه كار و دانش و فنی حرفه ای بروند.
وی اظهار داشت: از مجموع دانش آموزان ثبت نامی رشته نظری قرار است 41 درصد در رشته تجربی، 18 درصد ریاضی، 40 درصد انسانی و یك درصد هم در رشته معارف تحصیل كنند.
نامدار دلیل گرایش شدید مردم به رشته تجربی را اجرای طرح تحول سلامت و استخدام های فارغ التحصیلان این رشته اعلام كرد و گفت: این امر موجب شد گرایش به سمت تجربی بیشتر شود اما امروز تا حدودی این آگاهی در جامعه ایجاد شده كه هر كسی به این رشته ورود پیدا می كند قطعا پزشك نمی شود.
وی اضافه كرد: الگوهای منفی همانند وجود چند نفر فارغ التحصیل بیكار برخی رشته ها در یك خانواده می تواند عاملی بازدارنده در این زمینه باشد اما اگر كشور تا حدودی صنعتی شود گرایش به رشته های فنی مهندسی بیشتر خواهد شد.

** رشد ناموزون دانشگاه ها تعداد فارغ التحصیلان برخی رشته ها را افزایش داده است
رئیس بنیاد نخبگان كردستان نیز با اشاره به رشد ناموزن دانشگاه ها در سطح كشور گفت: در حال حاضر در اكثر شهرهای كشور دانشگاه هایی وجود دارند كه در رشته های مختلف فارغ التحصیل بیرون می دهند و این مساله یك معضل جدی برای آینده است.
صادقی با بیان اینكه تعداد دانشگاه های ایران از دانشگاه های كشور چین با آن جمعیت بیشتر است، افزود: ما اگر بخواهیم هدایت تحصیلی و شغلی درست داشته باشیم باید موانع را در كشور شخم بزنیم تا به هدف مورد نظر خود برسیم.
وی با اشاره به اینكه عوامل درونی و بیرونی زیادی بر روی هدایت تحصیلی دانش آموزان تاثیر دارد، اظهار داشت: عوامل
بیرونی همچون خانواده، اطرافیان، دوستان و چشم و هم چشمی مواردی هستند كه تاثیر گذاری منفی دارند و در كنترل فرد نیستند.
صادقی یادآور شد: یكی دیگر از عوامل بیرونی تاثیرگذار بر هدایت تحصیلی دانش آموزان، رسانه، فضای مجازی و اطلاع رسانی های غطلی است كه پیش بینی نشده و غیر قابل كنترل است و پیامدهای منفی زیادی هم دارند.
رئیس بنیاد نخبگان كردستان تاكید كرد: محیط آموزشی نیز تاثیر زیادی دارند و گاهی معلمان از قبولی در رشته های پزشكی و دندانپزشكی به عنوان نقاط قوت دانش آموزان نام می برند و با این روند مساله را بزرگ كرده و به نوعی به این رشته ها جذبه می دهند.
وی افزود: ظرفیت پذیرش نیز تاثیرگذار بوده و غیرقابل كنترل است و گاهی برخی دانش آموزان به ظرفیت پذیرش نگاه می كنند كه احتمال قبولی شان در چه رشته ای است و به سایر مسایل توجه چندانی ندارند.
صادقی اضافه كرد: كنكور نیز خود سد راه دانش آموزان برای تحصیل در رشته مورد علاقه شان است چرا كه كسانی هستند كه درك زیادی در برخی رشته ها دارند اما در كنكور نمی توانند موفق باشند.
وی گفت: بازار كار نیز از همه مسایل مهمتر است و در حال حاضر رشته های پزشكی و پیراپزشكی از این نظر در اولویت انتخاب دانش آموزان و خانواده هاست و از كنترل مشاور و مدرسه نیز خارج است.
رئیس بنیاد نخبگان كردستان اظهار داشت: عوامل درونی زیادی نیز از جمله هوش و استعداد، علاقه و رغبت و اعتماد به نفس دانش آموز كه تحت تاثیر حرف دیگران قرار نگیرد بر روی هدایت دانش آموزان به سمت انتخاب رشته درست تاثیرگذار است.

** دانش آموزان قربانی ناكامی آرزوهای والدین خود می شوند
معاون آموزش متوسطه آموزش و پرورش كردستان در ادامه گفت: بزرگترین مشكل آموزش و پرورش در هدایت تحصیلی دانش آموزان خانواده ها هستند، بخصوص دختران در روستاها كه 50 درصدشان از رشته های انتخابی خود راضی نیستند.
وی با بیان اینكه بسیاری از خانواده ها در هدایت تحصیلی فرزندانشان بدنبال جبران شكست دوران كودكی خود هستند، افزود: برخی والدین چون در دوران كودكی و یا تحصیل خود آرزوی رشته ای را داشته و به آن نرسیده اند امروز برای جبران شكست خود فرزندان شان را قربانی می كنند.
نامدار اظهار داشت: علاقه مبتنی بر شناخت، استعداد فردی، نیاز جامعه و ظرفیت رشته مورد نظر چهار موضوعی است كه بر روی هدایت تحصیلی و آینده شغلی فرد تاثیر می گذارد لذا باید با جدیت مورد توجه قرار گیرد.
وی با بیان اینكه اقدامات بسیار خوبی در این زمینه انجام شده اما كماكان خانواده ها مهمترین معضل در این زمینه هستند، یادآور شد: هم اكنون در حال مشاوره دادن به خانواده ها هستیم هر چند باور به مشاوره نیز در جامعه ما بسیار كم است و این كار به سختی انجام می شود اما تمام تلاش خود را انجام می دهیم.
معاون آموزش متوسطه آموزش و پرورش كردستان تاكید كرد: در كشورهای پیشرفته تمكین خانواده ها به مشاوران مدارس وجود دارد اما ما با مشكل جدی در این زمینه مواجه هستیم.

** شناسایی استعداد دانش آموزان نیاز به پروسه طولانی دارد
رئیس بنیاد نخبگان كردستان با بیان اینكه برای هدایت تحصیلی درست پروسه ای طولانی لازم است، گفت: باید در طول چندین سال مشخص شود فرد به چه رشته ای علاقه دارد و برای این كار باید هدایت تحصیلی حداقل از كلاس چهارم و پنجم ابتدایی آغاز شود.
وی اظهار داشت: در حال حاضر این كار با اجرای طرح شهاب یا همان شناسایی استعدادهای دانش آموزان در حال انجام است و با این روند در پایه نهم و زمان انتخاب رشته می توان والدین را راضی كرد.
صادقی افزود: با اجرای طرح شهاب اطلاعات و مستندات كافی در زمینه استعداد و علاقه دانش آموز وجود دارد اما امروز عدم اطلاعات كافی مانعی در زمینه راضی كردن خانواده ها برای انتخاب رشته دانش آموزان است.
وی اضافه كرد: البته در حال حاضر ممكن است اجرای هدایت تحصیلی و قانع كردن دانش آموزان و خانواده ها مدتی جواب دهد اما دوباره وضعیت به روال گذشته بر می گردد.
رئیس بنیاد نخبگان كردستان یادآور شد: مسأله بزرگی كه امروزه جامعه ما را تهدید می‌كند این است كه تمام انسان های با هوش، توانا و تیزهوش می خواهند پزشك و دندانپزشك شوند و این مسأله برای جامعه بسیار خطرناك است.
وی ادامه داد: قطعا جامعه برای رشد و توسعه جدای از پزشك و دندانپزشك به نظریه پرداز علوم انسانی، مهندس خوب و بسیاری رشته های دیگر نیاز دارد.
صادقی تاكید كرد: هر چند هدایت تحصیلی در این زمینه یك قدم رو به جلو است اما كافی نیست و وزارت علوم بخصوص در ساختار دانشگاه ها باید تغییراتی ایجاد كند.
وی گفت: بی شك اگر ما دانش آموز و خانواده ها را قانع كنیم كه به رشته های دیگر روی بیاورند اما برای آینده شغلی آن برنامه نداشته باشیم وضعیت به عقب بر می گردد.
صادقی اضافه كرد: باید دانشگاه ها اصلاح شده و رشته هایی را تغییر داده و رشته هایی جدید و كاربردی براساس نیازهای جامعه ایجاد كنیم.
وی با تاكید بر اینكه دانشگاه باید فارغ التحصیل كارآمد تحویل جامعه بدهد، گفت: دانشجویی كه از دانشگاهی فارغ التحصیل می شود باید آنقدر خوب آموزش دیده و توانایی داشته باشد كه بدون معطلی شغلی برای خود ایجاد و درآمد كسب كند.
رئیس بنیاد نخبگان كردستان افزود: تا دانشگاه ها سامان پیدا نكند و ساختار جامعه تغییر نیابد این بحران شاید كمی خفیف شود اما همچنان وجود دارد.

** كارآفرینی حلقه مفقوده در جامعه ما است
رئیس اداره مشاوره و تربیت تحصیلی آموزش و پرورش كردستان نیز گفت: والدین دانش آموزان باید آگاه شوند و بدانند كه فرزندشان برای هدایت تحصیلی در چه زمینه ای استعدادی خاص دارد.
وی افزود: سال گذشته 640 هزار نفر در كشور در كنكور تجربی شركت كرده اند این در حالی است كه شاید در مجموع حدود چهار هزار نفر پذیرش در رشته های پزشكی، پیرا پزشكی، دندانپزشكی و داروسازی داشته باشیم.
معتصمی با بیان اینكه مساله ای كه در كشور ما كمتر مورد توجه بوده كارآفرینی است، اظهار داشت: یكی از اساس اصلی هدایت تحصیلی انتخاب رشته براساس استعداد، علاقه، آگاهی، توانایی و دانایی است اما چیزی كه در كشور ما خیلی جا افتاده مدرك گرایی و پشت میزنشینی است.
وی افزود: اگر مساله كارآفرینی را در جامعه جا بیفتد بسیاری از مشكلاتی كه امروز در بازار كار وجود دارد رفع می شود ‌و رسانه در این زمینه می توانند بسیار تاثیرگذار باشد.
رئیس اداره مشاوره و تربیت تحصیلی آموزش و پرورش كردستان یادآور شد: كشوری مثل ژاپن با حدود 170 میلیون نفر جمیعت 300 هزار كارمند دارد اما كشور ما بیش از سه میلیون كارمند دارد یعنی ما قبل از اینكه به كارآفرینی و بازار كار خصوصی فكر كنیم به سمت كار دولتی و پشت میزنشینی می رویم.
وی تاكید كرد: این مساله دیدگاه غلطی در جامعه است و باید تلاش كنیم آن را تغییر دهیم و انتخاب رشته براساس علاقه، استعداد و آگاهی باشد.
معتصمی با بیان اینكه بازار كار درست برای مردم تبیین نشده است، گفت: مردم باید به این درجه از آگاهی برسند كه ما در چهار سال آینده علاوه بر رشته های پزشكی به افراد متخصص در رشته های دیگر نیز نیاز داریم.
وی افزود: بی شك اگر دانش ‌آموزان امروز به سمت رشته های فنی و مهارتی سوق داده شوند در پایان تحصیلات خود دغدغه كار ندارند و بسیاری از مشكلات موجود در جامعه رفع می شود.

** خانواده ها اجازه دهند فرزندانشان اشتباه كنند
معاون آموزش متوسطه آموزش و پرورش كردستان در ادامه با بیان اینكه امسال به نسبت سال گذشته وضعیت بهتری در زمینه هدایت تحصیلی داریم گفت: استقبال خانواده ها از مشاوران به نسبت بهتر شده اما كماكان در انتخاب رشته فرزندان دخالت بی مورد می كنند.
وی با تاكید بر اینكه خانواده ها اجازه دهند فرزندانشان حتی اگر اشتباه اما خود برای آینده شغلی شان تصمیم بگیرند، اظهار داشت: اشتباه تحمیلی هیچگاه فراموش نخواهد شد.
نامدار یادآور شد: هر چند دانش آموزان در زمینه مشاغل آگاهی ‌و اطلاعات كافی ندارند اما در هدایت تحصیلی چون براساس علاقه انتخاب انجام می شود، كمتر اشتباه می كنند.
رئیس بنیاد نخبگان كردستان نیز گفت: خانواده ها فكر نكنند هر كسی كه رشته تجریی انتخاب می كند حتما پزشك می شود چون این امكان برای همه وجود دارد ندارد و سالانه تعداد زیادی از فارغ التحصیلان رشته تجربی سرگردان می شوند.
صادقی ابراز امیدواری كرد با تغییر ساختار دانشگاه ها و تغییر سرفصل ها و اجرای دقیق هدایت تحصیلی بحران حاكم بر جامعه رفع شود.
رئیس اداره مشاوره و تربیت تحصیلی آموزش و پرورش كردستان نیز گفت: خانواده ها باید بدانند انتخاب رشته با شخصیت انسان در ارتباط است و اگر دانش آموزی با اجبار وارد رشته ای شود ممكن است پس از مدتی انصراف داده و یا تغییر رشته بدهد.
وی با تاكید بر تلاش برای تغییر دیدگاه خانواده ها افزود: رسانه ها می توانند با فرهنگ سازی و اطلاع رسانی به جامعه در این زمنیه سیار تاثیرگذر باشند.
به گزارش ایرنا، در كنكور سراسری 97 تعداد 26 هزار و 316 داوطلب كردستانی در پنج گروه آزمایشی با هم رقابت كردند كه از این تعداد شركت كننده، یك هزار و 794 داوطلب در گروه آزمایشی علوم ریاضی، 16 هزار و 194 داوطلب در گروه علوم تجربی و چهار هزار و 206 داوطلب نیز گروه علم انسانی بودند و یك هزار و 265 نفر در گروه آزمایشی هنر و 2 هزار و 857 نفر نیز در گروه آزمایشی زبان های خارجه شركت كردند.
تعداد شركت كنندگان استان كردستان در آزمون امسال نسبت به سال گذشته 16 درصد بیشتر شده بود.
در سال تحصیلی 97 - 96 بیش از 285 هزار دانش آموز در مدارس استان كردستان مشغول تحصیل بودند.
7348/9102