چالش های پیش روی تیم سیاست خارجی ترامپ

'دیوید ایگناشس' در آغاز تفسیری در شماره سه شنبه (دیروز) روزنامه آمریكایی نوشت: 'دونالد ترامپ' به 100مین روز ریاست جمهوریش نزدیك می شود. با این دورنما، بد نیست نگاهی گذرا كنیم به رابطه میان فرمانده كل قوای آمریكا، كه فردی است خام و بی تجربه و تندخود با وزیر دفاع خود 'جیم مَتیس' كه یك نظامی خونسرد و آرام است.
ایگناشس در ادامه تفسیر خود افزود: این رابطه قدری عجیب و غریب است و بعید به نظر می رسد از دل آن مشاركتی بیرون آید، اما به هر حال جواب می دهد و یقینا مثمر ثمر خواهد بود.
ترامپ بعد از سه ماه ریاست جمهوری، در شئونات داخلی دستاورد چندان قابل ملاحظه ای نداشته است، اما در عوض او می تواند بر روی تیم امنیت ملیش كه در كل یك تیم محكم و ستبر است حساب باز كند و به پندهای آن گوش فرا دهد.
تمام تمركز مَتیس در سفر هفته گذشته اش به خاورمیانه در دیدارهایش با مقامات سعودی، مصری و اسرائیلی، بر موضوعات مربوط به ائتلاف فیمابین بود.
اما این مسئله فقط برای خود متیس مهم بود. از نگاه خبرنگارانی كه وی را در این دیدارها احاطه كرده بودند، ماجراهای مهم قابل عرضه برای وزیر دفاع آمریكا، اتفاقاتی بود كه در عرض یكی دو هفته گذشته رخ داد؛ از جمله موضوع نمایش قدرت نظامی آمریكا با گسیل ناو هواپیمابر USS Carl Vinson به آبهای شرق آسیا و نیز پرتاب قویترین بمب آمریكا كه لقب 'مادر همه بمب ها' را گرفته است.
متیس هم سعی می كرد جوابهایی سربالا و البته غیر شفاف به همه پرسش ها بدهد. وی یك نظامی است اما عجیب است كه خلقیاتش چندان با معیارهای نظامی سنخیت ندارد.
او به مطالعه فلسفه روم به زبان لاتین علاقه شدیدی دارد و سربازانش را هم همواره به مطالعه كتاب تشویق و كتابهایی را هم به آنها معرفی می كند.
اما به هر حال او نیز چون همه ژنرالهای نیروی دریایی و نیروی زمینی، اساسا خود را بازیكن یك تیم می داند و معمولا تكروی نمی كند و با تیم حركت می كند.
متیس با سایر اعضای كلیدی مشاوران سیاست خارجی ترامپ شامل 'ركس تیلرسون' وزیر امور خارجه، 'اچ.آر. مك مستر' مشاور امنیت ملی، 'جان كلی' وزیر امنیت میهنی و 'میك پومپئو' مدیر كل 'سیا' پیوند خورده است .
این گروه، گروهی است قوی و دارای اعتماد به نفس و دعواهای درون سازمانی كه در گروه مشاوران ترامپ در موضوعات داخلی وجود دارد، مطلقا در تیم سیاست خارجی ترامپ به چشم نمی خورد.
در این تیم نزدیكترین پیوند و حلقه اتصال میان متیس با تیلرسون است. تیلرسون پیش از این یكی از مدیران ارشد كمپانی نفتی ExxonMobil بود.
متیس معتقد است كه پهنه سیاست خارجی آمریكا ظرف سالهای اخیر بیش از حد نظامی سازی شده است و ایجاب می كند كه از این پس نقش عمده ای در این عرصه به وزارت خارجه سپرده شود.
در باره حمله موشكی اخیر آمریكا به فرودگاهی در سوریه، اولویت نخست در این تصمیم گیری مسئله امنیت ملی بود كه با دو روز كاركردن بر روی این مسئله تصمیم لازم اتخاذ شد.
متیس چند ساعت بعد از حمله شیمیایی سوریه دست به كار شد و یك سری گزینه هایی را مرور كرد. وزارت دفاع آمریكا ' پنتاگون' خود را آماده این احتمال می كرد كه امكان دارد روسیه در صورت حمله به سوریه، به آن پاسخ دهد. پیش بینی موفقیت عملیات در بدو امر 85 درصد بود، اما متعاقبا این احتمال به 95 درصد افزایش یافت.
امروز معمای بزرگ پیش روی متیس این است كه جهان امروز، جهانی است رنگارنگ، اما مردم و یا حداقل رسانه ها، راه حلی 'تك رنگ' برای آن می طلبند.
به عنوان مثال یكی از چالشها در این محور، موضوع ایران است.
متیس در یكی از این سفرها در مصاحبه ای گفت كه تیلرسون به او توضیحات كامل همراه با تمام جزییات از اقدامات ایران را اعم از عمل كردن به توافق هسته ای و همچنین دخالتهای ایران در منطقه (به ادعای آمریكا) به اطلاع او رسانده است اما برآورد كلی از همه این اخبار و گزارشها، بطور كل منفی بوده است .
متیس گفت 'سیاست سازان گاهی اوقات لازم است بین دو ایده كاملا متباین یك نوع توازن ایجاد كنند'.
وی اشاره كرد 'جهان ما سیاه و سفید نیست'.
یكی از مصادیق بارز همكاری متقابل میان دستگاه دیپلماسی و دستگاه نظامی آمریكا در موضوع آزاد سازی شهر 'رقّه' پایتخت خلافت خودخوانده 'داعش' در شرق سوریه اتفاق افتاد .
ترامپ مدعی شده است كه یك 'طرح سری' برای پیروزی در این عملیات دارد، اما مباحثی كه در این زمینه هم اكنون مطرح است كمی پیچیده بوده و حل نشده است.
'فرماندهی مركزی آمریكا' دستور آغاز سریع عملیات تصرف رقه را به دست نیرویی كه رهبری آن را كردهای سوریه برعهده دارند، داده است؛ اما مشكل اینجاست كه تركیه این مبارزان كرد به نام 'یگانهای مراقبت از خلق' را كه به 'YPG' شناخته می شوند، یك تهدید مرگبار برای خود می شناسد و روز سه شنبه هم دو اردوگاه آنها را بمباران كرد.
متیس از یك سو برای نظر فرماندهی مركزی آمریكا احترام قائل است و از سویی دیگر با توجه به اضطراری بودن كار، تیلرسون و سایر اعضای تیم امنیت ملی آمریكا او را قانع كرده اند كه لازم است در این زمینه دست به عصا كار كند و محتاطانه سیاست گذاری كند.
وارد آوردن ضربه ای كاری و محكم به رقه، كه در عین حال خشم تركیه را هم برانگیزد، از لحاظ تاكتیكی می تواند یك موفقیت به حساب آید، اما از حیث استراتژیك یك شكست است.
بحثهای سیاسی در این زمینه ادامه دارد و برخی از مسئولان هم می گویند كه باید به تركیه هشدار داد مبادا باز هم دست به بمباران مواضع YPG بزند.
متیس اوضاع سوریه را 'هولناك' توصیف كرده و گفته است 'ما شاهد آنیم كه جنگ سوریه دوباره دارد به نقطه اول باز می گردد'.
وی توضیح می دهد 'دوباره در این جنگ از سلاح شیمیایی استفاده می شود و كودكان، بیمارستانها، كلیساها و سایر اهدافی كه زمانی اهداف ممنوعه بود مجددا بمباران می شوند. این وظیفه ماست كه تمام عوامل این جنایات را در مقابل اعمالشان پاسخگو كنیم'.
اما چگونه؟
شاید متیس و سایر فرماندهان سابق نظامی آمریكا از تیم امنیت ملی ترامپ می خواهند كه در انجام تعهدات نظامی آمریكا كه بسیار شتابزده تصمیم گیری شده است، قدری با احتیاط و دست به عصا عمل كند.
به عنوان مثال، در بحث متوقف كردن برنامه هسته ای كره شمالی، طراحان وزارت دفاع آمریكا (پنتاگون) همگی معتقد بودند كه اگر همه جوانب كار در عملیات مقابله با خیره سری های كره شمالی، خوب سنجیده نشود و برنامه ریزی بدی صورت گیرد، بلایی وحشتناك بر سر كلانشهر 'سئول' پایتخت كره جنوبی خواهد آمد كه بی شباهت به نبرد 'استالینگراد' (شوروی سابق در جنگ جهانی دوم) نخواهد بود.
به هر حال 100 روز نخست كاری ترامپ شاهد یك نمایش پنهانی از همكاری متقابل میان تیم سیاست خارجی ترامپ با كاخ سفید بوده است.
این دو با تعامل با هم از همین حالا شروع كرده اند حول این محور تفكر می كنند تا ببینند در این جهان خطرناك، چطور می توان به پسندیده ترین نحو ممكن از قدرت آمریكا استفاده كرد.
اروپام**1591**1479
مترجم:اقدس السادات حسینی **ناشر:حسن سالك رضائی