علاقه شركت های خارجی برای حضور در بخش پالایش نفت ایران پس از برجام*

با گذشت یك سال از امضای برجام شاید هیچ كس فكر نمی كرد كه برخی بخش ها نظیر وزارت نفت از این فرصت پیش آمده، نهایت استفاده را برده و عقب ماندگی ها و خسارت های ناشی از تحریم را به سرعت جبران كند؛ اهتمام جدی وزارت نفت به تولید و صادرات نفت خام و فرآورده های نفتی، جذب سرمایه گذاران خارجی و رشد اقتصاد كشور به یقین برگ زرینی در كارنامه دولت یازدهم است كه نشان از غیرت ایرانی دارد.

**دستاورد برجام در بخش پالایشی كشور
اظهار تمایل شركت های اروپایی، آمریكایی و آسیایی برای برقراری ارتباط با ایران و حضور در پروژه های نفتی از جمله طرح های پالایشی، نشان از جایگاه ایران در صنعت نفت دنیا دارد كه شركت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران «یكی از چهار شركت اصلی وزارت نفت» به دنبال به ثمر نشاندن مذاكرات و قراردادهای پالایشی است.
امضای تفاهم نامه با شركت هیوندای كره جنوبی برای انجام مطالعه پروژه كاهش تولید نفت كوره پالایشگاه تهران، امضای تفاهم نامه با شركت های اس.تی.آر (STR) برزیل، مگتل اسپانیا، گروه «كوانتوم لیمیتد» غنا و شركت نفت سیرالئون در دوره زمانی فوریه 2014 تا 2016 در زمینه احداث پالایشگاه در خاك آن كشورها، برجسته ترین مذاكراتی است كه در این سال ها به ثمر رسیده و پس از گذشت 6 ماه از انعقاد تفاهم نامه وارد مرحله عقد قرارداد می شود.

**برجام، دروازه سرمایه گذاری
شاید اگر برجام را جانی تازه برای صنعت از نفس افتاده نفت توصیف كنیم، بیراه نگفته باشیم؛ در زمان تحریم، اجرا نشدن بسیاری از طرح ها، چرخ این صنعت را از حركت باز داشته بود، اما دوباره این چرخ به حركت درآمده؛ ولی این بار با قدرت و تخصص ایرانی كه حاصل خلاقیت سال های تحریم بود.
افزایش قدرت چانه زنی ایران و انتخاب كشورهای سرمایه گذار، این بار نقطه قوتی است كه شرایط را برای شركت های مطرح و معروف این صنعت رقم زده است، از جمله شركت های قدرتمند و مطرح در زمینه پالایشی كه برای انجام پروژه های بزرگ وارد ایران شده اند.
مذاكرات نهایی شركت پالایش نفت آبادان با شركت های جِی.جی.سی و ماروبنی (JGC / Marobeni) ژاپن، شركت پالایش نفت تهران با شركت های جِی.جی.سی و میتسویی (JGC / Mitsui) ژاپن، شركت پالایش نفت اصفهان با دایلم (Dailem) كره جنوبی، شركت پالایش نفت تبریز با شركت «اس.كی» (SK) كره جنوبی و شركت پالایش نفت بندرعباس با شركت های ماروبنی و گیودا (Chiyoda/Marobeni) برای انجام مطالعات امكان سنجی فنی - اقتصادی در زمینه كیفی سازی محصولات و كاهش مقدار نفت كوره كه مراحل پایانی خود را طی می كند.
این ها تنها گوشه ای از نمونه های بارز و قابل توجه دستاورد صنعت پالایش در این بازه زمانی محدود است كه نشان از عزم مدیران نفت برای سر و سامان دادن به آشفته بازار به جای مانده از تحریم دارد.

**حركت قطار شركت‏های پالایشی روی ریل توسعه
آمارها نشان می دهد صنعت پالایش كشور در سایه اقتصاد مقاومتی، گشایش برجام و تدبیر دولت یازدهم در مسیر توسعه قرار گرفته و آینده روشنی برای این صنعت رقم خورده است.

**پالایشگاه آبادان
انعقاد قرارداد شركت پالایش نفت آبادان با شركت ‏ژاپنی هیتاچی و بررسی پیشنهادهای فنی - مالی با شركت ایتالیایی رموسا (REMOSA) برای تامین كالاهای مورد نیاز، اعلام آمادگی شركت ‏های معروف تولید كاتالیست مانند یو.او.پی (Grace UOP) و آلبومالری (Albemarle) برای شركت در مناقصه تامین كاتالیست مورد نیاز واحد بنزین‏سازی، همكاری شركت دالمن (Dalman) فرانسه برای راه ‏اندازی برخی تاسیسات، همكاری شركت سیمون كاروس (Simon Carves) انگلیس برای بررسی و رفع اشكالات واحد بازیافت اسیدسولفوریك از جمله اقدام هایی به شمار می رود كه در سایه برجام به نتیجه رسیده است.
در كنار این دستاوردها شاید بزرگ ترین ره آورد برجام در صنعت پالایشی را نهایی شدن قرارداد اجرای فاز نخست طرح توسعه و تثبیت ظرفیت پالایشگاه آبادان از طریق خط اعتباری كشور چین باید بدانیم كه در حال گشایش اعتبار اسنادی از طریق بانك ملت است.
همچنین، انعقاد قرارداد تجاری با مشاركت كشورهای چین و ایران برای اجرای فاز دوم طرح مذكور و مذاكره با شركت چینی «ساینوپك» برای تامین مالی، دستاورد دیگری است كه نصیب پالایشگاه آبادان شده است.

**پالایشگاه اصفهان
انعقاد قرارداد با شركت فرانسوی اكسنس (Axens) برای خرید كاتالیست واحد «هیدروكراكینگ» كه در مرحله انجام ثبت سفارش قرار دارد، اعلام آمادگی شركت ‏های تامین كننده كالا و تجهیزات برای ادامه همكاری، مذاكرات برای تامین منابع مالی اجرای واحدهای جدید طرح توسعه و بهینه ‏سازی از طریق بانك ‏های كره‏جنوبی، امضای تفاهمنامه اولیه بین پالایشگاه و شركت دایلم كره جنوبی كه قرارداد تجاری آن در حال نهایی شدن است، رخدادهای مهم و تاثیرگذار در آینده پالایشگاه اصفهان است كه با جدیت دنبال می شود.

**پالایشگاه بندرعباس
صدور مجوز ورود كالاهایی كه در دوران تحریم در كشورهای اروپایی بخصوص در مورد طرح بنزین‏سازی متوقف شد و پس از برجام رفع شده، پیگیری خرید كاتالیست واحد آیزوماكس كه در حال بارگیری و ارسال است، مذاكره و تبادل اطلاعات با شركت‏ های ژاپنی میتسویی و گیودا درباره اجرای طرح آپ گریدینگ (Upgrading ) پالایشگاه كه مطالعات امكان سنجی فنی- اقتصادی صورت گرفته از جمله اقداماتی است كه پالایشگاه بندرعباس را در بین شركت های پالایشی كشور مطرح خواهد كرد.

**پالایشگاه تهران
مذاكرات برای مطالعات امكان سنجی فنی - اقتصادی طرح های ارتقای كیفیت فرآورده و «آپ گریدینگ» (Upgrading) پالایشگاه با شركت های بین المللی در حال انجام است.

**پالایشگاه تبریز
مطالعات امكان سنجی فنی - اقتصادی طرح آپ گریدینگ پالایشگاه با شركت اس.كی كره جنوبی در دست اجراست.

**پالایشگاه شازند اراك
قرارداد خرید كاتالیست واحد آیزوماكس با شركت آلبرمارلی (Albemarle) هلند منعقد شده است.

**پالایشگاه ستاره خلیج فارس
ترخیص و حمل كمپرسورها و كوره های واحدهای بنزین‏سازی و تصفیه هیدروژنی گازوییل ساخت شركت زیمنس، راه‏اندازی واحد تقطیر فاز نخست و واحدهای مرتبط مانند بخار، برق شامل نیروگاه و پست های برق، آب شامل آبگیر، حوضچه‏های پالایشگاه، آب شیرین كن‏ها، شبكه آب آتشنشانی، واحد هوا، نیتروژن، مخازن، فلر، سیستم كنترل و واحد سوخت انجام شده و بهره برداری از این واحد و تولید محصولات نفتا و گازوییل صورت گرفته است.

**رشد شركت‏ ملی پخش فرآورده های نفتی در سایه برجام
امضای تفاهمنامه و انعقاد قرارداد برای صادرات فرآورده های نفت گاز، سوخت هواپیما، گازمایع و گوگرد، تسهیل شرایط تامین مواد، تجهیزات رنگ و خوردگی، توسعه همكاری با شركت‏های صاحب فناوری و جذب سرمایه خارجی از كشورهای آمریكا، انگلیس، فرانسه و ایتالیا برای طراحی، ساخت، فروش و خدمات پس از فروش سیستم‏ های بازیافت بخار بنزین برای مناقصه 10 انبار نفت بزرگ كشور، مهم ترین اقداماتی بود كه در این عرصه انجام شده است.

**مانور قدرت شركت‏ خطوط لوله و مخابرات نفت ایران
حضور كارشناسان شركت «من دیزل اند توربو شویز ای.جی» (Man Diesel & Turbo Schweis AG) برای تامین قطعات یدكی و تعمیر و نگهداری 18 دستگاه از توربین های سولزر، مذاكرات با شركت زیمنس به منظور شروع مجدد همكاری برای تعمیر و نگهداری توربین های راستون و تایفون از جمله اقدامات انجام شده در شركت ملی پخش فرآورده های نفتی است.
ترخیص یك دستگاه توربین تایفون توقیفی از گمرك انگلیس، رفع توقیف از اقلام یك فقره سفارش قطعات یدكی «اكچویتورهای» شركت روتورك (Rotork) در پایان سال 1394 كه از پاییز سال 1391 در آلمان توقیف شده بود و پیگیری و مكاتبه با شركت وودگروپ برای بازگرداندن 2 دستگاه توربین سولار تاروس و مارس كه از سال 1391 در «جبل ‏علی» امارات توقیف و ارسال نشده است نیز بخش دیگری از اقدامات انجام شده پس از برجام را تشكیل می دهد.
پذیرش گشایش اعتبارات اسنادی اقدام های قابل توجهی است كه نشان از قدرتمند شدن شركت پالایشی در حاشیه امن ایجاد شده ناشی از برجام و اقتصاد مقاومتی دارد.
صنعت پالایشی كشور تا پایان سال 96 با اجرای طرح های پالایشی در دست اقدام، به یكی از قدرتمندترین بخش های نفت تبدیل خواهد شد كه مهم ترین آنها، سرمایه گذاری های خارجی و استفاده از توان و تخصص داخلی خودكفایی در تامین بنزین مورد نیاز، رساندن مازوت پالایشگاه ها به حداقل ممكن و صادرات پایدار تمامی فرآورده های نفتی « بنزین، گازوییل، نفت كوره، نفت سفید و گاز مایع» خواهد بود.
.............................
*منبع :نشریه وزارت نفت (مشعل)