سفر نخست وزیر تركیه به روسیه و چشم انداز مناسبات آنكارا - مسكو

به گزارش ایرنا، در این سفر شش تن از وزیران كابینه، نمایندگان مجلس، روسای نهادهای مهم دولتی، كارآفرینان، خبرنگاران، كارشناسان، یلدریم را همراهی می كنند.
سفر یلدریم به روسیه به عنوان گام مهمی در راه احیای مناسبات اقتصادی و تجاری دو كشور می باشد كه با سرنگونی جنگنده روسی در مرز سوریه توسط تركیه در 24 نوامبر سال گذشته میلادی به شدت آسیب دید و هزینه آن به اقتصاد تركیه میلیارد ها دلار ارزیابی می شود.
گرچه در دستور كار گفت و گوها، مناسبات اقتصادی و تجاری برجسته شده ولی انتظار می رود موضوع عملیات سپر فرات تركیه در سوریه، بحران حلب، تحولات منطقه نیز بخش مهمی ازگفت و گوهای هیات های دو كشور را تشكیل دهد.
موضوع عضویت تركیه در شانگهای كه به دنبال ملتهب شدن روابط تركیه با اتحادیه اروپا از سوی رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری تركیه مطرح شده نیز از جمله مباحثی است كه انتظار می رود در گفت و گوی هیات های دو كشور بحث شود.
در خرداد ماه گذشته با نامه رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری تركیه به پوتین و پذیرش این نامه به عنوان عذرخواهی از سوی روسیه، مناسبات بعد از یك وقفه پر التهاب و یك سری اقدامات تنبیهی اقتصادی، سیاسی و تجاری روسیه علیه تركیه، رو به نرمش گذاشت و با حمایت قاطع روسیه از دولت آنكارا در كودتای نافرجام 15 جولای گذشته، سه بار دیدار اردوغان و پوتین، برداشته شدن تحریم های روسیه، وارد فرایند عادی سازی شده است.
بینالی یلدرم قرار است در روسیه علاوه بر دیدار با مدودف، با پوتین نیز دیدار و گفت و گو كند.
موضوع دیدار بینالی یلدریم با پوتین به رغم روشن بودن برنامه سفر وی به مسكو اعلام نشده بود ولی كاخ كرملین دوشنبه عصر اعلام كرد پوتین، فردا سه شنبه بینالی را به حضور می پذیرد.
او درحالی به مسكو سفر می كند كه سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه پنجشنبه گذشته در آلانیا در جنوب تركیه با همتای ترك خود مولود چاوش اوغلو، در پنجمین نشست شورای برنامه ریزی راهبردی تركیه و روسیه شركت كرد.
در این نشست ابعاد همكاریهای سیاسی و بین المللی و موضوع سوریه گفت و گو شد و دستور كار نشست سران دو كشور را كه در سه ماهه اول سال اینده میلادی درمسكو برگزار خواهد شد، مشخص كردند.
گفته می شود بینالی یلدریم كه در این سفر شماری از كارآفرینان تركیه ای فعال در روسیه را نیز به همراه خود می برد، سعی در احیای مناسبات اقتصادی و تجاری با روسیه خواهد داشت. دركنار این بازگشت و از سر گیری فعالیت های گسترده شركت های خدمات مهندسی و پیمانكاری تركیه، موضوع همكاریها در صنایع دفاعی به ویژه در شرایطی كه روابط آنكارا با غرب رو به سردی گرائیده است، مطرح شده و تركیه می خواهد در تامین سامانه دفاع موشكی میان برد خود با روسیه مذاكره كند.
در راستای فراخوانی اردوغان برای استفاده از پول ملی تركیه در بازرگانی خارجی و تاكید او بر لزوم بخشی از مبادلات تجاری تركیه با روسیه، چین و ایران، یكی از موضوعات مهم در دستور كار گفت و گوهای یلدریم و مدودف، را استفاده از لیرترك و روبل در مبادلات تجاری دو كشور می باشد.
آنكارا برای اولین گام در این راستا، در نظر دارد تمامی هزینه های سفر هیات بزرگ همراه یلدریم را به روبل پرداخت كند.
روسیه یكی از مهمترین و بزرگترین شركای تجاری تركیه می باشد.
روسیه در همین حال بزرگترین تامین كننده انرژی تركیه و در حال ساخت یك نیروگاه اتمی به ارزش 20 میلیارد دلار در تركیه می باشد. در نظر دارد با احداث خط لوله جدید، بخش مهمی از گاز اروپا را از طریق تركیه تامین كند. وزرای انرژی تركیه و روسیه در جریان اجلاس عالی انرژی در استانبول كه پوتین نیز شركت كرده بود، قراردادی را در این زمینه امضا كرده اند. این قرارداد در كمیسیون روابط خارجی مجلس تركیه نیز مورد قبول واقع شده و هفته گذشته نیز در مجمع عمومی مجلس بررسی و تصویب شد. این یك پروژه 19 میلیارد دلاری است كه بعداز تصویب در دومای روسیه، اجرایی خواهد شد.
روسیه درهمین حال یكی از بزرگترین بازارهای گردشگری، خدمات مهندسی و پیمانكاری و كالاهای صادراتی تركیه نیز به شمار می رود.
بررسی های خبرنگار ایرنا از داده های تازه موسسه آمار دولتی تركیه، نشان می دهد حجم تجارت دو كشور در 10 ماه نخست سال جاری میلادی تحت تاثیر بحران ناشی از سرنگونی جنگنده روسی، 32.32 درصد نسبت به بازه مشابه سال گذشته افت كرده و از 20 میلیارد و 401 میلیون و 112 هزار دلار به 13 میلیارد و 806 میلیون و 634 هزار دلار رسید.
دراین دوره صادرات تركیه به روسیه با 57.7 درصد كاهش از سه میلیارد و 59 میلیون و 963 هزار دلار به یك میلیارد و 293 میلیون و 952 هزار دلار و واردات این كشور از روسیه نیز با 27.8 درصد كاهش از 17 میلیارد و 341 میلیون و 419 هزار دلار به 12 میلیارد و 512 میلیون و 682 هزار دلار رسید.
حجم تجارت دو كشور درحالی به شدت افت كرده كه دو طرف پیش از تنش در روابط بر سر بحران سوریه و به ویژه سرنگونی جنگنده روسی در 24 نوامبر سال گذشته، هدف 100 میلیارد دلاری برای سال 2023 میلادی را دنبال می كردند.
انتظار می رود یلدریم بعداز دیدارهای رسمی در مسكو عازم شهر كازان مركز تاتارستان روسیه شده و با رستم میناهوف رئیس جمهوری تاتارستان دیدار و در مجمع كاری ترك – تاتار شركت كند.
گرچه چشم انداز همكاریهای اقتصادی و تجاری دو كشور با توجه به عزم و نیاز متقابل دو طرف و فضای مثبت حاكم بر روابط و شروع دوباره دوستی اردوغان و پوتین، امیدوار كننده دیده می شود، ولی از نظر سیاسی موضوع بحران سوریه و اختلاف نظرهای دو كشور در این زمینه، به عنوان ریسك جدی در فرایند عادی سازی مناسبات تركیه و روسیه ارزیابی می شود.
حادثه حمله هوایی به نیروهای تركیه درحومه الباب در سالروز سرنگونی جنگنده روسی در مرز تركیه كه طی آن چهار تن از نظامیان تركیه كشته و 8 تن دیگر زخمی شدند و انتشار ادعاها و گمانه زنی هایی در رسانه های دو كشور در این ارتباط نشان می دهد دو طرف هنوز در مساله سوریه از اعتماد متقابل لازم برخوردار نبوده و این موضوع می تواند آینده همكاری های دیپلماتیك دو كشور به ویژه در موضوع سوریه و مساله حلب را تحت تاثیر قرار دهد.
گرچه سرگئی لاوروف در آلانیا به صراحت اعلام كرد كه نیروهای تركیه از سوی هواپیماهای روسی هدف گرفته نشده است و به دنبال وزارت خارجه تركیه در تصحیح ترجمه اظهارات لاوروف اعلام كرد لاوروف گفته است نه روسیه و نه سوریه این حمله را انجام داده، نعمان كورتولموش سخنگوی دولت آنكارا تصریح كرده است آنكارا داده های راداری را در اختیار دارد و تحقیق ادامه دارد.
برخی از رسانه های تركیه به نقل از منابع نظامی گزارش داده اند كه جنگنده های تركیه بعداز این حمله، به پرواز درآمده و شناسایی كرده اند كه جنگنده های سوریه عامل این حمله بوده و به پایگاه هوایی حلب كه در كنترل روسیه است، برگشته اند.
این رسانه ها می گویند روسیه هر قدر هم این حمله را انكار كند، خواسته است تا در سال روز سرنگونی جنگنده به تركیه هشدار دهد كه به این سادگی از موضوع سرنگونی جنگنده نخواهد گذشت.
خاورم/2011**1064