كسي كه گذشته ندارد آينده اي هم نخواهد داشت

بيشتر به عنوان سراينده سرود ملي جمهوري اسلامي ايران شناخته مي‌شود، در حالي كه برنامه راديويي «راه شب»، «شبانگاهان» با صداي غلامحسين مختاباد، برنامه تلوزيوني «تماشاگه راز» اسامي آشنا و خاطره‌انگيزي هستند كه با قرار گرفتن در كنار نام باقري معنا مي‌يابند و از اين شاعر معاصر، پژوهشگر، نويسنده، ترانه سرا و برنامه‌ساز و مجري ساخته‌اند.
او كه حالا در دهه ششم زندگي قدم مي‌زند، تمايل زيادي براي مصاحبه ندارد اما گفتگو با مردم نو را به شرط كوتاهي قبول مي‌كند.
باقري در خصوص تغيير سرود ملي جمهوري اسلامي ايران در سال 1370 را مدت زمان زياد سرود قبلي مي‌داند و در اين رابطه مي‌گويد: سرود قبلي اثر ابوالقاسم حالت بود. به دليل مدت زمان طولاني آن در مواقع استفاده در مجامع بين المللي به اجبار قسمتي از آن حذف و حدود يك دقيقه از آن پخش مي‌شد كه بي‌حرمتي به سرود ملي جمهوري اسلامي ايران بود.
ساعد باقري در پاسخ به اين سؤال كه چقدر ادبيات در خدمت انقلاب اسلامي بوده و توانسته وظايف خود را در اين حوزه انجام دهد،‌ مي‌گويد: توده‌هاي مردم با شعار سه گانه استقلال، آزادي، جمهوري اسلامي در راهپيماي‌ها شركت كردند و از سال 56 خواسته‌هاي خود را در اين شعار سه گانه به منصه ظهور رساندند. تبعا ادبيات انقلاب با توجه به اهميت و معناي هركدام از اين كلمات شكل گرفت.
باقري ادامه مي‌دهد: دوست داشتم امروز متن مذاكرات مجلس شوراي اسلامي در خلال تدوين و تصويب قانون اساسي پخش شود تا همگان بدانند كه چقدر براي تأمين هركدام از اين اجزا پافشاري شده است.
وي اضافه مي‌كند: در واقع خواسته مردم چهار جزء داشت كه شامل استقلال، آزادي، جمهوري و اسلامي بودن است.
اين شاعر و پژوهشگر به گفته‌هاي خود اضافه مي‌كند كه نظام جمهوري اسلامي ايران بشر را فقط بنده خدا مي‌دانست و از بندگي غير او را بر حذر مي‌كرد.
ساعد باقري با بيان اينكه قانون اساسي مدون شده توسط جمهوري اسلامي، انسان را سربلند مي‌خواست، يادآوري مي‌كند: انقلاب، برخورداري از ايمني و زندگي با كرامت همراه معنويت انسان را هم طلب مي‌كرد.
باقري ادامه مي‌دهد: جماعت شاعران انقلاب هم از بين توده‌هاي مردم بر خواسته بودند و خيلي هاشان هم در آغاز راه ده‌ها برابر آنهايي كه امروز شناخته مي‌شوند، آغازگر شعر انقلاب بودند.
وي انگيزه شاعران نسل اول انقلاب را بودن در خدمت آرمان‌هاي انقلاب اعلام مي‌كندو مي‌گويد: دنياي ادبيات صرفاً با بيان يك معني محقق نمي‌شود بلكه بيان هنرمندانه معني هم لازم و ضروري است.
اين شاعر اضافه مي‌كند: شايد بتوان گفت جريان شعري انقلاب از حوزه انديشه و هنر اسلامي كه امروزه به عنوان حوزه هنري انقلاب اسلامي شناخته مي‌شود، نشات گرفت.
سيد حسن حسيني، قيصر امين‌پور، مهرداد اوستا، سهيل محمودي و من به عنوان اعضاي شوراي شعر حوزه با همراهي چند نفر ديگر از دوستان در جلسات نقد و بررسي شعر شركت برگزار مي‌كرديم.
ساعد باقري نخستين ديدار خود را حسين منزوي را از همين جلسات با خاطر دارد و در اين رابطه مي‌گويد: برخي افراد با فاصله در جلسات شركت مي‌كردند، از جمله شاعر بزرگ زنجان حسين منزوي را هم نخستين بار ديدم در همان جلسات ديدم.
باقري توضيح مي‌دهد: اينكه چقدر ادبيات در خدمت انقلاب بوده را مي‌توان در گذر زمان ديد و مي‌توان اين موضوع را در دهه‌ها و دوره‌هاي مختلف بررسي كرد.
وي با اشاره به اينكه مي‌توان نحله (مكتب) هاي مختلف فكري در حوزه ادبيات انقلاب را رصد كرد، مي‌گويد: وجود افكار مختلف به نفع ادبيات انقلاب است وگرنه ادبيات انقلاب با ادبيات دستوري و بخشنامه‌اي اشتباه گرفته مي‌شود كه اينطور نبوده است.
«شاعران بزرگ امروز حكمت‌هاي بزرگ تقرير نمي‌كنند و حرف‌هاي بزرگ و حكيمانه نمي‌زنند بلكه شاعران بزرگ امروز سوال‌هاي بزرگي مطرح مي‌كنند.» اين آخرين اظهار نظر ساعد باقري در خصوص شعر امروزاست. او در رابطه با اين نقل قول؛ مي‌گويد: با اين گفته وضع موجود را توضيح دادم. شاعران پيشين پاسخ‌هاي بزرگ داشتند ولي امروز هنرمندان بزرگ دنيا در رشته‌هاي مختلف دريافته‌اند كه جهان، جهان پرسش‌هاست. اين شاعر ادامه مي‌دهد: هنرمندان بزرگ سؤالات بزرگ مطرح مي‌كنند و آدمي را مخاطب پرسش‌هاي خودشان قرار مي‌دهند.
آيا اميدي به شاعران نسل جوان داريد؟ آيا آن‌ها مي‌توانند در ادبيات تاثيرگذار باشند؟
ساعد باقري برخلاف شعراي هم نسلش و منتقدان ادبي كه ادبيات دهه‌هاي اخير را رو به زوال پيش‌بيني مي‌كندد، مي‌گويد: اميد من به نسل‌هاي بعدي و متأخر شاعران بسيار زياد است.
بسياري مي‌پندارند شعر و ادبيات به سمت زوال مي‌رود اما اينطور نيست. باقري به برگزاري مجدد كنگره شعر جوان اشاره مي‌پردازد و اضافه مي‌كند: دو سال است كه مجدداً كنگره شعر جوان بين شاعران 16 تا 25 سال و همچنين جايزه قيصر امين پور كه متعلق به شاعران جوان زير 30 سال است، برگزار مي‌شوند.
وي ادامه مي‌دهد: نوآمده‌ترها، جدي‌ترند و فارغ از جوگيري و هياهوها و جدال‌هاي بيهوده مطالعه و شاعري مي‌كنند.
سراينده سرود ملي جمهوري اسلامي ايران تاكيد مي‌كند: جوان‌ترها فهميده‌اند كسي كه گذشته ندارد آينده‌اي هم نخواهد داشت. شاعران جوان خوب مطالعه مي‌كنند و به دنبال نقد آثارشان هستند.
آن‌ها دريافته‌اند راه بهتر كردن شعرشان مطالعه است نه سر و صدا كردن و اسم گذاري آثارشان تحت عناوين مختلف جريان‌هاي شعري.
ساعد باقري مي‌گويد: با اين تصور كه با نظريه پردازي مي‌توان شعر آفريد غلط است، چرا كه شعرها زاينده نظريه‌ها هستند نه زاييده نظريه‌ها و شاعران جوان اين مساله را درك كرده‌اند. به همين دليل است كه من آينده شعري 15، 16 ساله‌ها را روشن مي‌بينم و حس
مي‌كنم جوان‌ترها زيربنايي و اساسي كار مي‌كنند.

* فرناز محرر، روزنامه مردم نو، 1397،12،13.
3088/8068