جوامع محلي بازيگران اصلي احياي درياچه اروميه

به گزارش ايرنا بخش كشاورزي آذربايجان غربي در اين ميان ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ دارا ﺑﻮدن يك ميليون ﻫﮑﺘﺎر اراضي قابل ﮐﺸﺖ، سهم مهمي در كاهش مصرف آب از طريق اصلاح الگوي كشت و بهبود عملكرد توليد در مقياس سطح دارد.
چرايي خشك شدن درياچه اروميه از ديدگاه كارشناسان هم دلايل مختلفي را پيش رو قرار داده اما در حقيقت اين پيكره آبي زيبا كه آب آن حدود 2 دهه قبل با امواج خروشانش، جاده ها و باغ هاي پيراموني را غوطه ور كرده بود، در اثر افزايش مصرف آب به اين حال و روز افتاده است.
احياي اين بستر آبي بسته و فروخفته در شمال غرب كشورمان همانند خشك شدنش نيازمند گذشت زمان و همدلي و همراهي مسوولان و كشاورزان ساكن در حوضه آبريز درياچه از طريق مصرف منطقي و استقرار كشاورزي پايدار است.
لزوم اين مشاركت مردمي علاوه بر مسوولان و مديران بخش هاي مرتبط استاني و كشوري، در سخنان كارشناسان بومي و غيربومي نيز همواره شنيده شده و بر آن تاكيد مي شود.
مشاور سياست گذاري دولت ژاپن در مسايل محيط زيست و متخصص پروژه جايكا در ايران معتقد است كه برون رفت از چالش درياچه اروميه به عنوان يكي از مشكلات اساسي محيط زيست ايران به عزم همگاني نياز دارد.
«تات سو سينو/Tatsu Sino» در بازديد از پروژه استقرار كشاورزي پايدار حوضه درياچه اروميه طي روزهاي اخير به خبرنگار ايرنا اظهار داشت: كشاورزان و جوامع محلي اهتمام جدي براي اجراي اين پروژه دارند اما اين همت بايد همگاني باشد.
مدير برنامه‌هاي محيط زيست دفتر عمران سازمان ملل متحد در ايران نيز معتقد است: همه بايد براي احياي درياچه اروميه و نجات آن از وضعيت بحراني مشاركت كنند.
محسن سليماني روزبهاني افزود: دستاورد اصلي در طرح هاي ستاد احياي درياچه اروميه مدل سازي و ارايه يك الگوي مناسب براي جلب مشاركت جوامع محلي در احياي اين درياچه است.
وي ادامه داد: پروژه مشترك احياي درياچه اروميه كه با همكاري و حمايت مالي دولت ژاپن، دفتر عمران سازمان ملل متحد (UNDP) و جمهوري اسلامي ايران اجرا مي شود، توانسته مدل ها و روش هاي مناسبي به كشاورزان ارايه دهد؛ روش هايي كه از يك طرف درآمد كشاورزان را كاهش ندهد و از سوي ديگر با صرفه جويي آب در مزرعه به احياي درياچه اروميه كمك كند.
وي افزود: در كنار فعاليت هاي كشاورزي، طرح هاي معيشتي جايگزين و سازگار با منابع آب هم در پروژه همكاري در احياي درياچه اروميه اجرا مي شود.
وي با بيان اينكه درياچه اروميه بخشي از فرهنگ و هويت تاريخي ايران و به ويژه منطقه آذربايجان است، گفت: همه بايد در كنار هم با احساس مسووليت براي احياي درياچه اروميه كمك كنند.
معاون محيط طبيعي و تنوع زيستي سازمان حفاظت محيط زيست گفت: احياي درياچه اروميه تنها با مشاركت همگاني و عزم آحاد مردم امكان پذير است و براي احياي اين درياچه بايد نگرش و شيوه بهره برداري مردم تغيير كرده و مردم نيز موفقيت در احياي درياچه در صورت تلاش همگاني را باور كنند.
حميد ظهرابي افزود: تحقق اين مهم منوط به ارايه مشاوره هاي فني، افزايش توانمندي در بخش كشاورزي و اجراي برنامه هاي مشاركتي است اما منافع همه در كنار اجراي اين برنامه ها بايد تامين شود.
وي بيان كرد: محيط زيست در گذشته به جاي برنامه ريزي براي جلب مشاركت مردم با اقدامات اداري يا قضايي مديريت شده و اين كار با منافع جوامع محلي در تضاد بوده است.
معاون سازمان حفاظت محيط زيست افزود: مشاركت دادن مردم و جوامع محلي در اجراي برنامه هاي زيست محيطي از برنامه هاي اولويت دار سازمان حفاظت محيط زيست است و اين مهم در قالب برنامه مديريت زيست بومي از تالاب ها شروع شده و روز به روز دامنه آن گسترده مي شود.
استاندار آذربايجان غربي هم مشاركت مردم و مسوولان را مهمترين ركن احياي اين درياچه مي داند و اميدوار است تا با اختصاص اعتبار مناسب دولتي براي اجراي طرح هاي ستاد احيا و همراهي مردم اين مشكل به بهترين شكل ممكن حل شود.
محمدمهدي شهرياري با تاكيد بر تامين اعتبار مورد نياز براي تكميل طرح هاي ستاد احيا درياچه اروميه بر اين مهم تاكيد دارد كه الگوي كشت در اين منطقه بايد اصلاح شود و مردم نيز با جديت بيشتر نسبت به مشاركت در احياي درياچه تلاش كنند.
وي افزود: سالانه بيش از پنج ميليارد مترمكعب آب در بخش كشاورزي حوضه درياچه اروميه استفاده مي شود در حالي كه با مديريت صحيح، اين مصرف به يك ميليارد مترمكعب كاهش مي يابد.
وي با اشاره به صدور مجوز براي 40 هزار چاه طي سال هاي دور گذشته در حوضه آبريز درياچه اروميه، اضافه كرد: اين تعداد چاه بلاي جان درياچه بوده و خشكي آن را رقم زده است.
به گزارش ايرنا، در سال هاي اخير اقدامات خوبي در راستاي جلب مشاركت مردمي و بهره برداران بخش كشاورزي در راستاي جلوگيري از خشك شدن درياچه اروميه انجام شده كه نتيجه آن كاهش 35 تا 40 درصدي مصرف آب بخش كشاورزي در اين حوضه به گواه مدير طرح حفاظت از تالاب هاي ايران است.
به گفته عليرضا آبشت، علاوه بر كاهش مصرف آب، ميزان مصرف نهاده هاي شيميايي كه آب هاي زيرزميني و تالاب ها را آلوده مي كند نيز 40 تا 50 درصد و در برخي مزارع تا 100 درصد در اين حوضه كاهش يافته است.
تا حدود زيادي همه كارشناسان مشاركت مردمي را عامل اصلي در كاهش مصرف آب و اختصاص آب صرفه جويي شده به حق آبه درياچه اروميه مي دانند و مردم نيز بر اين امر صحه مي گذارند اما همكاري بخش هاي دولتي و مردم در اين خصوص به طوري كه نيازهاي درآمدي بهره برداران نيز به خوبي تامين شود نيز اصلي اساسي در موفقيت اين بخش خواهد بود.
3072/2093