سالك در كمين اصفهاني ها

به گزارش روز چهارشنبه ايرنا، سالك يك بيماري پوستي است كه عوارض پوستي و آثار باقيمانده از آن مي تواند به كابوسي بزرگ براي انسان تبديل شود.

اين بيماري در 88 كشور دنيا شايع است كه دو كشور ايران و عربستان در اين زمينه بيشترين موارد ابتلا را دارند.

بر اساس گزارش سازمان جهاني بهداشت حدود 350 ميليون نفر در دنيا در معرض خطر اين بيماري هستند و 12 ميليون نفر نيز درگير اين بيماري شده اند كه سالانه حدود يك تا دو ميليون نفر به آنها اضافه مي شود.

بيماري سالك به دو نوع شهري و روستايي تقسيم مي شود، تفاوت اين دو نوع در شكل زخم، انگل، مخزن و ناقل است بطوريكه شكل زخم در سالك روستايي، مرطوب و در شهري، خشك است.

راه انتقال سالك روستايي از موش به انسان است در حاليكه در سالك شهري، مخزن اصلي انسان بيمار است بطوريكه انگل اين بيماري از پشه به انسان و در طول سال منتقل مي شود.

در ايران نيز 17 استان درگير سالك روستايي و هشت استان درگير سالك شهري هستند كه استان اصفهان بيشتر درگير سالك روستايي ( مرطوب ) است كه مخزن آن موش صحرايي با دم جارويي و بلند است.

اين جونده صحرايي در مناطق بياباني و در مجاورت منازل مسكوني زندگي مي كند و انگل را به پشه هاي ناقل انتقال مي دهد.

اين پشه هاي ناقل از اواخر فروردين تا پايان شهريور و از غروب تا طلوع صبح فعاليت مي كنند و شعاع پرواز آنها حدود 500 تا يك كيلومتر است.



*** هشت شهرستان اصفهان، درگير سالك

شهرستانهاي آلوده به سالك در استان اصفهان شامل اردستان، نطنز، برخوار، شاهين شهر و ميمه ، اصفهان (مناطق روستايي جنوب و جنوب شرق)، نائين، كاشان و آران وبيدگل است.

در شهرستان اصفهان بيشتر مناطق روستايي از سگزي تا ورزنه و از نيك آباد جرقويه تا رامشه درگير سالك روستايي هستند.

شهرستانهاي كاشان و آران و بيدگل نيز به دليل مجاورت با استان قم درگير هر دو نوع سالك شهري و روستايي است.

در مجموع حدود 700 هزار نفر در استان اصفهان در مناطق آلوده به سالك زندگي مي كنند كه هر سال بالغ بر سه هزار نفر از آنان مورد گزش نيش پشه مبتلا به سالك قرار مي گيرند.

كارشناس مسئول بيماري سالك معاونت بهداشتي دانشگاه علوم پزشكي اصفهان با بيان اينكه شهرستان نائين براساس تحقيقات انجام شده از سال 1393 به جمع شهرهاي آلوده به سالك استان پيوسته است اظهار كرد: بنا به نظر اساتيد مطرح كشور، استان اصفهان بر روي دريايي از جمعيت موش سالك قرار دارد.

جواد رمضانپور در گفت و گو با ايرنا با اشاره به شروع برنامه جامع كنترل سالك از سال 87 در استان اصفهان افزود: اين برنامه در قالب يك پروتكل علمي - فني و با حمايت استانداري اصفهان و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي تا سال 92 اجرا شد.

وي با بيان اينكه تا قبل از اجراي اين برنامه سالانه حدود پنج تا 6 هزار مورد ابتلا به بيماري سالك در استان اصفهان ثبت مي شد گفت: با اجراي اين برنامه ميزان ابتلا به سالك حدود 70 درصد كاهش يافت و به كمتر از 2 هزار نفر در سال رسيد.

به گفته وي اصفهان تا قبل از اجراي اين برنامه ، سومين استان پس از فارس و ايلام در زمينه ميزان ابتلا به بيماري سالك بود اما پس از اجراي برنامه و كاهش چشمگير موارد در رده هفتم كشور قرار گرفت.

اين كارشناس معاونت بهداشتي دانشگاه علوم پزشكي اصفهان با تاكيد بر اينكه بيماري سالك، قابل ريشه كني نيست اما براحتي قابل پيشگيري است افزود: اگر ادامه و استمرار برنامه هاي كنترل اين بيماري به دست فراموشي سپرده شود، آمار مبتلايان به شدت افزايش خواهد يافت و روند رو به رشد خود را از سرخواهد گرفت.

وي با بيان اينكه بروز چنين وضعيتي منجر به ايجاد بحران خواهد شد تصريح كرد: سالك ششمين بيماري مهم و با اولويت در جهان است كه براي كنترل و مهار آن بايد اقدام شود.

رمضانپور با اشاره به اينكه سال 92 آخرين سال اجراي برنامه كنترل صحرايي بيماري سالك در استان اصفهان بود از ادامه نيافتن آن در سالهاي 93 و 94 ابراز نگراني كرد و گفت: علت اين مهم بيشتر تابع تغيير مديريت ها و نبود يا كمبود اعتبارات مورد نياز و بموقع جهت اجرا و استمرار عمليات در سال 93 و امسال بود .

به گفته وي در سال 1393 برنامه كنترل صحرايي سالك اصفهان اجرا نشد ولي بدليل شش سال كار و تلاش پيشگيرانه، شاهد افزايش آمار نبوديم اما در سال جاري هيچ اطمينان و تضميني براي اين موضوع و عدم افزايش آمار مبتلايان وجود ندارد.



*** توقف برنامه كنترل سالك منجر به آسيبهاي جبران ناپذير مي شود

كارشناس بيماري سالك مركز بهداشت استان اصفهان با بيان اينكه از اواحر سال 92 ضرورت تداوم برنامه كنترل بيماري سالك براي مسئولان بهداشتي تبيين شده است ، گفت : ما تاكيد كرديم كه هرگونه ضعف و توقف در برنامه اي كه 6 سال مستمر توسط دانشگاه علوم پزشكي اصفهان اجرا شده، منجر به آسيب هاي جبران ناپذير خواهد شد.

وي يكي از دلايل اصلي ادامه نيافتن اين برنامه را مسئله اعتبارات خواند و تصريح كرد: چنانچه اعتبار خاصي براي كنترل و مبارزه با بيماري سالك از سوي مجلس شوراي اسلامي و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، تصويب و ابلاغ شود بسياري از مشكلات استانهاي درگير با اين بيماري حل خواهد شد.

رمضانپور با اشاره به اينكه پيش از اين، بودجه مورد نياز براي كنترل و مبارزه با سالك اصفهان از طريق ستاد مديريت بحران استانداري و از اعتبارات مربوط به خشكسالي پيش بيني مي شد اضافه كرد: از طريق وزارت بهداشت نيز بودجه اي براي كنترل سالك به دانشگاهها پرداخت مي شود كه بسيار كم و محدود است.



*** شناسايي 400 نقطه آلوده سالك در اصفهان

كارشناس سالك مركز بهداشت استان اصفهان با اشاره به شناسايي حدود 400 نقطه آلوده و اجراي برنامه كنترل در 85 كانون سالك خيز استان اظهار كرد: برنامه اي كه توسط دانشگاه علوم پزشكي و مركز بهداشت استان اصفهان از سال 87 تا 92 براي كنترل سالك اجرا شد به لحاظ وسعت در 90 هزار هكتار در 85 نقطه از شش شهرستان، حجم عمليات و اعتبارات و نتايج بدست آمده در كشور و جهان بي نظير است.

وي مناطق و كانونهاي آلوده را نقاطي دانست كه انتقال بيماري سالك در آن بصورت بومي اتفاق مي افتد.

وي با بيان اينكه اين برنامه در وسعتي حدود 87 تا 90 هزار هكتار از اراضي مناطق شناسايي شده و با صرف حدود 20 ميليارد ريال هزينه اجرا شد افزود: در اين شش سال، هر سال برنامه كنترل صحرايي بيماري سالك را در چهار مرحله و در شش ماهه اول سال اجرا كرديم.

رمضانپور، تصريح كرد: اين عمليات شامل برنامه هايي چون كنترل صحرايي مخزن و ناقل بيماري، ترويج استفاده از وسايل حفاظت فردي توسط مردم ساكن يا مسافر به مناطق آلوده، آموزش و اطلاع رساني همگاني، ارائه خدمات تشخيصي و درماني رايگان به بيماران و ارتقاي سطح بهداشت و بهسازي محيط در مناطق آلوده بود.

اين كارشناس، كنترل مخزن را شامل عمليات صحرايي مبارزه با جونده آلوده به انگل سالك در شعاع 500 متري آخرين خانه مسكوني در مناطق آلوده شناسايي شده و بصورت لانه كوبي و طعمه گذاري اعلام كرد.

وي اقدامات آموزشي را نيز شامل اطلاع رساني درباره راهكارها و روشهاي پيشگيري از بيماري و تجهيزات و وسائل مورد نياز مانند پشه بند عنوان و اضافه كرد: در بخش خدمات تشخيصي و درماني نيز تعداد مراكز درماني سالك از هشت مركز در سال 88 به 29 مركز در زمان حاضر رسيده است.

اين كارشناس به رايگان بودن درمان بيماري سالك در مراكز بهداشت اشاره و خاطرنشان كرد: در دو سال گذشته با مشكل كمبود آمپول وارداتي « گلوكانتيم » مواجه بوديم كه اميد است با تحولات صورت گرفته اين مشكل برطرف شود.

وي يكي ديگر از مراحل برنامه كنترل سالك را بهسازي محيط و ارتقاي بهداشت محيط در مناطق آلوده بويژه روستاها خواند و گفت: اين در حالي است كه بهسازي محيط وظيفه دانشگاه علوم پزشكي نيست و بر عهده نهادهايي مانند شهرداري، فرمانداري و راه و شهرسازي قرار دارد.



*** جونده كشي، وظيفه دانشگاه پزشكي نيست

رمضانپور با تاكيد بر اينكه جونده كشي و مبارزه با مخزن و ناقل بيماري سالك جزو شرح وظايف دانشگاه علوم پزشكي نبوده و نيست گفت: با اينحال ما اين كار را بدليل اهميت حفظ سلامت عمومي از سال 87 تا 92 و نيز در برخي نقاط اصفهان در سال جاري انجام داديم.

به گفته وي انجام اين كار از ابتدا بعهده جهاد كشاورزي، منابع طبيعي و محيط زيست بوده است.

اين كارشناس خاطرنشان كرد: مركز بهداشت و دانشگاه علوم پزشكي اصفهان تنها متولي امور آموزش، تشخيص و درمان بيماري سالك هستند و جونده كشي جزو شرح وظايف آنها نبوده ونيست.

وي با تاكيد بر تجربه معاونت بهداشتي دانشگاه علوم پزشكي اصفهان درباره مهار، كنترل و مراقبت از بيماري سالك اظهار كرد: اين موضوع مورد توجه و تاييد ناظران و كارشناسان بين المللي و سازمان جهاني بهداشت قرار گرفته است.

اين كارشناس همچنين به همكاري نيروهاي بسيج سازندگي براي اجراي عمليات صحرايي جونده كشي اشاره و اضافه كرد: امسال با اعتبارات وعده داده شده از سوي فرمانداري شهرستان اصفهان براي مبارزه با سالك، مقرر شد كه با همكاري بسيج سازندگي براي اين موضوع در سطح كانونهاي شهرستان اصفهان اقدام شود.

رمضانپور با بيان اينكه تا كنون در شهرستان اصفهان دو مرحله از اين برنامه اجرا شده است خاطرنشان كرد: اما هنوز پولي بابت آن پرداخت نشده و فرمانداران ساير شهرستانها تا كنون پاسخي به دانشگاه براي آمادگي جهت اجراي برنامه عمليات صحرايي جونده كشي نداده اند.



*** سالك در كمين پروژه هاي عمراني جديد استان

اين كارشناس از مسئولان استان اصفهان خواست تا در هرگونه تصميم گيري و مكان يابي براي احداث پروژه هاي عمراني مختلف بويژه مسكن، شهرسازي، صنفي، تفريحي و سياحتي به موضوع مناطق آلوده به سالك توجه كنند.

وي از مسئولان خواست تا قبل از جا نمايي براي اين قبيل پروژه ها از معاونت بهداشتي دانشگاه علوم پزشكي اصفهان استعلام كنند تا با بازديد از محل توسط كارشناسان آن معاونت، مشكلي براي ساكنان اينگونه مناطق پيش نيايد.

وي به برخي پروژه هاي مسكن مهر در استان اصفهان اشاره و خاطرنشان كرد: مكان يابي آنها بدون در نظر گرفتن اين موضوع انجام شده و لازم است تدابير پيشگيرانه در محوطه و اطراف اينگونه مناطق جهت حفظ سلامت ساكنان پيش بيني و اجرا شود.

رمضانپور همچنين خواهان تخصيص اعتبارات ويژه بنام مبارزه با سالك جهت استانهاي آلوده از سوي مجلس شوراي اسلامي شد و تاكيد كرد: اين اعتبارات بايد بموقع، مستمر و كافي باشد تا برنامه هاي كنترلي سالك موثر واقع شود.

وي ادامه داد: فرمانداران شهرستانهاي درگير بايد هر سال بستر مناسبي را جهت آموزش و اطلاع رساني بموقع به مردم ساكن يا مسافر در مناطق آلوده به سالك آماده وبا همكاري شبكه هاي بهداشت اقدام كنند بعنوان مثال در مكان هاي زيارتي مانند امامزاده آقا علي عباس در نطنز يا كمپ هاي گردشگري و ساير اماكن مشابه تابلوهاي هشدار دهنده جهت عموم نصب شود.

عده اي از پزشكان نيز با بيان اينكه نطنز، اردستان، بادرود، شاهين شهر، دولت آباد و مناطق وسيعي از شمال، شرق و جنوب شرق اصفهان از مناطق سالك خيز استان محسوب مي شود توصيه كرده اند: در صورت مسافرت به اين مناطق لازم است اقدامات لازم براي محافظت در برابر گزش پشه صورت گيرد.

پيش از اين نيز نماينده مردم اردستان در مجلس شوراي اسلامي با اشاره به جولان سالك در اصفهان گفته بود: بومي شدن بيماري سالك در ايران و بخصوص در مناطقي از استان اصفهان يك فاجعه پزشكي است.

احمد بخشايش اردستاني افزود: بيماري سالك بايد به صورت ريشه‌اي در ايران مرتفع شود تا ديگر شاهد وجود ناراحتي‌هي پوستي بر روي صورت و بدن مردم نباشيم كه رسيدن به اين هدف جز با رعايت بهداشت و افزايش دستا‌ورد‌هاي پزشكي امكان‌پذير نيست.

مدير گروه مبارزه با بيماريهاي مركز بهداشت استان اصفهان نيز با تاكيد بر اينكه زنگ خطر بروز و هشدار بيماري سالك در اصفهان از مرداد امسال به صدا در مي‌آيد افزود: زيرا در آن زمان به بعد شاهد هجوم پشه ها هستيم.

رضا فدايي با بيان اينكه بدنبال افزايش ساخت و سازها و نخاله هاي بيمارستاني با موج جديد بيماري سالك مواجه مي‌شويم، ادامه داد: نخاله هاي بيمارستاني يكي از عوامل تاثير گذار در بروز بيماري سالك است.

وي با اشاره به اينكه هر سال شاهد بروز سالك در شهرستان هاي اردستان، برخوار، شاهين شهر و نظنز هستيم، گفت: در شهرستانهايي مانند اردستان و برخوار كه ساختمان سازي پروژه اي انجام مي گيرد شاهد بروز سالك هستيم.

مدير گروه مبارزه با بيماري هاي مركز بهداشت استان با تاكيد بر اينكه مخالف ساخت و ساز و پروژه هاي ساختماني نيستيم تصريح كرد: اگر نخاله هاي ساختماني زود جمع آوري و آسفالت و در پروژه هاي ساختماني تدابير محافظتي انديشيده شود مانع انتشار ريزگردها و گرد و غبار شده و با مشكل سالك مواجه نخواهيم شد.

در حاليكه كارشناسان و پزشكان، رهاسازي يا محدود كردن برنامه كنترل و مبارزه با سالك را ظلمي بزرگ به مردم استان مي دانند و نسبت به تهديد اين بيماري هشدار مي دهند بايد ديد آيا مسئولان استان چاره اي جديد و جدي براي نجات اين كشتي شناور بر روي اقيانوسي از موش و پشه و انگل سالك مي انديشند.

گ/3011/ 2093