موازی كاری در دایره فرهنگ

به گزارش ایرنا، دهها دستگاه اعم از قانونگذاری، اجرایی و نظارتی متولی امر فرهنگ نظام اسلامی ایران هستند، اما در مقام عمل نوع كار و فعالیت آنها نه تنها گره گشا نبوده و حركت روبه جلویی از آنها دیده نشده است، بلكه باید گفت؛ موازی كاری فرهنگی آفتی برای این دستگاهها و به تبع آن جامعه ما شده است.
تهاجم فرهنگی بیگانگان نیز از سوی دیگر موجب شده تا فرهنگ ما بواسطه همین موازی كاری ها و نبود برنامه منسجم آسیب پذیر شود، معضلی كه بارها مقام معظم رهبری در این خصوص هشدار داده اند و از آن بعنوان ولنگاری فرهنگی یاد كرده اند.
فرهنگ تعریف گسترده ای دارد، اما تاكنون تعریف جامعی از این زیرساخت ترین نهاد بشری ارائه نشده است.
وسعت در برگیری فرهنگ در تمامی حوزه های انسان شناسی و جامعه شناسی قابل درك است و این گستردگی باعث می شود كه تمام بخش های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و ورزشی در دایره فرهنگ نیز دیده شود.
تاكنون 150 تعریف از فرهنگ ارائه شده، درحالی كه فرهنگ به مفهوم عام به صورت دقیق تعریف نشده است.
اما علمی ترین تعریفی كه از فرهنگ در جهان ارائه شده است به این نكته اذعان دارد كه «فرهنگ عبارت است از مجموعه پیچیده ای از علوم، دانش ها، هنرها، افكار، اعتقادات، قوانین و مقررات، آداب و رسوم، سنت ها، آموخته ها و عاداتی بشری در یك جامعه».
فرهنگ به صورت ساختاری به 2 جنبه سخت افزاری و نرم افزاری تقسیم شده است كه این فرهنگ ها در همه مسائل لازم و ملزوم یكدیگرند.
با ابن اوصاف گفته می شود در بخش فرهنگ و هنر بین 20 تا 50 متولی و دستگاه اجرایی فعالیت می كنند و در این زمینه نقش آفرین هستند.
بنابراین برخی از دستگاههای اجرایی و حاكمیتی به صورت قانونی مسئول و متولی فرهنگ هستند و سیاستگذاری فرهنگی در كشور با این دستگاه هاست.
كارشناسان معتقدند؛ «ایجاد سازمان های مختلف فرهنگی، به منظور پوشش مجموعه نظام فرهنگی كشور و انطباق آن با آرمانها و ایده های انقلاب اسلامی بوده است».
گاه این سازمانهای فرهنگی، برنامه هایی را برگزار می كنند كه با برنامه های دیگر سازمانها و نهادهای فرهنگی همسو و از یك جنس هستند اما تنها عناوین برنامه ها متفاوت است.
به طور مثال؛ در جشنواره فیلم بین المللی فجر برخی از فیلم ها رویكرد كودك و نوجوان دارند یا با محور سلامت یا شهروندی ساخته می شوند، اما در سال بعد یا همان سال جشنواره فیلم سلامت، حقوق شهروندی یا كودك و نوجوان ساخته می شود و دوباره همین فیلم ها اكران می شود.
در حوزه تئاتر نیز به همین گونه ممكن است یك اثر در جشنواره تئاتر فجر اجرا شده باشد و سال بعد همین تئاتر در جشنواره دیگری اجرا و مورد تقدیر قرار گیرد.
كمیت برگزاری جشنواره ها یا برنامه های فرهنگی در طول یك سال از سوی دستگاه ها كم نیست و شاید اسم های آنها تغییر كرده باشد.
غیر از بخش دولتی بخش خصوصی نیز اقدام به این موازی كاری می كند و ممكن است جشنواره ای را برگزار كند كه آثار جشنواره های دیگر در آن پذیرش شده است.
اما به راستی متولی بخش فرهنگ كیست و در این زمینه چگونه باید از موازی كاری برنامه های فرهنگی و هنری جلوگیری كرد.
نماینده بروجن در مجلس شورای اسلامی می گوید: هم اكنون بیش از 150 تعریف از فرهنگ وجود دارد و این نشان از گستردگی بخش فرهنگ در بین مردم است.
خدیجه ربیعی فرادنبه افزود: فرهنگ و هنر از نظر جایگاهی در ایران مقام رفیع دارد و از اهمیت بالایی برخودار است و تنوع اقلیم جغرافیایی باعث تولید آثار فرهنگی و هنری ناب شده است.
وی تصریح كرد: همدلی و وحدت رویه نیاز اصلی بخش فرهنگی است كه این وحدت رویه باعث ایجاد نشاط و امید و بروز و ظهور خلاقیت ها می شود.
معاون توسعه مدیریت و منابع وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز می گوید: درست است این وزارتخانه متولی اصلی بخش فرهنگ و هنر است اما وزارتخانه های علوم و تحقیقات، آموزش و پرورش، سازمان تبلیغات و دیگر نهادها نیز كار فرهنگی انجام می دهند.
علی اصغر كاراندیش در سفر به شهركرد افزود: غیر از بخش دولتی، بخش خصوصی نیز در حوزه فرهنگ و هنر فعال است.
به گفته وی، در نهایت متولی بخش فرهنگ و هنر به صورت مشخص تعیین نشده است اما وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در مقابل مجلس شورای اسلامی در این زمینه باید پاسخگو باشد.
كاراندیش یادآور شد: سال گذشته 90هزار میلیارد ریال اعتبار بخش فرهنگ بوده است كه 12هزار میلیارد ریال آن به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اختصاص یافت.
معاون توسعه مدیریت و منابع وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اظهار داشت: با فرض اینكه 5 میلیارد ریال آن به سازمان های تابعه این وزارتخانه توزیع شده باشد، با این حال اعتبارات وزارتخانه 17هزار میلیارد ریال می شود.
كاراندیش، با بیان اینكه در نهایت همه از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سراسر كشور انتظار دارند، افزود: اصحاب رسانه، فرهنگ و هنر نیز همگی از وزارتخانه انتظار دارد و این كار را برای وزارتخانه سخت تر می كند.
وی گفت: هیچ وزارتخانه ای مانند فرهنگ و ارشاد اسلامی نیست كه بیشترین فعالیت ها را با كمترین اعتبارات انجام دهد، درحالی كه وزارتخانه های دیگر به صورت مشخص مانند بخش كشاورزی یا بهداشت فعالیت آنها مشخص است و اعتبارات آنها نیز تعیین شده است.
به گفته كاراندیش، در بخش كشاورزی، سازمان جهادكشاورزی به صورت واضح مسئول است، اما در بخش فرهنگی ممكن است دستگاههای دولتی و بخش خصوصی در این زمینه فعال باشند.
وی با اشاره به اینكه ممكن است یك جشنواره فیلم در سال برگزار شود و دستگاه های دیگر نیز این جشنواره را برگزار كند، افزود: اگر همه جشنواره ها یكی شود در هزینه ها صرف جویی می شود.
معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با تاكید بر اینكه ساختار این وزارتخانه حاكمیتی است، یادآور شد: مسئولیت این وزارتخانه حمایت، نظارت و سیاستگذاری در بخش فرهنگ و هنر است و باید اجرای برنامه ها به بخش خصوصی واگذار شود و نباید به بخش اجرا ورود پیدا كند.
بگفته وی، اگر همه برنامه های فرهنگی در یك نهاد متمركز شود برنامه ها به صورت منسجم انجام خواهد شد.
به گزارش ایرنا، اكنون بخش فرهنگ و هنر نیازمند یك وحدت رویه برای برگزاری جشنواره و برنامه های فرهنگی و هنری است تا از موازی كارها و هدر رفتن وقت و هزینه های گزاف در شرایط كنونی كشور جلوگیری و شاهد حركت روبه جلو در فرهنگ باشیم.
2097/6021