نگاهمان به آسيب‌هاي اجتماعي را تغيير مي‌دهيم

در اين مطلب آمده است: اواخر تابستان امسال بود كه ماموران از هر طرف كودكان كار در خيابان را محاصره كردند؛ ماموران از بهزيستي و نيروي انتظامي و شهرداري و... بودند كه به اسم ساماندهي اين كودكان را جمع كردند، به زور سوار خودرو‌ها كردند و بردند.
يكي دو روز پس از اجراي طرح بود كه عكس‌ها و فيلم‌ها منتشر و انتقادها به شهرداري و بهزيستي و فرمانداري گسيل شد.
دستور را فرمانداري داده بود و اعتراض مردم و سازمان‌هاي مردم‌نهاد به جايي رسيد كه ماجرا در هيأت دولت هم مطرح شد.
شهرداري مي‌گفت قرار نبود كودكان را به زور ببرند، در حالي ‌كه در خيابان فقط زور بود كه اعمال مي‌شد. همين طرح بهانه‌اي هم شد تا كودكان افغانستاني بدون مدارك هويتي هم جمع شوند و تا پاي رد مرزي هم بروند.
اين‌بار شايد جدي‌ترين دفعه‌اي بود كه سازمان‌هاي مردم‌نهاد، رسانه‌ها و مردم نسبت به نحوه اجراي اين طرح اعتراض مي‌كردند، طرحي كه سالي چند بار اجرا مي‌شود؛ بدون اين‌كه خروجي قابل توجهي براي اين كودكان داشته باشد.
موج اعتراض‌ها اين‌بار اما نتيجه داد، پرونده اجراي اين طرح روي ميز وزير تعاون، كار و رفاه اجتماعي قرار گرفت و مهر ماه اعلام شد كه كودكان كار و خيابان از شمول مصوبه جمع‌آوري فوريت‌هاي خدمات اجتماعي تهران خارج شدند.
حالا علي‌اصغر ناصربخت، معاون سياسي انتظامي فرمانداري تهران در گفت‌وگو با «شهروند» از اجراي مجدد اين طرح خبر مي‌دهد؛ اين‌بار اما با تغيير نگاه و كمك از سازمان‌هاي مردم‌نهاد.
او درباره سياست‌هاي جديد فرمانداري تهران در زمينه ساماندهي كودكان كار و خيابان توضيح مي‌دهد.
در بحث آسيب‌هاي اجتماعي چندي پيش شاهد اجراي طرح ساماندهي كودكان كار و خيابان بوديم كه به دستور فرمانداري تهران انجام شد.
اسم طرح ساماندهي بود؛ اما آنچه اتفاق افتاد جمع‌آوري اين كودكان بود. چطور شد كه فرمانداري تصميم گرفت به جاي درخواست كمك از سازمان‌هاي مردم‌نهاد براي ورود به اين موضوع از نيروي انتظامي و شهرداري درخواست همراهي كند؟
ما در حوزه آسيب‌هاي اجتماعي و سازمان‌هاي مردم‌نهاد افراد استخوان خرد كرده‌اي را داريم كه در بطن مردم هستند. زماني كه از آسيب اجتماعي صحبت مي‌كنيم و مي‌خواهيم با آن برخورد كنيم، بايد كاملا با ريشه‌هاي آن آشنا و در درون و اعماق آن موضوع مطالعه داشته باشيم در طرح قبلي جمع‌آوري كودكان، جايگاه سازمان‌هاي مردم‌نهاد مورد غفلت واقع شد؛ همين هم شد تا انتقادهايي متوجه اجراي طرح شود ما معتقديم كه اگر در اجراي آن طرح سازمان‌هاي مردم‌نهاد حضور پيدا مي‌كردند، مي‌توانستند محدوديت‌ها را احساس كرده و به ما كمك كنند.
ببينيد موضوعي كه وجود دارد اين است كه آسيب‌هاي اجتماعي ما از سطح و گستره گذشته دارد عمق پيدا مي‌كند. ما بايد به كنه موضوع توجه كنيم.
چرا اين اتفاق افتاد؟
يك، برخورد سطحي بود، دو، تنوير افكار عمومي صورت نگرفت. ما در آن طرح مردم را با خودمان در اجراي طرح همراه نكرديم، همين هم شد تا مردم يك همنوايي با كودكان كار پيدا كنند.
من شاهد بودم كه در بسياري از موارد مردم اعتراض مي‌كردند كه چرا اين برخورد با كودكان صورت گرفت.
در حالي‌ كه اگر خود مردم از طريق سازمان‌هاي مردم‌نهاد در اجراي اين طرح حضور پيدا مي‌كردند، اين اتفاقات پيش نمي‌آمد و با اين آسيب اجتماعي كه عمق پيدا كرده بود، مي‌شد به صورت دقيق‌تر و مناسب‌تر برخورد كرد.
درست است، بحث كودكان كار و خيابان موضوعي است كه بسياري از سازمان‌هاي مردم‌نهاد سال‌هاست بر روي آن كار كرده‌اند؛ چه اتفاقي افتاد كه فرمانداري تصميم گرفت، نگاه حاكميتي به اين موضوع داشته باشد؟
شرايط و اضطراري ايجاد شد كه بنا شد اين‌گونه كار انجام شود.
چه شرايطي؟
به‌ هر حال سرتاسر چهارراه‌هاي شهر از اين پديده پر شده بود و چهره نامناسب و بدي در شهر ايجاد كرده بود؛ اما مسأله اين است كه در بحث آسيب‌هاي اجتماعي اورژانسي عمل‌كردن اقدام خوبي نيست؛ بايد به ‌طور قطعي با اين موضوعات برخورد كرد.
خوب اگر هدف اين بود كه اين كودكان از سطح شهر جمع‌آوري شوند، حالا همه‌شان به چهارراه‌ها برگشته‌اند.
بله؛ همه حرف ما هم همين است. ما بايد ظرفيت‌هاي دولتي و حاكميتي را به كار بگيريم و در كنار آن مردم و سازمان‌هاي مردم‌نهاد را هم داشته باشيم تا بتوانيم با پديده‌ها و مسائلي كه وجود دارد، به شيوه شايسته‌اي برخورد كنيم.
الان قرار است دور جديدي از اين طرح اجرا شود؟
بله؛ قرار است با نگاه ديگري اين طرح اجرا شود. ما بايد نگاهمان را عوض كنيم.
به ‌هر حال فكر مي‌كنم فرمانداري تهران براي اجراي طرح‌ها اتاق فكر داشته باشد؛ اما چه اتفاقي افتاده كه شما به‌ عنوان معاون سياسي انتظامي چنين نظري داريد و خود سيستم فرمانداري در عمل به گونه ديگري عمل كند.
ببينيد به‌ هر حال در اجراي اين طرح جاهاي ديگري هم دخيل بودند.
مثل نيروي انتظامي و شهرداري؟
نيروي انتظامي كه نقش همراهي دارد اما متاسفانه نگاهي كه در دوره قبلي مديريت شهرداري تهران وجود داشت، مشكلاتي ايجاد كرد. ما بزرگترين آسيب را زماني متوجه مي‌شويم كه دستگاهي بدون تخصص و صلاحيت وارد موضوعي شود و درنهايت نمي‌تواند با چنين پديده‌اي به ‌طور مناسب برخورد كند.
حالا شما خودتان به ‌عنوان يكي از معاون‌هاي فرمانداري تهران مي‌توانيد اين وعده را به سازمان‌هاي مردم‌نهاد و مردم دهيد كه برخورد با موضوع كودكان كار و به‌ طور كلي آسيب‌هاي اجتماعي، مانند آنچه چندي پيش اتفاق افتاد، نباشد؟
من با اين تغييري كه در حوزه استانداري تهران صورت گرفته و نگاه عميقي كه در استانداري تهران نسبت به آسيب‌هاي اجتماعي وجود دارد، مطمئنم كه ديگر شاهد اين قضايا نخواهيم بود. الان در استانداري تهران نگاه عميقي به پنج موضوع جدي وجود دارد، كه ازجمله آنها حمل‌ونقل، محيط‌زيست، آسيب‌هاي اجتماعي و اشتغال است.
روزنامه شهروند
تهرام/1735**1625