قصر بهرام، كاروانسرايي صفوي در دل پارك ملي كوير

به گزارش ايرنا، يكي از مزيت‌هاي سفر به قصر بهرام، بازديد از جاده تاريخي سنگفرش و مشاهده دو كاروانسراي ديگر در نزديكي اين كاروانسرا است، كاروانسرا هاي 'عين الرشيد' و 'سفيد آب' دو كاروانسرايي هستند كه در نزديكي قصر بهرام قرار دارند.
كاروانسراي قصر بهرام در سر راه قديمي و تاريخي كاروان رو كويري اصفهان، كاشان، خوار(گرمسار) و خراسان قرار داشته و دليل ساختش هم در نوع خودش جالب و بي نظير است.
در دوران صفويه، اصفهان مركز حكومت شاه عباس بود اما به دليل آن‌كه مادرش اهل فرح‌آباد ساري بود، شاه علاقه‌ي وافري به مازندران داشت و به همين دليل با ايجاد يك راه ميان‌بر در كوير، فاصله‌ي اصفهان - فرح‌آباد را كوتاه كرد و بعد‌ها اين راه، به راه سنگفرش شاهي معروف شد كه الان به «جاده سنگفرش» معروف است.
منطقي است كه براي پيمودن اين مسير طولاني احتياج به منزلگاه‌ها و كاروانسراهايي بود كه شاه يا مسافران ديگر بتوانند در آن استراحت كنند و قصر بهرام يكي از اين كاروانسراها و توقفگاه ها‌ي اين مسير است.
قرارگرفتن قصر بهرام در منطقه محافظت شده‌ي پارك ملي كوير، نيز جزو مواردي است كه جذابيت اين كاروانسرا را بيشتر مي‌كند، محيط زيست منحصر به فرد و ويژه‌ي پارك ملي كوير همراه با گونه‌هاي نادر جانوران و پرندگان، اين منطقه را به يكي از ديدني‌ترين نقاط براي گردشگران تبديل كرده است.
سه هزار نفر به طور سالانه از قصر بهرام بازديد مي‌كنند، اينها بخشي از صحبت‌هاي مهوش كمالي رئيس اداره ميراث فرهنگي گرمسار در رابطه با تعداد بازديدكنندگان اين بناي تاريخي است و بر اساس آمار اعلامي وي، بيش از 200 نفر از اين تعداد، گردشگر خارجي هستند.
يكي از شگفتي‌هاي اطراف قصر بهرام، وجود آبراهه اي سنگي در اطراف اين كاروانسراي تاريخي است كه آب را از هفت كيلومتر دورتر از چشمه شاه دامنه سياه كوه به قصر بهرام منتقل مي‌كرده و هنوز بخشي از بقاياي اين آبراهه قابل مشاهده است، آب به وسيله دو مجراي روي هم كه مجراي زيرين از لوله‌هاي سفالين و ديگري مانند نهري سنگي از تخته سنگ‌هاي سفيد يكپارچه ساخته شده بود، به بنا منتقل مي‌شد.
معماري اين بناي تاريخي همانند بسياري از كاروانسراهاي عصر صفوي است، قصر بهرام داراي دو شاه نشين و 22 اتاق در اطراف چهار ايوان، يك حياط مركزي، چهار برج مدور و يك نيم برج و اصطبلي در پشت اتاق‌ها است، در پشت بنا چند حوض نيز ديده مي‌شود كه براي ذخيره آب و استفاده از آب باران كاربرد داشته است.
قصر بهرام داراي دو ورودي شرقي و غربي است كه اكنون در غربي آن ورودي اصلي بنا است، بناي بيروني اين كاروانسرا از سنگ هاي بزرگ آهكي صيقل شده سفيد رنگ است كه از كوه هاي مجاور آورده شده‌اند.
رئيس اداره ميراث فرهنگ، گردشگري و صنايع دستي گرمسار مي گويد: تمام قابليت‌هاي مجموعه قصر بهرام زمينه اجراي طرح احياء و باز‌زنده‌سازي اين كاروانسرا را فراهم كرد و در حال حاضر امكان اقامت در اين مجموعه فراهم شده است.
مهوش كمالي مي گويد: گام(فاز) اول مرمت اين بناي تاريخي با انجام سفيد كاري هشت باب از حجره‌ها، مرمت و بازسازي شاه نشين،كف سازي ايوان حجره‌ها و شاه نشين، ايجاد و ساماندهي آشپزخانه و سرويس بهداشتي داخل مجموعه و تجهيز امكانات رفاهي در شاه نشين و حجره ها انجام شده است.
قصر بهرام با توجه به موقعيت خوب و مناسب در كوير از جمله نبود آلودگي نوري و برخورداري از هواي پاك، در زمينه رصد ستارگان نيز مورد استفاده بسياري از پژوهشگران و دانشجويان قرار مي‌گيرد.
از قرائن چنين به نظر مي آيد كه بناي كنوني بر شالوده يك بناي ويرانه باستاني گذاشته شده است، سفال‌هايي كه از اطراف اين بنا به دست آمده به احتمال قوي از دوره تيموري و نشانه آن است كه اين بنا پيش از صفويه برپا بوده است. اين بنا كه در دوره صفويه تعمير اساسي شده، به بناي شاه ‌عباسي نيز معروف است.
رئيس اداره ميراث فرهنگي گرمسار در رابطه با وجه تسميه اين بنا و اينكه آيا با بهرام گور ارتباطي دارد به ايرنا گفت : تا كنون شواهدي مبني بر حضور بهرام گور در اين كاروانسرا ديده نشده است.
جاده صفوي سنگ فرش تا 35 كيلومتر اوليه مسير دسترسي به قصر بهرام در اطراف شماست، قصر بهرام از مركز شهر گرمسار 65 كيلومتر فاصله دارد، راه دسترسي به اين كاروانسرا حدود 55 كيلومتر شوسه است، براي رسيدن به قصر بهرام پس از ورود به داخل شهر گرمسار، به سمت ميدان ميدان معلم برويد، پس از قرار گرفتن در بلوار عمار به طرف روستاي كوشك رفته و در انتهاي روستا بعد از مشاهده دكل مخابراتي روستا، راه دسترسي به طرف جاده سنگ فرش و قصر بهرام مشخص مي‌شود.
چنانچه خواستيد از پارك ملي كوير بازديد كنيد، پيش از بازديد نياز به كسب مجوز داريد، پس قبل از برنامه ريزي براي سفر به پارك ملي كوير، از اداره كل محيط زيست استان سمنان يا اداره پارك ملي كوير مجوز ورود به پارك ملي كوير را دريافت كنيد.
اگرچه همه روزه امكان بازديد از قصر بهرام و جاذبه هاي اطرافش وجود دارد اما پيش از آن و براي ديدن اين كاروانسراي تاريخي كسب مجوز از اداره ميراث فرهنگي گرمسار ضروري است.
در استان سمنان يكهزار و 147 آثار تاريخي شناسايي شده كه از اين تعداد 649 اثر در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است.
7342/6026/