هياهو براي هيچ

روزنامه آرمان در يادداشتي به قلم نوذر شفيعي استاد دانشگاه، آورده است: در شرايط كنوني آمريكايي‌ها به بن‌بست رسيده و خودشان هم اعلام كرده‌اند كه اگر همه تلاششان را هم به كار گيرند، ايران مي‌تواند روزانه هشتصد هزار بشكه نفت بفروشد كه با احتساب مشتريان معاف شده از تحريم، قطعا اين رقم بالاتر خواهد رفت و عملا آنچه آنها انتظار داشتند، تحقق نخواهد يافت.

درواقع آمريكايي‌ها هم به اين نتيجه رسيده‌اند كه تشديد تحريم‌ها نمي‌تواند آنها را به اهدافي كه تعقيب مي‌كنند، يعني صفر كردن فروش نفتي يا درآمدهاي ارزي ايران برساند. آنچه آمريكايي‌ها را به اين نتيجه رسانده اين است كه حداقل هشت كشور عمده كه طرف معامله ايران است و بازار اصلي نفت ايران را تشكيل مي‌دهد از طرف آمريكا از تحريم‌ها معاف شده اند. كشورهاي مثل هندوستان، ژاپن، كره جنوبي، تركيه و امثالهم. هرچند اين معافيت‌ها ممكن است مدت دار باشد و بعد از مدتي دوباره محدوديت‌هايي عليه‌شان اعمال كند با اين حال نفس اين كار به ايران امكان مي‌دهد كه خيلي راحت مثل روال قبل، تجارتش در حوزه نفتي با كشورهاي ديگر را ادامه دهد كه متغير بسيار مهمي است.

متغير دوم اين است كه به رغم تمام تلاش‌هايي كه كردند، آمريكايي‌ها نتوانستند اروپايي‌ها را در تحريم‌هاي نفتي عليه ايران با خود همراه كنند. درست است حوادثي مثل بحث دانمارك اتفاق افتاد و اسرائيل و آمريكا سعي مي‌كنند به نوعي از اين فرصت براي همراه كردن اروپا با آمريكا و درعين حال عليه ايران استفاده كنند. ولي واقعيت اين است كه به رغم اين فضاي تبليغاتي، اروپا كماكان بر حمايت خود از برجام و تداوم همكاري هايش با ايران پابرجاست. اين هم دومين ضربه‌اي است كه به تصميم آمريكا براي وضع تحريم‌ها وارد شده. نكته سوم كه قبلا هم به نوعي به آن اشاره شده بود، بحث دنياي جهاني شده است كه در اين دنياي جهاني شده به دليل جهاني شدن سرمايه كشورها به سختي قادر هستند يك كشور را به صورت يكجانبه تحت تحريم قرار دهند.

به عبارت ديگر در دنياي جهاني شده امروزي گرچه تحريم‌هاي آمريكا ممكن است هزينه‌هايي را بر ايران تحميل كند ولي اين هزينه‌ها براي ايران كمرشكن نخواهد بود فلذا دير يا زود ايران از فشار اين تحريم‌ها رهايي پيدا خواهد كرد. نكته چهارم اينكه نفت ايران وارد بازار بورس شده و اين به معني ورود بخش خصوصي به بازار نفت ايران است كه در دور زدن تحريم‌ها و خروج از فشارهاي آمريكا بسيار موثر است.

نتيجه اينكه امروزه خود مقامات آمريكايي برخلاف گذشته كه اميدوار بودند با وضع تحريم‌ها در روز سيزده آبان شوك اقتصادي بزرگي به ايران وارد شود، الان به اين نتيجه رسيده اند كه بايد فشارها را عليه ايران به صورت مرحله‌اي به اجرا درآورند كه تازه از ديد آنها مهم‌ترين مرحله‌اش اتفاق افتاده و دو مرحله ديگر باقي مانده است. درواقع همين كه از تاريخ سيزده آبان عدول مي‌كنند و معتقد هستند بايد نتايج فشارها را در آينده‌اي نامعلوم تكميل كنند، بدين معناست كه تصميمي كه الان درباره ايران گرفته شده و تحريم‌هايي كه عليه ايران وضع شده، نتوانسته كارساز باشد.

نهايتا اينكه ايران هم طي سه، چهار ماه گذشته فشارهاي ناشي از تحريم‌هايي كه در سيزده آبان قرار بود وضع شود را تجربه و تحمل كرد و الان به صورت يك امر عادي براي ايران درآمده و هم اين كه در گذشته تجربه دور زدن تحريم‌هاي آمريكا را داشته. يعني تقريبا بعد از پيروزي انقلاب اسلامي ايران دائم در معرض تحريم بوده لذا ايران فنون دور زدن تحريم‌ها را خوب ياد گرفته. البته آمريكايي‌ها سعي كردند كه بسياري از اين روزنه‌ها را ببندند ولي واقعيت اين است كه با توجه به شرايط جديد، راه‌هاي جديد قابل كشف شدن است.

درنهايت بازي اي كه بين ايران و آمريكا جريان دارد كه يكي سعي مي‌كند تحريم‌ها را به نحو حداكثري وضع كند و ديگري هم سعي مي‌كند راه‌هاي دور زدن تحريم‌ها را پيدا كند، در شرايط نوين بين‌المللي مععمولا راه براي كسي كه مي‌خواهد تحريم‌ها را دور بزند فراهم‌تر است كه دلايل مختلفي دارد كه بدان اشاره كردم. در عين حال منافع شخصي و ملي كشورها هم اقتضا مي‌كند زياد تحت تاثير سياست‌هاي يكجانبه يك كشور مثل آمريكا قرار نگيرند.

*منبع: روزنامه آرمان،1397،8،12
**گروه اطلاع رساني**1893**9131