عزم دولت برای ریشه كنی فقر جدی است

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، ریشه كنی فقر مطلق از شعارهای انتخاباتی دكتر «حسن روحانی» در دوره دوم ریاست جمهوری است. وی در طول یك سال گذشته بارها بر ریشه كنی فقر مطلق تاكید كرده و آن را از اهداف مهم دولت دوازدهم بر شمرده است.در همین زمینه رییس جمهوری عنوان كرد: برای رسیدن به این هدف باید با تحول مالیاتی، فاصله دو دهك بالا و پایین جامعه كم و فقر مطلق ریشه‌ كن شود.
با توجه به این مسئولان دولت دوازدهم درصدد برآمده اند تا سال 1400 فقر مطلق را از جامعه ایران بزدایند به این معنا كه هیچ خانواده ای در ایران نباشد كه در فقر مطلق به سر برده و توان كاركردن نداشته باشد. فقر در معنای گسترده تر خود از جنبه اقتصادی پارا را فراتر گذاشته و نه تنها محرومیت از امكانات مادی را شامل می شود بلكه به معنای عدم دسترسی به منابع اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی تلقی می گردد.
فقر مطلق به لحاظ جامعه شناختی به شرایط كسانی اطلاق می شود كه اگرچه ممكن است از معیارهای حداقلی زندگی و رفاه برخوردار باشند اما خود را در مقایسه با دیگران فقیر و در وضعیتی نابرابر احساس می كنند. این نوع فقر به طور معمول در جوامعی با شكاف طبقاتی بالا و نابرابری در هزینه ها و درآمد به چشم می خورد.
فقر در جامعه آثار و پیامدهای نامطلوبی دارد و جامعه شناسان و روانشناسان آن را علت بروز بسیاری از آسیب های اجتماعی در جوامع عنوان می كنند. در آموزه های دینی نیز بر همواره بر ضرورت رفع فقر و برقراری عدالت اجتماعی تاكید شده است زیرا فقر به نوعی دین افراد را به خطر می اندازد. در این زمینه حضرت علی (ع) می فرمایند «از هر دری فقر وارد شود از همان در ایمان بیرون می رود» با توجه به این می توان گفت كه گسترش فقر در هر جامعه ای، نخستین تاثیر خود را بر ایمان و باورهای دینی و مذهبی افراد می گذارد.
ریشه كنی فقر از اصلی ترین دغدغه های مسئولان نظام جمهوری اسلامی در چهار دهه گذشته بوده است. رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز بارها بر پیامدهای اجتماعی گسترش فقر در جامعه و ضدیت آن با ایمان و دینداری هشدار داده اند ایشان در جایی فرموده اند: «جامعه ‌اي كه در آن فقر باشد، بیكاري باشد، مشكلات معیشتي غیر قابل حل وجود داشته باشد، اختلاف طبقاتي باشد، تبعیض باشد، شكاف طبقاتي باشد، حالت آرامش ایماني پیدا نمی كند. فقر، انسانها را به فساد می كشاند، به كفر می كشاند؛ فقر را باید ریشه‌كن كرد.» واضح است پیكان گسترش فقر و شكاف طبقاتی همواره ایمان و باورهای دینی افراد جامعه را نشانه می رود.
نگاهی به نظریه های جامعه شناسی نیز نشان می دهد كه فقر در بروز آسیب های اجتماعی نقش مستقیم و غیرمستقیم دارد. مسائلی همچون اعتیاد، كارتن خوابی، حاشیه نشینی، مهاجرت، كودكان خیابانی، اوباشی گری، زورگیری، سرقت، دستفروشی و قاچاق به نوعی زاییده فقر هستند. مشكلات مالی و معیشتی در كنار آگاهی اندك میان اقشار پایین و محروم جامعه آنان را به سوی چنین معضلاتی سوق می دهد.
همچنین جامعه شناسان ریشه بسیاری از انحرافات اجتماعی را در گسترش فقر مطلق، تنگدستی و مشكلات معیشتی جست وجو می كنند. در واقع بستر بزهكاری هایی اجتماعی مانند سرقت، كلاهبرداری، فساد مالی، قاچاق، فحشا و غیره را باید در فقر و مشكلات مالی جست وجو كرد. اگر چه هدف وسیله را توجیه نمی كند اما همانگونه كه بارها دیده ایم بسیاری از بزهكاران دلیل اعمال خود را نداری، تنگدستی و فقر عنوان می كنند.
از طرفی فقر انسان را به عدم رعایت هنجارهای جامعه وقانون گریزی و نقض ارزش ها و معیارهای اخلاقی وا می دارد.
آمار رسمی و دقیق از میزان جمعیت زیر خط فقر و فقر مطلق در دست نیست. همین مساله باعث می شود بازار اعداد و ارقام غیررسمی و دور از واقعیت داغ شود. از این رو، آماری مانند قرارگرفتن 33 درصد جمعیت كشور در وضعیت فقر مطلق یا اختلاف نظرها بر سر خط فقر مطلق از خلاء آماری موجود ناشی می شود.
دولت های روی كار آمده در جمهوری اسلامی ایران بخش زیادی از توان و امكانات خود را برای ریشه كنی و مبارزه با فقر متمركز ساختند اما آنچه در یك دهه اخیر با آن روبه رو بوده ایم از پایداری این معضل در جامعه ایران حكایت دارد.
ناموزونی توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در ایران توجه به اجرای سیاست های منطبق با ویژگی های بومی مناطق را ضروری می سازد. در واقع حل معضل فقر نه تنها نیازمند برنامه ریزی دولت و مسئولان است بلكه عزمی عمومی و جدی را می طلبد. البته مبارزه با فقر، راهبردی درازمدت و علمی است كه در آن علاوه بر بهره گیری از دیدگاه های كارشناسی، استفاده از تجارب دیگر جوامع وكشورها مفید خواهد بود.
اكنون دولت دوازدهم با عزمی جدی تر از پیش كمر همت به ریشه كنی فقر مطلق بسته است. بنابر گفته معاون وزیر تعاون، كار و رفاه اجتماعی، نخستین اقدام گسترده و عملی در این رابطه از سال 1392 با روی كار آمدن دكتر روحانی آغاز شد و تاكنون 62 پایگاه از مجموع 66 پایگاه داده از دستگاه های مختلف را به صورت شبكه به هم وصل كرده و نزدیك به 95 درصد كار را به پایان رسانده است.
سامانه بیمه اجتماعی كارگران ساختمانی، سامانه بیماران خاص، سبد كالا، حذف یارانه، شناسایی 300 هزار خانوار ثروتمند بدون سابقه مالیاتی، شناسایی كودكان خارج از مدرسه ابتدایی، یافتن شغل در بخش خصوصی به تفكیك رشته، شناسایی كودكان فاقد شناسنامه، ایجاد پرونده های الكترونیكی رفاه برای مددجویان بهزیستی و كمیته امداد امام خمینی (ره) از نمونه تلاش های دولت برای دستیابی به هدف ریشه كنی فقر بوده است.
به گفته برخی كارشناسان تحقق كامل ریشه كنی فقر مطلق در كشور نیازمند برنامه ریزی بلندمدت و پایش جدی تر شاخص های اقتصادی و رفاه است چرا كه در صورت كاهش نیافتن مشكلات معیشتی و اشتغال، در آینده ای نه چندان دور خانوارهای بیشتری زیر خط فقر می روند و میزان آسیب های اجتماعی در شرایط بحران قرار خواهد گرفت.

پژوهشم**9283**3050**