بازگشت دوباره گالري به خيابان ها

در اين مطلب آمده است:دو سال پيش بود كه شهر تهران ميزبان نقاشي‌هاي نقاشان بزرگ دنيا شد. سازمان زيباسازي شهرداري شهر تهران در يك اقدام فرهنگي، طرح «نگارخانه‌اي به وسعت يك شهر» را به مدت 10 روز در خيابان‌ها و بزرگراه‌هاي شهر تهران اجرا كرد.
در اين طرح نقاشي‌هايي از نقاشان ايراني و غير ايراني روي بيلبوردهاي شهري در معرض ديد شهروندان قرار گرفت.
در سال بعد يعني سال 1395 طرح «موزه‌اي به وسعت يك شهر» در تهران با همان شكل اجرا شد.
اما سال 96 ديگر اثري از اين طرح نبود اما به گفته يكي از مسئولان قرار است طرح «نگارخانه‌اي به وسعت يك شهر» دوباره مهمان خيابان‌هاي تهران شوداما چنين طرح‌هايي چقدر روي شهروندان اثرگذار است؟
سيدمجتبي موسوي، سرپرست معاونت فرهنگي و هنرهاي شهري سازمان زيباسازي شهرداري تهران، درباره احتمال اجرايي شدن اين طرح در سال آينده به ايسنا گفته است: «با توجه به استقبال اهالي فرهنگ و هنر و مردم از اين رويداد و انعكاس خوب آن در رسانه‌ها، ما پيشنهادهايي را مطرح كرديم كه سال آينده بتوانيم بار ديگر « نگارخانه‌اي به وسعت يك شهر» را برگزار كنيم.
البته موضوع زمانبدي آن مطرح شده است كه ببينم در چه زماني مي‌تواند بيشتر تاثيرگذار باشد.»
او با بيان اين نكته كه زمان‌بندي اجراي اين طرح هنوز مشخص نيست با اعتقاد بر اينكه اين كار كم‌هزينه و تاثيرگذاري آن فوق‌العاده است، ادامه داد: « اين طرح دو سال پي در پي اجرايي شد اما در سال 96 به دليل تعدد كارهاي فرهنگي همزمان و برگزاري انتخابات اجرا نشد.»

تلطيف فضاي شهري و ديگر هيچ
سوالي كه در اين ميان مطرح مي‌شود اين است كه چنين طرح‌هايي چقدر شهروندان را درگير مي‌كند؟
نسترن، 24 سال دارد و ادبيات خوانده است. او به « ابتكار» درباره تاثيرگذاري اين طرح بر شهروندان مي‌گويد: اين طرح را به خاطر دارم.
اولين تاثير چنين طرحي زيباسازي شهري است. در مرحله بعد اين بيلبوردها توجه را به خودش جلب مي‌كند، و به همين دليل باعث مي‌شود كساني كه اهل هنر و نقاشي نيستند، اطلاعاتي كلي به دست بياورند.
به نظرم در زيباسازي شهري و تلطيف فضاي شهر تاثير مثبتي دارد اما به نظرم از اين فراتر نيست.
او ادامه مي‌دهد: ديدن نقاشي و تصوير زيبا روي بيلبوردها خيلي بهتر از ديدن بيلبوردهاي تبليغاتي يا جملات آموزشي گل‌درشت است ولي تاثيري بيشتر از القاي يك حس خوب در مخاطب ندارد.
البته همين هم اتفاق كمي نيست.
اين شهروند مي‌افزايد: من به عنوان يك شهروند، اين حق را براي خودم قائل هستم كه از زيبايي شهري كه در آن زندگي مي‌كنم، بهره‌مند باشم.
اين زيبايي مي‌تواند در قالب نقاشي‌هاي چاپ شده روي بيلبوردها باشد اما قبل از اين شهرداري بايد به ايجاد فضاي سبز شهر بپردازد. من چرا نبايد به دليل ساختمان‌هاي بسيار بلند و آلودگي بسيار شهر از ديدن يك آسمان زيبا محروم باشم؟ به نظرم قبل از اين طرح‌ها بايد چنين كارهايي انجام بدهند.

نقش اقدامات عملي‌تر در فرهنگ‌سازي
نسترن به طرح جديدي به نام «كتابخانه‌اي به وسعت يك شهر» كه توسط شهرداري در دست اجرا است و با استفاده از آن شهروندان در طي استفاده از مترو مي‌توانند با استفاده از يك اپليكيشن كتاب الكترونيكي رايگان بخوانند، اشاره مي‌كند و آن را طرح موثرتري در حوزه فرهنگ مي‌داند.
او مي‌گويد: اين طرح، طرح خيلي خوبي است. بالاخره به جاي شعار دادن و تبليغات بي‌اثر براي تشويق به كتابخواني، يك قدم مفيد برداشته شده است. گراني كتاب و نبودن وقت براي مطالعه هميشه جزو دلايل كتاب‌ نخواندن بوده و حالا شهرداري با اين اقدام هر دو بهانه را برطرف كرده است.

تاثيرگذاري كوتاه مدت
بيلبوردها با توجه به اندازه و محل جانمايي‌شان احتمالا توسط اكثر شهروندان ديده مي‌شود اما آيا به اين بيلبوردها نگاه هم مي‌شود و در خاطر مي‌ماند؟
فريد، گرافيست است و 22 سال دارد، او با وجود آنكه زمان زيادي را درخيابان‌ها تردد مي‌كند اين طرح مورد بحث را به خاطر ندارد و در اين‌باره به « ابتكار» مي‌گويد: كاركرد كلي بيلبورد بيشتر مرتبط با تبليغات است و معمولا تبليغاتي در بيلبوردها موفق هستند كه بتوانند موضوع مورد نظرشان را به خوبي در ذهن مخاطب پررنگ كند و براي مورد توجه قرار گرفتن از المان‌هاي خاصي در تبليغ‌شان استفاده مي‌كنند.
شايد يكي از دلايل نديدن من اين باشد كه اين طرح نتوانسته نظر من به عنوان مخاطب را جلب كند و داراي شاخصه‌هاي لازم براي ايجاد توجه نبوده است. البته شايد ديده باشم اما چندان برايم جالب نبوده كه بخواهم به آن با دقت نگاه كنم.
او درباره تاثير چنين طرح‌هايي بر فرهنگسازي در ناخودآگاه مخاطبان مي‌گويد: به نظرم راه‌هاي بهتري براي اين منظور وجود دارد. چند وقت پيش ماجراي ديوار مهرباني خيلي پررنگ بود اما ديگر اثري از آن نمي‌بينيم.
چنين اقداماتي به صورت مقطعي پررنگ مي‌شوند و بعد به دست فراموشي سپرده مي‌شوند. اگر قرار است اتفاقي در اين زمينه‌ها صورت بگيرد بايد ايده‌هاي بهتري به وجود بيايد و برنامه‌ريزي بهتري براي نتيجه‌گيري ايجاد شود.
چنين طرح‌هايي تاثير بلندمدت ندارند.
او ادامه‌ مي‌دهد: گاهي مسئولان ناگهاني به ايده‌اي مي‌رسند و در همان راستا براي تاثيرگذاري لحظه‌اي برنامه‌ريزي مي‌كنند. اما چنين طرح‌هايي خيلي زود فراموش مي‌شوند. اين اتفاق در بسياري از حوزه‌ها در كشور شايع است.

اطلاع‌رساني ضعيف
نرگس سي و دو ساله، متولد شهر مشهد است و چندسالي است كه در تهران زندگي مي‌كند. او با كمي مكث اين طرح را به خاطر مي‌آورد و به « ابتكار» مي‌گويد: اين طرح را هم در بيلبوردهاي سطح شهر ديدم و هم در دالان‌هايي كه در متروها به سمت درهاي خروجي مي‌روند.
حتي مكث كردم و با دقت به آن‌ها نگاه كردم و برايم جالب بود. به نظرم اين اتفاق در زمان شهردار گذشته شروع شده بود. خصوصا نقاشي‌هاي هنري‌اي كه بزرگان هنر جهان را معرفي مي‌كردند.
آن موقع به نظرم اين اتفاق عجيب بود چون قبل از آن چنين اقدامي در معرفي نقاشان دنيا در اين سطح در ايران را نديده بودم. همان موقع در فضاي مجازي هم واكنش‌هاي زيادي در خصوص آن ديده مي‌شد.
ولي به نظر مي‌رسد كه متوقف شده است.
او درباره ميزان موفقيت اين طرح مي‌گويد: ديگران هم مثل من مي‌ايستادند و نقاشي‌ها را نگاه مي‌كردند اما اين طرح در همين حد باقي‌ ماند. نه اطلاع‌رساني چنداني صورت گرفت و نه در رسانه‌ها در خصوص معرفي آن مطلبي ديدم.
چنين طرح‌هايي در ايجاد آرامش براي شهرونداني كه در كلان‌شهرهايي مثل تهران زندگي مي‌كنند بسيار موثر است.
اين طرح‌ها براي چند دقيقه مي‌توانست حال و هواي مخاطب را تغيير دهد. اجراي چنين طرح‌هايي به جز اينكه وجه زيبايي‌شناسي دارد، در آگاهي‌بخشي به شهروندان موثر است.
نرگس درباره اجراي طرح‌هاي مشابه در شهرهاي ديگر كشور مي‌گويد: من چندين سال است كه ساكن تهران هستم بنابراين درباره طرح‌هاي مشابه در حال حاضر نمي‌توانم نظر دقيق بدهم اما چندين سال پيش، مشهد در بعضي طرح‌ها پيشرو بود.
به طور مثال بعضي المان‌هاي شهري در نوروز در ميادين شهر نصب مي‌شدند و سال بعد مشابه همان طرح در تهران اجرا مي‌شد تا جايي كه روزنامه شهرآرا در مشهد اين المان‌هاي نوروزي بين مشهد و تهران را با هم مقايسه كرده بود كه نشان‌دهنده پيشرو بودن شهر مشهد در اين حوزه بود.
اما اين ماجرا را فقط در حد المان‌هاي نوروزي در مشهد ديدم. البته گاهي در پل‌هاي عابرپياده در مشهد تابلوهاي عكس نصب مي‌شد.
حالا كه قرار است دوباره طرح « نگارخانه‌اي به وسعت يك شهر» تكرار شود، بهتر است مسئولان با نگاهي به تجربه‌هاي پيشين، ضعف‌هاي گذشته را جبران كنند تا تاثيرگذاري چنين طرح فرهنگي‌اي مشهودتر باشد و دستاوردهاي آن در مقابل هزينه برگزاري آنها را براي استمرار اين مجاب كند.
روزنامه ابتكار
تهرام/1735