پیمان تجارت آزاد در دو سوی اقیانوس آرام بدون آمریكا؛ نگرانی ها و بدیل ها

به گزارش روز چهارشنبه ایرنا، در آستانه ورود ترامپ به كاخ سفید، 20 ژانویه / اول بهمن ،مسئولان 11 كشور حاشیه اقیانوس آرام و عضو این پیمان، با توجه به مخالفت های مكرر وی، به تی.پی.پی بدون آمریكا می اندیشند.
پیمان ترانس پاسیفیك، میان آمریكا و 11 كشور حاشیه اقیانوس آرام شامل سنگاپور، برونئی، نیوزیلند، شیلی، استرالیا، پرو، ویتنام، مالزی، مكزیك، كانادا و ژاپن در 4 فوریه 2016، در آكلند نیوزیلند پس دوره مذاكرات طولانی منعقد شد.
تولید ناخالص داخلی سالانه مجموع كشورهای عضو این پیمان 28 تریلیون دلار حدود 40 درصد تولید ناخالص داخلی جهان و برابر با یك سوم تجارت جهانی برآورد شده است.
پس از انعقاد این قرارداد، كارشناسان اقتصادی پیش بینی كردند، در صورت اجرایی شدن این پیمان 800 میلیون نفر جمعیت 12 كشور عضو آن قادر به دسترسی مشترك و آزاد كالاها و خدمات در این منطقه می شوند. هدفی كه كناره گیری آمریكا از این پیمان،بزرگترین تهدید آن خواهد بود.
مذاكرات مرتبط با این معاهده همكاری های تجاری از حدود سال 2005 آغاز شد و پس از گذشت بیش از یك دهه رایزنی و پیگیری، سرانجام همه كشورها آن را در سال گذشته میلادی امضا كردند.
اقدامی كه برخی آن را یكی از دستاوردهای سیاست خارجی باراك اوباما اعلام كردند اما اكنون برخی ناظران داخل و خارج آمریكا كنار زدن احتمالی این پیمان توسط ترامپ را شروع دوره جدید بر هم زدن تعهدات دولت اوباما می دانند.
ترامپ در جریان مبارزات انتخابات ریاست جمهوری سال گذشته بارها هم صدا با منتقدان تی.پی.پی، این پیمان را برای آمریكا كاملا نامناسب دانست و وعده داد كه بعد از ورود به كاخ سفید آن را ملغی می كند.
برخی منتقدان و عمدتا سیاستمداران جمهوریخواه آمریكا، این پیمان را تجاوز به این كشور معرفی كرده و معتقدند تعهدات این قرارداد آسیب جدی به تولیدات داخلی آمریكا از طریق برون سپاری امور توسط شركت ها وارد می كند. ترامپ هم با همین استدلال وعده داده كه به جای این پیمان جمعی، گفت وگوهای دوجانبه اقتصادی با كشورها را مدنظر قرار خواهد داد.
ماساهیتو اَمباشی Masahito Ambashi اقتصاددان ژاپنی موسسه تحقیقاتی آسیا و شرق آسیا در گفت و گو با رسانه های این كشور هشدار داد: فروپاشی این پیمان مانند بروز آتشی در میان كشورهای عضو آن خواهد بود.
وی پیش بینی كرد: چنانچه این پیمان توسط ترامپ كنار زده شود، كشورهای عضو آن به سمت نوعی همگرایی از طریق همكاریهای جامع اقتصادی منطقه ای پیش خواهند رفت كه در نتیجه آن گرایش همكاری ها با چین افزایش خواهد یافت.
وی پیش بینی كرد: در چنین شرایطی اعضای آسه آن به سمت انعقاد یك قرارداد تجارت آزاد سوق داده می شوند.
نكته حایز اهمیت این است كه اكثر اعضای پیمان تجارت آزاد در دو سوی اقیانوس آرام در واقع عضو پیمان اَپك (APEC) هستند و ناكارآمدی این سازمان منطقه ای برای گسترش همكاری های تجاری سبب شد كه آنها به سمت معاهده جدید و عملگرای تی.پی.پی بروند، اما اكنون سرنوشت این پیمان مبهم است.
'ساپاچای پانیچ پاكدی' Supachai Panitchpakdi مدیركل سابق سازمان تجارت جهانی WTO نیز در آستانه ورود ترامپ به كاخ سفید گفت: موافقتنامه تی.پی.پی نباید مانع همكاری های منطقه ای شود به همین دلیل كشورهای عضو آسه آن شامل تایلند و تایوان باید موضع خود در این پیمان را مورد ارزیابی قرار دهند. این كشورها نباید اجازه دهند تی.پی.پی سبب واگرایی پیمان آسه آن شود.
'اونگ كا چوآن' معاون وزیر صنعت و تجارت خارجی مالزی نیز در اوایل هفته جاری در حاشیه مراسم افتتاحیه مركز خدمات Pengkalan Kota MCA در پاسخ به سوال خبرنگاران در مورد سرنوشت تی.پی.پی گفت: درصورتی كه آمریكا بعد از ورود ترامپ به كاخ سفید در 20 ژانویه 2017 از قرارداد تی.پی.پی كنار رود، این امكان وجود دارد كه 11كشور دیگر كه قرارداد را امضا كردند، آن را اجرایی سازند.
وی افزود: اگرچه امید است این قرارداد با آمریكا پیش برود اما درصورت جدایی این كشور، سایر اعضای پیمان تجارت آزاد در دو سوی اقیانوس آرام می توانند با اصلاح برخی بندها ،آن را اجرا كنند.
وی افزود: ما باید منتظر اظهار نظر ترامپ در روز 20 ژانویه در كاخ سفید باشیم . البته آمریكا بزرگترین شریك و رهبر تی.پی.پی است و جایگزینی برای آن نخواهد بود.
وی افزود: احتمالات دیگری هم وجود دارد و ممكن است دولت ترامپ با تی.پی.پی مخالف باشد اما بعدا گفت و گوهای تجاری دوجانبه با كشورها مانند مالزی را مورد توجه قرار دهد.
ترامپ پیشتر بارها اعلام كرده كه كنار زدن تی.پی.پی از نخستین اقدامات وی پس از ورود به كاخ سفید خواهد بود.
خبرگزاری رویترز نیز به نقل از یكی از مشاوران ارشد انتقال قدرت ترامپ كه نام آن را ذكر نكرد ، تصریح كرد كه قرارداد تی.پی.پی مرده است. ترامپ به هیچ وجه این قرارداد را احیا نمی كند اما بلافاصله قراردادهای تجاری دوجانبه با كشورها را مورد پیگیری قرار خواهد داد.
این درحالی است كه رهبران و مسئولان مختلف كشورهای عضو پیمان تجارت آزاد در دو سوی اقیانوس آرام بارها ابراز امیدواری كردند كه ترامپ موضع خود نسبت به این قرارداد را عوض كند.
این روزها بسیاری از رسانه های شرق آسیا اظهارات 'رابرت ایی روبین' عضو شورای روابط خارجی آمریكا و وزیر خزانه داری این كشور در دوره ریاست جمهوری بیل كلینتون را در مورد تی.پی.پی را مورد توجه قرار دادند.
روبین موضع ترامپ در قبال این پیمان را ناشی از تنش های اقتصادی چین و آمریكا ارزیابی كرده است.
وی كه بارها به عنوان نماینده آمریكا با رهبران چین درپكن با هدف بهبود درك متقابل دو كشور از روابط تجاری مورد قبول دو طرف دیدار و گفت و گو كرده ، در پاسخ به این سوال كه آمریكای دوران ترامپ باید چه سبك از روابط تجاری را در شرق آسیا مورد پیگیری قرار دهد گفت: سیاست های اقتصادی آمریكا در منطقه باید در پی مدل تولید مبتنی بر بازار و نه یارانه ای باشد. ما باید براساس یك دستوركار ملی كارگران خود را برای تغییر سریع آمریكا و اقتصاد جهانی آماده كنیم.
وی در پاسخ به این سوال كه راهكارهای كوتاه مدت حل مسائل میان آمریكا و چین در دوره ترامپ به گونه ای كه توسعه روابط دو كشور را لطمه نزده و كشورهای دیگر را مجبور به انتخاب یك طرف نكند چیست،افزود: قبل از اینكه دولت جدید در آمریكا اقدامی در این زمینه انجام دهد باید در مورد نگرانی های دو طرف با همتایان چینی خود گفت و گو كند.
آساق** مریم شفیعی**1577** انتشاردهنده: حسن حسین زاده