رفع تحریم سوییفت و تقویت گسترش معاملات بین المللی بین بانكی

*** سوییفت چیست؟
انجمن جهانیِ ارتباطات مالیِ میان بانكی (سوییفت) با تفاهم و توافق 239 بانك از15 كشور اروپایی و آمریكای شمالی در ماه مه سال 1973 میلادی راه اندازی شد. این بنیاد بین المللی كه دفتر مركزی آن در بلژیك است، بیش از 10 هزار بانك و موسسه مالی از 210 كشور جهان را به یكدیگر متصل می كند.
سوییفت طبق قوانین بلژیك عمل می‌نماید و كشورهای آمریكا، هلند، انگلیس و هنگ كنگ به عنوان مراكز پشتیبان اعضا فعالیت دارند. سوییفت در هر كشور عضو داری یك سَپ (SAP) یعنی نقطه دسترسی به سوییفت می‌باشد كه توسط مؤسسه سوییفت كنترل می‌شود. سَپ ایران در بانك مركزی قرار دارد.
این سیستم جهت سرعت بخشیدن به انجام معاملات ارزی و جلب رضایت مشتریان و همچنین هماهنگی تمام عملیات ارزی در سطح جهانی با استفاده از یك نرم‌افزار استاندارد مورد توجه واقع گردیده‌است.
در حال حاضر تمام بانكهای داخلی ایران به مركز سپ در بانك مركزی متصل بوده و از طریق سیستم ماهواره‌ای پیامها را برای بانكهای خارج از كشور ارسال می‌نمایند.
سوییفت به اعضای خود امكان می دهد تا اطلاعات مالی مورد نیاز خود را به صورت امن و استاندارد مبادله كنند و با این كار، هزینه و ریسك مبادلات بانكی را كاهش و كارایی را افزایش می دهد.
بنابراین، سوییفت نه یك موسسه مالی و بانكی است و نه حتی اطلاعات مالی و بانكی را در خود ذخیره می كند؛ بلكه صرفا شركتی تعاونی است كه نظام ارتباطات استاندارد میان بانك ها و موسسه های مالی جهان را شكل دهی كرده است. پس روی كاغذ هر بانكی می تواند بدون عضویت در سوییفت با نهادهای مالی جهان تراكنش انجام دهد، هرچند درعمل كمتر موسسه بین المللی حاضر می شود ریسك ارتباطات غیراستاندارد و تضمین نشده را بپذیرد. به زبان ساده تر، تراكنش بین المللی بدون سوییفت، مانند این است كه مدیر یك شركت بخواهد به جای استفاده از نامه رسمی و دارای سربرگ، در خانه و با استفاده از ایمیل شخصی با شركت های دیگر نامه نگاری انجام دهد.
*** ورود ایران به سوییفت
در سال 1364 كارشناسان بانك مركزی بررسی‌های اولیه را برای عضویت بانك‌های ایرانی در سوییفت انجام دادند ولی با توجه به وقوع جنگ تحمیلی و اولویت‌های اساسی‌ تر این عضویت به تعویق افتاد. در سال 1369 و پس از پایان جنگ، بانك مركزی هیأتی را مأمور هماهنگی با بانك‌های تجاری به منظور عضویت در سوییفت كرد.
پس از طی دوره بررسی عضویت، در اواخر سال 1370 و پس از هماهنگی‌های لازم با بانك‌های تجاری تقاضای عضویت سیستم بانكی ایران توسط بانك مركزی به سوییفت ارایه شد. در آذرماه 1371 عضویت بانك مركزی به همراه پنج بانك تجاری صادرات، ملی، تجارت، ملت و سپه در پذیرفته شد.
*** قطع ارتباط سوییفت با ایران
با بالا گرفتن اختلاف نظرهای بین المللی در خصوص مسائل هسته ای كشور، روز شنبه 27 اسفند 1390 و در پایان ساعت اداری رسمی كشور سیستم سوییفت بانك مركزی ایران در چارچوب تحریم‌های اروپایی قطع شد. با این تصمیم، خدمات سوییفت به روی تقریبا همه بانك های مهم ایران از جمله بانك مركزی، بانك ملی، بانك ملت، بانك تجارت، بانك رفاه، بانك آینده، بانك بین المللی پرشیا، پست بانك و... مسدود شد. هر چند تحریم ها مراودات بین المللی بانكهای ایرانی را متوقف نكرد، با این وجود هزینه های زیادی بر عملیات ارزی و بانكی كل سیستم بانكی كشور وارد شد.
بدین ترتیب ایران اولین كشور عضوی بود كه سوییفت ارتباطات خود را با آن قطع كرد. تاكنون به جز ایران ارتباط سوییفت با كشور دیگری قطع نشده است. در ماههای اخیر كه روابط روسیه و اتحادیه اروپا بر سر مناقشه شرق اوكراین به وخامت گرویده، زمزمه تحریم روسیه در سوییفت نیز شنیده می شود ، هر چند كه هنوز این شایعه به واقعیت تبدیل نشده است.
اگرچه برخی از بانك‌های محروم از خدمات سوییفت توانستند با اجاره خطوط تلفن و فكس از همتایان خود در دوبی،‌ تركیه و چین به انتقال پول بپردازند یا بانك‌های تحریم‌ نشده ایرانی را واسطه انتقال قرار دهند، اما این كار برایشان با كندی و هزینه فراوان صورت می‌گرفت. علاوه بر این، صدور حكم تحریم‌ علیه برخی بانك های ایرانی، بانك‌های غربی را وادار كرد از انجام سایر ارتباطات بانكی با بانك‌های تحریم‌ شده نیز خودداری كنند.
*** آینده ایران در سوییفت
با برداشته شدن تحریم ها یكی از گروه‌هایی كه بیشترین تاثیر مثبت را از این اتفاق می‌بیند شبكه بانكی است. چرا كه برداشته شدن تحریم ها تاثیر قابل توجهی در فعالیت و سودآوری آنها خواهد داشت و در بازار سرمایه نیز اثر این خبر خوش به صورت كاملا محسوس مشاهده شده و شركتهای این گروه از جمله نمادهایی هستند كه در روزهای معاملاتی گذشته با افزایش تقاضا و رشد مواجه بوده اند.
غلامعلی كامیاب معاون ارزی و عضو هیات عامل بانك مركزی پیشتر درخصوص اتصال بانك‌های ایرانی به سوییفت گفت: اتصال بانك‌ها به «سوییفت» مستلزم طی تشریفاتی است كه ممكن است چند هفته‌ به طول انجامد. كامیاب با اشاره به اینكه با مقامات سوییفت مذاكره‌ شده تا بتوان این مدت را كاهش داد، گفت: خوشبختانه مقامات سوییفت نظر مساعد دارند و ما امیدواریم كه بانك‌های ما هرچه سریع ‌تر به سوییفت وصل شوند. در حال حاضر ‌14 بانك ایران به سوییفت مجهز بوده و از خدمات آن بهره‌مند هستند پنج بانك نیز در آخرین مراحل اتصال به سوییفت هستند.
حسن یعقوبی مدیر ارتباطات اداره بین الملل بانك مركزی نیز پیشتر دراین زمینه گفت: بانك های خصوصی غیرتحریمی در حال حاضر از خدمات سوییفت برخوردارند و بقیه نیز كمتر از دو هفته بعد از اجرای برجام از این خدمات برخوردار خواهند شد. یعقوبی گفت با اجرای برجام، ما بعنوان عضو جدید سوییفت مطرح می شویم و فرایند الحاق مجدد مطرح خواهد شد.
وی اظهارداشت: براساس برجام، موانع پیش روی استفاده از خدمات بین بانكی از جمله سوییفت، میسر می شود؛ بنابراین دو هفته پس از آغاز اجرای برجام، سوییفت برقرار می شود.
یعقوبی درمورد زمان ورود به سوییفت نیز گفت: ما نمی گوییم امروز كه برجام اجرا شد فردا سوییفت برقرار می شود، بلكه بانك مركزی از روز اجرایی شدن برجام اقدام كرده و در دو هفته موضوع به نتیجه خواهد رسید.
ابولفضل نجارزاده، مدیرعامل بانك صنعت و معدن ایران گفت: در ماه های اخیر مذاكراتی برای رفع زودهنگام تحریم سوییفت انجام شده و برای برداشته شدن این محدودیت بانكی آماده هستیم.
مدیرعامل بانك صنعت و معدن ایران گفت: نخستین گامی كه برای پیشرفت نیاز داریم، پیوستن به شبكه جهانی سوییفت و امكان برخورداری از نقل و انتقالات بانكی امن و ارزان است.
ولادیمیر زاخاروف رئیس انستیتو پژوهش های سیاسی و راهبردی روسیه گفت: اجرای كامل برنامه جامع اقدام مشترك (برجام ) و به دنبال آن آغاز لغو تحریم های جمهوری اسلامی ایران، شكوفایی اقتصاد این كشور را به همراه خواهد داشت و تهران برای چنین مرحله مهمی آماده شده است.
وی از ثمرات مهم لغو تحریم ها را الحاق مجدد ایران به سوییفت و برخورداری از خدمات این سیستم بین المللی اشاره كرد و افزود: بسیاری از مراكز اقتصادی از جمله بانك های روسیه به دلیل كنار گذاشته شدن ایران از خدمات سوییفت امكان برقراری یا توسعه همكاری با این كشور را از دست داده اند. این مساله در سالهای اخیر موجب محدودیت شدید مبادلات بازرگانی میان ایران و روسیه شد كه حتی به یك میلیارد دلار هم رسید كه با توجه به ظرفیت های بزرگ ایران و روسیه رقم ناچیزی است.
زاخاروف ادامه داد: به همین دلیل از تابستان گذشته شاهد رفت و آمد بسیاری از مقام ها، صاحبان صنایع، مراكز و شركت های اقتصادی و نفتی كشورهای توسعه یافته به ویژه اروپایی به ایران برای فراهم آوردن زمینه برقراری همكاری ها در دوران پساتحریم هستیم.
به گزارش ایرنا، سوییفت اعلام كرده است كه با وجود لغو تحریمهای هسته ای، برخی از بانك های ایران مشمول تحریم های غیر هسته ای هستند و ارتباط آنها با سوییفت كماكان قطع خواهد بود.
اروپام**3092**1599