سياهي ريزگردهاي صحراي قره قوم در طبيعت زيبا و اراضي كشاورزي گلستان

به گزارش ايرنا بيابان هاي قره‌قوم (شن سياه) يكي از بزرگ‌ترين كويرهاي شني جهان بوده كه حدود 70 درصد از مساحت كشور تركمنستان (350 هزار كيلومتر مربع) را شامل مي شود.
بيشتر آثار زيانبار بيابان قره قوم تركمنستان متوجه استان هاي خراسان رضوي، خراسان شمالي و گلستان است و پيش از اين بارها ورود گرد و غبار اين منطقه از سوي كارشناسان دستگاه هاي مرتبط گزارش شده است.
اين بيابان كه نواحي غربي، مركزي و شمالي كشور تركمنستان را در بر مي گيرد از درياچه آرال در شمال تا كوهستان‌هاي كپه‌داغ در جنوب و از رودخانهٔ آمودريا بيابان قيزيل قوم در شمال شرق تا درياي خزر در غرب گسترش دارد.
گفته مي شود در سرزمين قره‌قوم در هر كيلومتر به طور ميانگين 6٫5 نفر جمعيت زندگي مي كنند و بارندگي نيز در آن بسيار كم است به طوري كه در برخي مناطق هر ده سال يك بار مقداري باران مي بارد.
ايجاد كانال آب بزرگ به طول هزار و 340 كيلومتر و عرض 120 متر از اين بيابان براي انتقال آب از آمو دريا به درياي خزر و وجود مزارع وسيع پنبه، عبور راه آهن بين المللي از اين بيابان، وجود منابع غني نفت و گاز طبيعي و حفره آتشين به نام دروازه جهنم از ويژگي ها و مكان‌هاي دورافتاده و ديدني بيابان قره قوم تركمنستان به شمار مي رود.
هر چند ايجاد كانال بزرگ در اين بيابان توسط دولت تركمنستان از سال هاي بسيار دور براي مقابله با بلند شدن ريزگردها انجام شد ولي امروز بلند شدن گرد و غبار از اين منطقه و ورود آن به آسمان استان هاي شمالي كشور از جمله گلستان كه در همسايگي تركمنستان قرار دارند تهديدي بزرگ به شمار مي رود و مسئولان ارشد استان را نگران كرده است.
ورود گرد و غبار از بيابان قره قوم به آسمان سه استان گلستان، خراسان شمالي و رضوي در نيمه نخست سال بيشتر است.
استاندار گلستان در اين زمينه به ايرنا گفت: تهديد بياباني شدن اين استان به واسطه در حال پيشرفت بودن بيابان قره قوم در كشور جمهوري تركمنستان است و بايد براي مقابله با آن كار هاي زيربنايي در اين خطه شمالي انجام شود.
حسن صادقلو اظهار داشت: امروزه پيشرفت بيابان قره قوم در اراضي شمال استان گلستان بيشتر نمايان است.
به گفته وي اكنون يكي از نيازها در گلستان پرداختن به اين مساله مهم است كه مراكز پژوهشي با انجام كارهاي تحقيقاتي خود در شمال استان پيشنهادهاي مقابله با اين پديده را با معرفي گونه هاي درختان براي كشت در اراضي مسير آن ارائه دهند.
صادقلو اضافه كرد: جهاد دانشگاهي يكي از ظرفيت هايي است كه مي تواند در خصوص مقابله با اين پديده به مسئولان دستگاه هاي استان گلستان كمك كند.
مديركل منابع طبيعي و آبخيزداري گلستان نيز با ابراز نگراني از اينكه بخشي از اين خطه شمالي ايران توسط سازمان جنگل ها و مراتع كشور در معرض بياباني شدن معرفي شده است، گفت: اراضي در معرض بياباني شدن گلستان بيشتر در شمال استان و در حوزه شهرستان هاي گنبدكاووس، مراوه تپه، گُميشان و آق قلا قرار داشته و سطح آن حدود 450 هزار هكتار است.
ابوطالب قزلسفلو افزود: قرار است در سال جاري كار مطالعه نحوه مقابله با اراضي در معرض بياباني شدن استان گلستان انجام شود.
وي اضافه كرد: طرح مقابله با بيابان زايي در اين اراضي نيز از سال 95 با جذب اعتبار و در قالب طرح 'ترسيب كربن' به اجرا در خواهد آمد.
مديركل حفاظت محيط زيست گلستان نيز معتقد است با روند كنوني گرد و غباري كه از بيابان قره قوم به استان وارد مي شود، آينده گلستان دچار چالش و تنش خواهد شد.
اسماعيل مهاجر افزود: به وجود آمدن چالش ناشي از بلند شدن گرد و غبار از بيابان قره قوم تركمنستان در گلستان مي تواند اثر زيانباري بر هواي استان و تنفس و سلامت مردم داشته باشد.
وي اضافه كرد: تداوم ورود گرد و غبار بيابان قره قوم به گلستان اثرات سوء بر رشد درختان و كاهش توليد در واحد سطح زمين هاي زراعي خواهد داشت.
مهاجر تصريح كرد كه براي يافتن راهكار رفع اين موضوع پيش آمده كه آينده استان گلستان را تحت تاثير منفي خود قرار مي دهد، مكاتبه با نمايندگي وزارت امورخارجه مستقر در گرگان انجام شد تا با مسئولان ارشد تركمنستان وارد مذاكره شده و راهكار مناسب براي ممانعت از آن انديشيده شود.
استان گلستان واقع در شمال كشور داراي تنوع اقليمي از نيمه مرطوب معتدل تا نيمه خشك و خشك و گرم و سرد مي باشد كه بارندگي آن از 150 تا 850 ميلي متر متغير و موقعيت طبيعي اين استان شامل كوهستان هاي مرتفع، دشت هموار، مناطق پست، شوره زار، جنگل، مرتع و دريا است.
طبق گزارش اخير حوزه طرح و برنامه اداره كل منابع طبيعي و آبخيزداري گلستان، منابع طبيعي اين استان حدود 21 هزار كيلومتر مربعي شامل يك ميليون و 400 هزار هكتار اراضي ملي، 452 هزار هكتار جنگل، 862 هزار هكتار مرتع، بيش از 26 هكتار بيابان، 20 هزار هكتار اراضي ساحلي و 62 هزار هكتار اراضي مستحدث و اراضي موات است.
استان يك ميليون و 850 هزار نفري گلستان پس از مواجه شدن با استمرار خشكسالي و كمبود آب در انتظار بحران ديگري با عنوان ريزگردها و گرد و غبار است كه لازم است قبل از بروز براي رفع آن با برنامه ريزي مطلوب چاره انديشي شود.

از: علي اصغر تيموريان
6204/1648/6203