قليان سراهاي خيابان ساحلي، سوغات كمبود امكانات تفريحي

' در ايران هنوز تعريف استانداردي از تفريح جوانان وجود ندارد و فضايي براي تفريح جوانان طراحي نشده است، معمولاً براي چيزي به دنبال تعريف مشخص مي‌گردند كه جزو اولويت‌هاي اجتماعي كشور باشد اما انگار درباره تفريح جوانان اين‌گونه نبوده است، چون جوانان اگر بخواهند تفريح كنند، فضايي براي تفريح آن‌ها وجود ندارد، وقتي هم كه نوبت به تفريح مي‌رسد گفته مي‌شود آداب تفريح را بلد نيستند.‌

جوانان امروز تفريح را براي ابراز شادماني مي‌خواهند و درواقع امروزه آنها با زندگي شاد بيگانه هستند،شاد نزيستن يكي از عوامل اصلي ابتلاي جوانان به افسردگي است. چندي پيش دكتر ابهري، جامعه ‌شناس در رسانه‌ها اعلام كرد كه اختلالات رواني و افسردگي در جامعه ايران دومين رتبه بيماري‌ها را ازنظر تحميل هزينه‌هاي بهداشتي، رواني، اجتماعي و اقتصادي دارد.

تفريح يكي از نيازهاي ضروري جامعه است و اجتماعي كه از مكان تفريحي مناسبي برخوردار نباشد با معضلات و مشكلات بسياري روبرو خواهد شد كه براي رفع آن بايد هزينه‌هاي بسيار زيادي پرداخت كند، در ميان نيازها و اميال گوناگون بشري ميل به نشاط فردي و اجتماعي و به ‌طوركلي شاد زيستن در زمره اميال فطري قرار مي‌گيرد كه در صورت برآورده شدن آن در محيط عمومي شاهد توفيقات بزرگ بشري خواهيم بود.

نشاط اجتماعي فقط به برگزاري جشن و سرور ختم نمي‌شود ولي جشن‌ها يكي از اصلي‌ترين نيازهاي يك جامعه پويا به شمار مي‌رود، نشاط و سرزندگي داراي ابعادي است كه يك بعد آن فردي بوده و به بينش و فرهنگ مردم و ادراك آنان از جهان وابسته است و بعد ديگر آن به فضاهاي شهري و خدمات عمومي ارتباط دارد، زماني كه يكايك افراد جامعه شاداب و بانشاط باشند مي‌توان سلامت اجتماعي را تضمين كرد.اگر انسان‌ها به تفريح كردن در زندگي خود اهميت ندهند باعث فشارهاي رواني مي‌شود كه تداوم آن مشكلات فراواني را برايشان ايجاد خواهد كرد.

به نظر مي‌آيد نسل امروز با نسل ديروز سوءتفاهم پيدا كرده است، نسل گذشته براي جلوگيري از انحراف نسل جديد كنترل ويژه تفريحات آن‌ها را در دستور كار خود قرار داده است اما كارشناسان معتقدند كنترل شديد تفريح جوانان به انحراف اجتماعي منجر مي‌شود و به اين طريق انرژي سركوب ‌شده جوانان به كانال‌هاي زيرزميني هدايت مي شود.

در هر جامعه‌اي يك نوع مديريت تخليه انرژي‌هاي زائد بايد وجود داشته باشد اما متأسفانه مسوولان استان فقط به ابعاد ناهنجار افراد نگاه مي‌كنند و جامعه را فقط در فضاي كار و جديت تعريف مي‌كنند و متوجه نيستند كه حتي در وجود آدم‌هاي بسيار مثبت نيز انرژي‌هايي است كه بايد با مديريت تخليه شود در غير اين صورت عواقب غيرقابل جبراني خواهد داشت.

براي بسياري از كودكان، نوجوانان و جوانان اردبيل اين سؤال پديد آمده كه اگر نياز به تفريح و كسب روحيه لازم را داشته باشند بايد به كجا مراجعه كرده و از چه امكانات مفرحي استفاده كنند كه اين مسئله باعث ناراحتي و نارضايتي بسياري از آن‌ها شده است.عده‌اي هستند كه از سر تفريح ورزش مي‌كنند همچنين در بيشتر شهرها ورزشگاه‌ها بهترين مكان براي تخليه انرژي جوانان است، حضور پرتعداد تماشاگران در بازي‌هاي شهرداري اردبيل نيز مربوط به كمبود امكانات تفريحي ديگر و نياز به تخليه انرژي جوانان است،عده‌اي نيز كه اينترنت در اختيار داشته باشند تفريح خود را در دنياي مجازي سپري مي‌كنند.همچنين پاساژها به‌عنوان بخشي از زندگي روزمره شهري ديگر تنها جنبه تجاري ندارند بلكه به فضاهاي اجتماعي و تفريحي تبديل شده‌اند كه جوانان با پرسه زني در آن به ‌قصد تفريح اوقات فراغت خود را پر مي‌كنند.

براي بعضي از آن‌ها نيز متأسفانه تفريح استفاده از مواد مخدر و مشروبات الكلي و روابط نامشروع جنسي شده است، شهر خورشيد هم به‌ عنوان تنها شهربازي سرپوشيده جايي براي جوانان مجرد ندارد، درزمينه موسيقي و برگزاري كنسرت‌ها هم كه جاذبه فراواني براي تخليه انرژي جواني دارد برخوردهاي سليقه‌اي فراواني به وجود آمده كه در طي چند وقت گذشته نمونه‌هاي فراواني از آن را در سطح كشورديده‌ايم.

اما به نظر مي‌آيد مهم‌ترين تفريح اين روزهاي جوانان اردبيلي حضور در قليان سراها شده است، كافي است سري به خيابان ساحلي بزنيد تا ببينيد كه حتي نوجوانان هم به جرگه قليان‌كش‌ها پيوسته‌اند.

رشد قليان سراها و كافي‌شاپ‌ها در خيابان ساحلي يكي از نشانه‌هاي كمبود امكانات تفريحي براي نوجوانان و جوانان است،استعمال روزافزون قليان در مراكز عمومي روزبه ‌روزدر حال افزايش است و رواج استعمال آن مي‌تواند زنگ خطري باشد كه از بروز آسيبي بزرگ خبر مي‌دهد.

ورود قليان به مجموعه فرهنگ تفريحي كشور امر پسنديده‌اي نيست و به‌عنوان دروازه اعتياد تلقي مي‌گردد اما قبل از اين قضاوت بايد بپرسيم بروز اين فرهنگ از كجا نشأت‌گرفته است.

كمبود و گران بودن امكانات تفريحي از مهم‌ترين عواملي است كه باعث روي آوردن جوانان به قليان شده است و حتي سن استعمال قليان به زير 18 سال رسيده است ، درنتيجه با اينكه تربيت و تفكر خود جوان در جلوگيري از گرايش به سمت دخانيات و قليان مؤثر است اما بايد بپذيريم كه ملزومات ابتدايي رفع نيازهاي تفريحي جوانان شهر فراهم نشده است.

مقتضاي سني جوانان ايجاب مي‌كند تا شور و هيجان خود را در زمينه‌هاي ورزشي، هنري، علمي، فرهنگي و... آزاد كنند، لذا اگر فكري به حال اين اوضاع نشود، خرابي‌هايي به بار خواهد آمد كه شايد جبران‌ناپذير باشد.

مسئولين چه وظيفه‌اي دارند؟

كلمه جوان واژه زيبا و دل‌نشيني است كه همواره مورداستفاده مسئولان ما در مقاطع مختلف زماني براي پيشبرد اهدافشان قرار مي‌گيرد و در هرجايي كه نياز به حضور آن‌ها دارند به فكر آن مي‌افتند كه از جوانان مايه بگذارند و به ‌نوعي جوانان را خط ‌شكن معرفي كنند.

نسل جوان امروز در آستانه الگوپذيري و تغيير و تحول فرهنگي است، فضايي كه اين گروه سني در آن زندگي مي‌كند فضاي متناقضي است، جوانان نوگرا هستند و سرعتشان براي پذيرفتن تحولات بيشتر است، اين نسل خود را بر تغيير شرايط محيطي ‌شان مسلط نمي‌بيند و امكان سازوكارهاي تغيير را در محدوده توانايي‌شان مشاهده نمي‌كند و خواسته‌هايشان نيز از سوي نهادهاي اجتماعي به رسميت شناخته نمي‌شود و از سوي بخش رسمي جامعه جنبه ارشادي و دستوري به خود مي‌گيرد.

در شهري كه در عين وجود سرمايه‌هاي اجتماعي و فرهنگي غني از بسياري امكانات تفريحي مدرن و قابل‌قبول و امكانات تفريحي براي گروه‌هاي سني گوناگون و متناسب با نيازهاي آنان بي‌بهره است شهروندان و ازجمله جوانان چاره‌اي جز روي آوردن به طرق نادرست براي ايجاد شادي در خود ندارند و ازاين‌رو انحراف به اين جوانان و بسياري از آحاد جامعه تحميل مي‌شود.

درصورتي‌كه زمينه‌هاي صحيح تخليه روحي و رواني و هيجانات مربوط به‌ مقتضاي سني توسط خانواده و جامعه فراهم شود نوجوانان و جوانان به‌عنوان يك نياز غريزي و خطرناك دست به تخليه و برآوردن نياز خود با هر ابزاري كه امكان استفاده از آن را داشته باشند، نخواهند زد.

اختلاف در عرضه و تقاضاي امكانات تفريحي چالش اصلي است كه بر سر راه نيازهاي جوانان و برطرف كردن اين خواسته‌ها از طرف مسئولان استاني قرار گرفته است، براي جلوگيري از افزايش مشكلات رواني و همچنين رفتارهاي خشونت‌آميز كه منشأ آن بيشتر مربوط به عدم تخليه صحيح انرژي جواني است،مسئولان بايد در جامعه راهكارهايي براي رفع نيازهاي جوانان ارائه كنند؛ بنابراين برنامه‌ريزي براي پر كردن اوقات فراغت جوانان و ايجاد امكانات تفريحي براي اين قشر بايد موردتوجه جدي قرار گيرد، وجود مشكل فرهنگي نيز دليل قانع‌كننده‌اي نمي‌تواند باشد، زيرا فرهنگ ‌سازي درهرزمينه‌اي ابتدا مستلزم وجود اسباب و تجهيزات مربوطه است.

6016