سرطان با خوشمزه های فوری

افزایش مرگ و میر ناشی از سرطان در حالی در یك دهه گذشته افزایش پیدا كرده است كه پیش از این از عوامل چندم مرگ و میر در ایران محسوب می‌شد. بر اساس گزارش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی سرطان سومین عامــــل مرگ و میر در كشورمان شده است.

هم‌اكنون نیز بیماری سرطان سالانه بیش از 75 هزار ایرانی را مبتلا می‌كند كه از این میان 30 هزار نفر نمی‌توانند به مبارزه با این بیماری ادامه دهند و در نهایت به مرگ‌‌شان ختم می‌شود. آمارها نشان می‌دهد سن ابتلا به سرطان از 50 سال به 30 سال كاهش پیدا كرده است.

در این گزارش تأكید شده است طی 10 سال آینده میزان بروز این بیماری 2 تا 3 برابر می‌شود و با حركت جمعیت كشور به سمت سالخوردگی میزان بروز این بیماری نیز افزایش خواهد یافت.

تحقیقات پزشكان متخصص در یك دهه گذشته نشان داده است چند عامل اصلی باعث ابتلا به بیماری مهلك سرطان می‌شود كه در این میان مصرف غذاهای آماده (فست فود) و روغن‌های اشباع شده در بروز سرطان معده و روده نقش اصلی را بر عهده دارد. به گفته مقام‌های سازمان جهانی بهداشت، دومین علت ایجاد سرطان، مصرف فست‌فودهاست. بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، سال گذشته بیش از 7 میلیون مرگ و میر در جهان ناشی از سرطان بوده است و انتظار می‌رود تا سال 2020 این رقم به 10 میلیون نفر برسد و در 40 سال آینده این رقم به دوبرابر خواهد رسید.

اما آمار قابل توجهی كه بانك مركزی اعلام كرد نشان می‌دهد 77 میلیون ایرانی سالانه بیش از 1/11 هزار میلیارد تومان برای خوردن فست‌فود هزینه می‌كنند. این رقم را با توجه به دلار3 هزار تومانی می‌توان به 7/3 میلیارد دلار تبدیل كرد.

وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی به عنوان متولی سلامت مردم و جامعه درحالی بارها نسبت به مصرف فست فود و همچنین مواد غذایی چرب و روغن‌های اشباع شده هشدار داده است كه در چند سال اخیر شاهد رشد بی‌رویه و قارچ گونه فست فودی‌ها و اغذیه فروشی‌ها در سطح تهران هستیم. امروزه در هر خیابان شاهد افتتاح چند اغذیه فروشی و فست فودی هستیم به طوری كه تعدادی از آنها شعبه‌های مختلفی در تهران و حتی شهرهای مختلف كشور دارند و برای جلب مشتری از تبلیغات پررنگ و لعاب نیز استفاده می‌كنند.

علاقه به مصرف فست فود در میان نوجوانان افزایش چشمگیری پیدا كرده است به طوری كه باعث بروز چاقی و فشار خون در این گروه سنی شده و با ادامه این روند در آینده نزدیك باید شاهد افزایش مرگ و میرهای ناشی از سرطان باشیم.

فست‌فود بخصوص اگر ماده اولیه آن گوشت باشد، فرآوری شده است یعنی با افزودن مواد نگه دارنده كه در بدن صددرصد منجر به جهش‌های ژنتیكی می‌شود، تولید می‌شود. گوشت فرآوری شده موجود در فست‌فود منجر به ایجاد موادی می‌شود كه در پی جهش ژنتیكی فرد را مبتلا به سرطان می‌كند. وجود موادی مثل نیترات سدیم كه فست‌فود را خوشمزه‌تر می‌كند و در كالباس، سوسیس و برگر استفاده می‌شود در بدن تبدیل به نیتروزامین كه صددرصد سرطان‌زاست می‌شود و مهم‌ترین علت ایجاد سرطان‌های دستگاه گوارش همین ماده است و تأثیر آن در به وجود آمدن سرطان قطعی است.

در ایران آلودگی مواد غذایی به مواد سرطان‌زا و روش پخت مواد غذایی دو علت اصلی افزایش سرطان‌های دستگاه گوارش است. اكثر فست فودها سرخ كردنی هستند و طی مدت زمان كم و با شعله زیاد طبخ می‌شوند و در اكثر آنها از روغن‌های نباتی جامد استفاده می‌شود. همین موضوع باعث می‌شود سلامت انسان به خاطر اسیدهای چرب ترانس موجود در این مواد غذایی به خطر بیفتد.

نظارت بر فست فودی‌ها مقوله مهمی است كه بسیاری از پزشكان عقیده دارند بدرستی انجام نمی‌گیرد و به همین دلیل بسیاری از این فست فودی‌ها از مواد غذایی تاریخ گذشته و همچنین روغن‌های سوخته استفاده می‌كنند، به این ترتیب تبدیل به كانون‌هایی برای توزیع سرطان بین مردم می‌شوند. نحوه اخذ مجوز برای تأسیس مراكز فست فودی و نحوه نظارت بر آنها سؤالی است كه علی اكبر صنیعی‌پور، معاون اتحادیه صنف اغذیه فروشان و مواد غذایی در پاسخ به آن می‌گوید: اتحادیه‌ها تابع نظام صنفی هستند و بر اساس ماده 12، هر فردی و در هر شغلی وقتی به اتحادیه مراجعه می‌كند، باید برای راه‌اندازی اغذیه فروشی یا فست فود استعلام‌های لازم از اداره اماكن و همچنین مجوز لازم را از اداره بهداشت اخذ كرده باشد.

وی ادامه داد: در اداره بهداشت كلاس‌هایی برای آموزش مسائل بهداشتی و همچنین نحوه نگهداری مواد غذایی و بهداشت فردی به این افراد ارائه می‌شود و بر اساس آیتم‌هایی كه شامل سلامت جسمی فرد و همچنین محیطی كه قرار است در آنجا فست فود راه‌اندازی شود به او تأییدیه بهداشت داده می‌شود. همچنین كلاس‌های آموزشی از سوی اتاق اصناف برگزار می‌شود كه حضور در این كلاس‌ها اجباری است. علاوه بر آن نیز بازرسان اتحادیه در كنار بازرسان بهداشت در سطح شهر تهران به صورت دوره‌ای اقدام به بازرسی از فست فودی‌ها و همچنین مراكز توزیع اغذیه یا غذاهای آماده می‌كنند و اگر تخلفی مشاهده كنند، پس از اخطار دادن، پرونده‌ای تشكیل می‌شود و در اختیار مراجع قضایی قرار می‌گیرد، البته در مبحث سالم بودن مواد غذایی بازرسان اداره بهداشت نمونه مواد غذایی را به آزمایشگاه ارسال می كنندو در آنجا مورد آزمایش قرار می‌دهند.

مهندس جعفری مسئول بهداشت محیط مركز بهداشت شمال تهران بر نظارت مستمر بازرسان این اداره بر اغذیه فروشی‌ها و فست فودی‌ها تأكید می‌كند و می‌گوید: بحث بهداشت فردی، گواهینامه آموزش بهداشت عمومی، بهداشت ساختمان، بهداشت مواد غذایی و بهداشت ابزار و لوازم كار شاخص هایی هستند كه در زمان دادن مجوز راه‌اندازی مراكز تهیه و فروش فست فود بررسی می‌شوند ضمن اینكه از مواد غذایی كه عرضه می‌كنند به صورت دوره‌ای نمونه‌برداری انجام گرفته به آزمایشگاه فرستاده می‌شود و اگر این مواد غذایی مشكل داشته باشند، با آن مركز برخورد قضایی صورت می‌گیرد.

وی بیشترین تخلفات صورت گرفته را استفاده از روغن‌های جامد و همچنین مواد اولیه غیر استاندارد عنوان كرد و گفت: در بحث روغن به همه فست فودی‌ها ابلاغ شده برای سرخ كردن حتماً باید از روغن سرخ كردنی استفاده كنند. در بازرسی‌هایی كه انجام می‌دهیم اگر روغنی مكرر استفاده شده باشد معدوم می‌شود ضمن اینكه در آموزش‌ها و كلاس‌های اصناف آموزش داده می‌شود از روغن سرخ كردنی كه به حرارت مقاوم‌تر است، استفاده شود.

مسئول بهداشت محیط شمال پایتخت درباره نحوه نظارت و كنترل بر مواد غذایی مانند سوسیس و كالباس كه حاوی مواد نگهدارنده‌ای مانند نیترات هستند، گفت: سوسیس و كالباس‌هایی كه از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی مجوز می‌گیرند و نشان استاندارد دارند كنترل شده است و دركارخانه‌ها مراحل فرآیند تولید و فرمول تولید كنترل شده و پروانه ساخت گرفته‌اند و بازرسان در فست فودی‌ها مواد غذایی ای كه مجوز وزارت بهداشت را دارند، مورد تأیید قرار می‌دهند. البته نحوه نگهداری این مواد بسیار مهم است. نواقص بهداشتی در این گونه مراكز در دو سطح بحرانی و غیربحرانی قرار دارند. سطح بحرانی نواقصی است كه با سلامت مردم به صورت مستقیم سروكار دارد و آن را به خطر می‌اندازد. مثل مواد غذایی كه تاریخ مصرف‌ آنها گذشته است یا شرایط نگهداری این مواد مناسب نیست پس از اخطار قانونی در 48 ساعت در صورت رفع نشدن نواقص بحرانی، آن محل را پلمب می‌كنیم اما در سطح غیربحرانی مثل رنگ آمیزی نشدن مركز فست فود كه به این رستوران‌ها و فست فودی‌ها اخطار به صورت رسمی ارائه و از یك روز تا 60 روز مهلت داده می‌شود تا این نقص را رفع كنند. همچنین اگر مواد غذایی تاریخ مصرف گذشته استفاده كنند بازرسان بهداشت آن را بررسی و اگر ارزش این مواد كمتر از 500 هزار تومان باشد همان جا آن را معدوم می‌كنند و اگر بیشتر از 500 هزار تومان باشد پس از توبیخ و پلمب، صاحب این مركز به مرجع قضایی معرفی خواهد شد.

مهندس جعفری درباره فست فودی‌ها و رستوران‌هایی كه مكان آنها نامعلوم است و با تبلیغات فریبنده و اعلام یك شماره تماس اقدام به توزیع غذا می‌كنند، گفت: مراكزی هستند مثل پخت غذا یا فست فود كه مكان‌های آنها مشخص نیست و در پاركینگ خانه‌ها اقدام به تهیه غذا می‌كنند و اقلام تبلیغاتی را كه آدرسی در آن نیست چاپ و به داخل خانه‌ها یا شركت‌ها می‌اندازند. به مردم توصیه می‌كنیم اگر با این گونه تراكت‌ها مواجه شدند حتی اگر قیمت‌های بسیار خوبی داشت ولی آدرسی نداشت از این مراكز غذا تهیه نكنند چون جای آن مشخص نیست و این مراكز تحت كنترل بهداشت نیستند و امكان دارد سلامت مردم را به خطر بیندازند.

مواد اولیه و بهداشت پرسنل این گونه مراكز به دلیل اینكه مكان مشخصی ندارند تحت كنترل بازرسان ما نیست و شهروندان در صورت مشاهده این گونه مراكز آنها را به اداره بهداشت معرفی كنند.

*روزنامه ایران

اول**