برزیل در میانه چپ و راست

هنگامی كه «دیلما روسف» در آذر 1389 در مقام نخستین رییس جمهوری زن برزیل سوگند یاد كرد، بسیاری از ناظران سیاسی وی را ادامه دهنده مسیر «لوییس ایناسیو لولا داسیلوا» رییس جمهوری پیشین این كشور می دانستند.

البته چنین نیز بود و برزیل در زمان ریاست جمهوری روسف به هفتمین اقتصاد جهان تبدیل شد.

روسف در سال 2003 میلادی (1383 خورشیدی) سمت وزیر انرژی در كابینه‌ لولا داسیلوا را بر عهده داشت و پیش از آن نیز به عنوان رییس دفتر رییس جمهوری خدمت كرده بود.

وی از مهمترین اعضای «حزب كارگر» حزب چپگرای برزیل، محسوب می شود؛ حزبی كه در سال 1975 میلادی (1354 خورشیدی) به دست داسیلوا بنیانگذاری شد.

دیروز یكشنبه (سیزدهم مهرماه) انتخابات ریاست جمهوری در برزیل برگزار و به دور دوم كشیده شد.

منابع رسمی این كشور روز دوشنبه اعلام كردند بر پایه شمارش آرا روسف با نزدیك به 42 درصد آرا پیشتاز، «آسیو نیوس» با 34 درصد آرا دوم و «مارینا سیلوا» با 21 درصد آرا سوم هستند.

در انتخابات دیروز، روسف از حزب كارگر، نیوس از حزب راست میانه و سیلوا از حزب سوسیالیست شركت داشتند. بدین ترتیب روسف و نیوس به دور دوم انتخابات كه چهارم آبان برگزار می شود، راه یافتند.

در انتخابات برزیل بیش از 142 میلیون نفر برای رای دادن، واجد شرایط بودند. با اینكه رای دادن در برزیل برای افراد 18 تا 70 ساله اجباری است اما میزان مشاركت 80 درصد اعلام شد (1).

**برزیل؛ از داسیلوا تا روسف

برزیل در زمان ریاست جمهوری داسیلوا، دوران بسیار طلایی را طی كرد. سیاست های داسیلوا به طور معناداری به تغییرهای ژرف در سیاست و اقتصاد برزیل منجر شد.

برزیل در دوران او با در اختیار داشتن بخش‌های گسترده و توسعه‌یافته كشاورزی، معدن، تولید، خدمات و نیز نیروی كار، تولید ناخالص داخلی بر حسب برابری قدرت خرید را به سطح بالایی رساند كه بیش از سایر كشورهای آمریكای لاتین بود و این امر، برزیل را به قدرت اقتصادی منطقه تبدیل كرد.

بر پایه گزارش صندوق بین‌المللی پول و بانك جهانی (2010 میلادی)، برزیل در دوران داسیلوا به نهمین اقتصاد بزرگ جهان از نظر برابری قدرت خرید و یازدهمین قدرت اقتصادی جهان از نظر نرخ مبادلات بازار تبدیل شد (2).

آن زمان این پرسش مطرح شد كه آیا برزیل پس از داسیلوا نیز به ادامه این روند قادر خواهد بود؟

برزیل دوران روسف نیز همانند گذشته به رشد اقتصادی خود ادامه داد و در سال 2012 میلادی (1391 خورشیدی) از سوی صندوق بین المللی پول هفتمین اقتصاد جهان معرفی شد اما در سال های بعد با افزایش ركود، بار دیگر نابرابری ها و شكاف اقتصادی به جامعه برزیل بازگشت (3).

هر چند میزان بیكاری در دور نخست ریاست جمهوری روسف، پنج درصد بود كه نشان دهنده وضعیتی بهتر از دولت های پیشین است، اما برزیل در 18 ماه گذشته شاهد ركود، رسوایی های ناشی از فساد مالی و اعتراض های عمومی در ارتباط با خدمات ضعیف عمومی و هزینه های جام جهانی بوده است.

** رقابت راست و چپ میانه

روسف 67 ساله در دوره پیشین انتخابات ریاست جمهوری از حزب كارگر پیروز انتخابات شد؛ حزبی كه داسیلوا آن را در سال 1975 بنیانگذاری كرده بود و 2 بار نیز در سال‌های 2002 (1381) و 2006 (1385) در انتخابات ریاست جمهوری برزیل به پیروزی دست یافت.

حزب روسف یعنی حزب كارگر از همان آغاز برای كاهش تضاد طبقاتی به ادامه سیاست اصلاحات اجتماعی گرایش داشت و این راه را ادامه داد؛ به گونه ای كه پیگیری این سیاست، به بیشینه سازی توان اقتصادی به ویژه توان رقابتی طبقه پایین انجامید.

این رویكرد به عنوان موتور محركه سیاست های اقتصادی از سوی روسف و هواداران وی در حزب كارگر هنوز نیز دنبال می شود.

اما به نظر می رسد كاهش نسبی رشد اقتصادی برزیل و نیز صرف هزینه های سنگین برای جام جهانی چندان دلخواه مردم نبوده است. اگر به میزان فاصله در آرای انتخاباتی میان روسف و نیوس نگاهی دقیق بیندازیم (42 درصد به 34 درصد) متوجه خواهیم شد تكیه بر این رویكرد، رقابت این 2 نفر را بسیار نزدیك كرده است.

در دیگر سو، نیوس 54 ساله از حزب راست میانه قرار دارد. وی كه از سال 2010 میلادی (1389 خورشیدی) عضو سنای برزیل و فرماندار پیشین ایالت «میناس گرایس» است، رویكرد متفاوتی از حزب چپ روسف دنبال می كند.

آنچه از مواضع نیوس و حزبش در دور نخست انتخابات دیده شد، تاكید بر رویارویی با تورم و كاهش هزینه های دولتی بوده است.

به نظر می رسد نیوس از شكاف ایجاد شده ناشی از اعتراض های مردمی در برزیل به هزینه های برگزاری جام جهانی بهره گرفته است.

در فرجام سخن می توان گفت انتخابات ریاست جمهوری برزیل در حالی دیروز با پیشتاری دیلما روسف به دور دوم كشیده شد كه به نظر می رسد فضای سیاسی حاكم بر این كشور با وجود پیرزوی روسف و نیوس، یك فضای سه قطبی را تجربه می كند و موضوع گیری مارینا سیلوا از حزب سوسیالیست به سود هر كدام از نامزدها، می تواند آینده سیاسی این كشور را رقم بزند.

-------------------------------

منابع:

1. http://irna.ir/fa/News/81338330/

2. http://www.bbc.co.uk/persian/world/2014/10/141005_u04_brazil_vote

3. http://www.iribnews.ir/NewsText.aspx?ID=249619

--------------------------------

از سهراب انعامی - گروه تحقیق و تفسیر خبر

پژوهشم**2040**1961**1358