آشنایی با امامزاده ها و بقاع متبركه آذربایجان غربی

نوروز هر سال بهترین زمان برای سفر به مكانهای مختلف در كشور است و این امر با برنامه ریزی های خانواده ها به امری مرسوم در سالهای اخیر تبدیل شده چرا كه میزان سفر در ایام نوروز با چندین ماه دیگر سال برابری می كند.

اما در میان مقاصد سفر، در كنار مكانهای سیاحتی و تاریخی، مكانهای زیارتی نیز از جایگاه بسیار مهمی برخوردار هستند و همه ساله میزبان هزاران نفر از ایرانیان و حتی اتباع دیگر كشورها قرار می گیرند.

در كنار حرم شریف حضرت علی ابن موسی الرضا (ع) درمشهد مقدس ، قبور مطهر حضرت معصومه (س) در قم و حضرت احمد بن موسی در شیراز، امامزاده های متعددی نیز در دیگر نقاط كشور قرار دارند كه مورد زیارت دوستداران اهل بیت (ع) قرار می گیرند.

آذربایجان غربی نیز از جمله استانهای كشور است كه از نعمت امامزدگان و بقاع متبرك بی بهره نیست.

حضور در امامزاده های آذربایجان غربی در كنار زیارت قبور مطهر ایشان، با توجه به طبیعت بكر و لطیف این استان و وجود اماكن تاریخی متعدد دیگر، به معنای واقعی هم زیارت است و هم سیاحت.

** امامزاده بركشلوی ارومیه

امامزاده بركشلوی ارومیه مدفن امامزادگان 'محمد' و 'ابراهیم' از نوادگان امام موسی الكاظم (ع) است و در روستای 'بركشلو' در 10 كیلومتری شرق شهرستان ارومیه قرار دارد.

امامزاده بركشلو از بزرگترین و مهم ترین زیارتگاه های مردم استان محسوب می شود و بنای آن مربوط به دوره زندیه و اوایل قاجار است.

این مقبره به شكل مستطیل با یك گنبد مركزی - مانند چهار طاقی های دوره ساسانی - است و چهار جرز قوس دار دارد و به وسیله گوشواره هایی طاق آن به هشت ضلع تقسیم شده است.

در هر ضلع از مقبره یك ورودی با قوس جناقی دیده می شود و در طرفین آن پنجره هایی با قوس هلالی وجود دارد.

مصالح به كار رفته در بنای مقبره از سنگ - ازاره تا یك متر - و آجر است.

نمای خارجی آن طاق نما و آجركاری زیبایی دارد.

مقبره دارای ضریح زیبا و آب طلاكاری شده است. نمای داخلی مقبره نیز از نظر تقسیم بندی و تركیبات معماری چشمگیر و خوش تناسب است.

این زیارتگاه در یكی از خوش آب و هواترین مكانهای حاشیه ارومیه واقع شده و وجود باغ های متعدد در این بخش،‌ هوای آن را بسیار لطیف كرده است.

** امامزاده سید بهلول خوی

امامزاده سید بهلول (ع) در محله امامزاده در فاصله سه كیلومتری مركزی شهر خوی قرار دارد و مدفن یكی از نوادگان امام علی النقی (ع) است. در سنگ قبر مزار آن آمده است: 'یا مونس الوحید هذا المرقد المرحوم السعید بهلول طیب الله مثواه فی...'. متأسفانه بقیه مطالب و تاریخ روی سنگ از بین رفته و خوانده نمی شود.

در فروردین ماه سال 76 هجری شمسی در حیاط مجاور این امامزاده، سنگ مزاری از جنس مرمر كرم رنگ از زیر خاك به دست آمد و این عبارت روی آن نوشته شده بود: 'المرحوم المغفور سلاله السادات العظام آقا سید میر جلال ابن آقا علی النقی ابن سید محمد ابن سید علی سنه 327'.

ساختمان این امامزاده شامل صحن، شبستان و حسینیه است، امامزاده دارای تزیینات داخلی زیبا، گچ بری، كاشی كاری، آیینه كاری های متعدد و گلدسته زیبایی است.

در سال های گذشته با همت یكی از خیرین، درهای زیبای آن با آیات قرآن كریم، طلاكاری و منبت كاری مزین شده است.

امامزاده آقا میرهادی در شمال شرق امامزاده سید بهلول خوی نیز آرامگاهی كوچك ولی مجلل با دو مناره و گنبدی كوچك و آجرهای زیبا و آیینه كاری قرار دارد.

این امامزاده مربوط به سید جلیل القدر 'آقا میرهادی' و زیارتگاه عامه مردم است.

این بنا بازسازی شده و ساختمان جدیدی بر روی مقبره قدیمی ساخته شده است، همچنین دری مطلا (زراندود) و كنده كاری شده و مزین به آیات قرآن مجید در ورودی این آرامگاه نصب شده است.

علاوه بر این دو،‌ امامزاده سید یعقوب در خیابان طالقانی شهرستان خوی قرار دارد، بنای مقبره بعد از راهرو به چهار قسمت تقسیم می شود و یك قسمت محل اسكان زائرین است.

در سمت شمال مقبره، مسجد شیخ واقع است و با یك پنجره زیبای ارسی از مقبره جدا می شود.

در سال های اخیر چند تن دیگر از این خاندان از جمله 'میریعقوب دوم' و مرحوم 'آیت الله علوی' در جوار این مزار به خاك سپرده شدند از تزیینات مقبره می توان به آیینه كاری دو گنبد و بالای ضریح اشاره كرد.

بنای مقبره بر طبق پیش بینی های انجام شده به دوره صفویه تعلق دارد.

**‌ امامزادگان تازه شهر سلماس

امامزاده تازه شهر در پنج كیلومتری شهر سلماس قرار دارد و مدفن چهار تن از فرزندان حضرت علی النقی (ع) به اسامی 'اسحق بن محمود'، 'ابراهیم بن محمد'، 'محمود بن عمر' و 'جعفربن محمد' و زیارتگاه عاشقان اهل بیت عصمت و طهارت (ع) است.

این امامزاده از سده های گذشته زیارتگاه مردم تازه شهر و سلماس و شهرهای اطراف بوده است و پس از زلزله سال 1309 شمسی دوباره بازسازی شد.

مصالح به كار رفته در بنا آجر، سنگ و ملاط آهك و گچ است و در داخل با طاق های جناقی و آجركاری زیبا تزیین شده است.

این امامزاده نیز در یكی از خوش آب و هواترین مناطق شهر سلماس واقع شده است.

** امامزاده برگشاد سلماس

امامزاده برگشاد بیش از هفت قرن است كه زیارتگاه عاشقان اهل بیت (ع) است.

این امامزاده مدفن سه تن از نوادگان امام علی النقی (ع) با نامهای محمد، ابراهیم و جعفر می باشد و در پنج كیلومتری سلماس نزدیكی روستای برگشاد قرار دارد.

مردم سلماس تبركا با پای پیاده برای زیارت این امامزادگان رهسپار می شوند و عشق خود را به خاندان اهل بیت (ع) ابراز می دارند.

** بقعه دیزج تكیه ارومیه

بقعه دیزج تكیه مدفن یكی از نوادگان امام موسی الكاظم (ع) است و در 15 كیلومتری جنوب شرقی شهر ارومیه قرار دارد.

بنای این بقعه از آجر ساخته شده و مربوط به دوره قاجار است و سقفی شیروانی دارد و بنا به صورت چلیپا ساخته شده و برای زیباتر كردن فضای داخلی آن از كادربندی و مقرنس كاری نیز بهره جسته اند.

** بقعه ایوب انصاری

بقعه ایوب انصاری نیز در بالای كوهی به همین نام در سیزده كیلومتری جنوب شهرستان تكاب قرار دارد.

بنای بقعه مستطیل شكل است و در تمام قسمتهای آن سنگ قلوه، لاشه سنگ و ملاط ماسه و آهك به كار رفته است.

تنها در ورودی بنا در قسمت جنوب شرقی آن قرار دارد.

در قسمت های مختلف نمای خارجی آثار قشری از گچ و آهك دیده می شود.

بنا از سه قسمت اصلی دهلیز یا كفش كن، چهار طاقی و مقبره تشكیل شده و دهلیز در غرب این مجموعه واقع شده و مستطیل شكل است.

سقف بندی آن به صورت پوشش خرپشته ای است و این پوشش متعلق به معماری ایران پیش از اسلام است.

چهار طاقی دارای چهار قوس گهواره ای و همچنین فیل گوش هایی است كه تعبیه گنبد عرقچینی را آسان تر می كند.

اتاق مقبره در سمت شمال چهار طاقی ساخته شده و از بیرون به شكل مربع است و پایه گنبد حاشیه ای گچ بری دارد كه دور تا دور آن می گردد.

قبر'ایوب انصاری' در وسط اتاق مقبره قرار دارد، این بقعه از نظر سبك معماری، مصالح ساختمانی و نیز نقشه شباهت بسیاری به مقبره سلطان ویس دارد و بنای اخیر را مربوط به سده ششم هجری قمری دانسته اند.

** امامزاده غریب حسن ارومیه

امامزاده غریب حسن از نوادگان امام زین العابدین (ع) می باشد.

این امامزاده به عنوان یكی از اماكن متبركه شهرستان ارومیه در كنار روستاهای برهانلو و قورشالو واقع شده است. فاصله این دو روستا از مسیر دسترسی به آن در جاده ارومیه به اشنویه 5/2 كیلومتر و از شهر ارومیه شش كیلومتر است.

گنبد این بنا از نوع پیازی و روكش آن از ورق آلومینیومی آبكاری شده طلایی می باشد، بلندای آن 80/11 متر و دارای 12 نورگیر فلزی است كه دور تا دور ساقه گنبد در فاصله های معین تعبیه شده است.

مناره های امامزاده در ضلع شمالی به بلندای 21 متر ساخته شده كه پایه و بخشی از ساقه مناره ها تا بلندای 5/4 متر در اتاق های مجاور میانسرا قرار گرفته، راه ورودی مناره ها نیز از همین اتاق هاست.

در كنار این بقاع متبركه، دیگر بقاعی نیز در جای جای استان وجود دارد كه می تواند محلی مناسب برای گردشگران از تمام نقاط كشور باشد.

گزارش از: سیده فاطمه سجادی

8137/581/ 1539