به دلیل تاثیر و برد رسانه‌ای مداحی، علما و مراجع دینی همواره در مورد خطر بدعت‌گذاری، وهن به مذهب و تفرقه‌افکنی به فعالان این عرصه هشدار داده و در خصوص خلق آثار فاخر و اصیل با شکل مناسب و محتوای معتبر تاکید داشته‌اند.
اگر چه ارزیابی میزان توجه به این توصیه‌ها و پایبندی به اصول سفارش‌شده، مستلزم پایش مستمر و بررسی همه‌جانبه آثار منتشر شده مداحان کشور است اما به منظور گشودن باب پژوهشی در این عرصه، اداره کل پژوهش و بررسی‌های خبری ایرنا اقدام به تحلیل کمی و آماری اشعار تعدادی از مداحان سرشناس تهران در دهه نخست محرم امسال پرداخته که امید است که این بررسی‌ها با طرح مباحث و نقطه نظرات، تداوم و تعمیق یابد.
از میان مداحان فعال در شهر تهران که مطابق آخرین آمار غیررسمی بیش از ۷ هزار نفر هستند، ۱۳ نفر از مشهورترین‌های این حوزه انتخاب شدند.
طبق جست‌وجوی پژوهشگر ایرنا، از این تعداد، ۱۰ مداح دارای پایگاه اینترنتی اختصاصی هستند اما فقط وبسایت ۴ نفر از آنها به‌روزرسانی شده و علاوه بر اینکه آرشیو دهه اول محرم امسال را منتشر کرده‌اند، متن اشعار را نیز در دسترس مخاطبان قرار داده‌اند.
در بخش نخست، به تحلیل مضمون مداحی‌های «محمود کریمی» در دهه اول محرم ۱۴۰۱ پرداختیم و اکنون در بخش دوم این سلسله گزارش‌ها، مضامین مداحی‌های «محمدرضا طاهری» تحلیل می‌شود.
محمدرضا طاهری معروف به «حاج محمدرضا طاهری» متولد ۱۳۴۷ خورشیدی است. وی در جنگ ایران و عراق حضور داشته و علاوه بر کارهای فرهنگی و عکاسی به مداحی نیز می‌پرداخت.
وبسایت «نوریه» به عنوان «پایگاه حفظ و نشر آثار حاج محمدرضا طاهری» منبع کسب اطلاعات مورد نیاز در این پژوهش است.
در این پیمایش، اشعاری که این مداح مشهور در دهه اول ماه محرم ۱۴۰۱ و در هیات « مکتب الزهرا سلام‌الله علیها» خوانده، پس از گردآوری در دو بعد مقوله‌ای و محوری دسته‌بندی و کدگذاری شده است.
سایت نوریه در این بازه زمانی به طور کلی متن ۷۲ شعر فارسی و عربی را منتشر کرده است.
این تعداد در چهار مقوله «آئینی»، «روایی»، «اعتقادی» و «سیاسی» بخش‌بندی شده‌اند که محورهایی نیز ذیل آنها مطرح می‌شوند. قطعات دارای مضامین «روایی» که وقایع تاریخی را شرح و توضیح می‌دهند ۵۷.۲ درصد، مسائل مربوط به اعتقادات دینی و باورهای مذهبی که در اشعار «اعتقادی» مطرح شده‌اند ۲۸.۵ درصد، اشعار دارای مضامین «سیاسی» که به مسائل سیاسی روز جامعه اشاره دارند ۱۱.۷ درصد و اشعار «آئینی» که بنا بر تعریف به مراسم و سنت‌های برگزاری عزاداری‌ها می‌پردازند ۲.۶ درصد از کل مجموعه شعرهای مورد بررسی را به خود اختصاص داده‌اند.
محور مطرح شده در اشعار آئینی «استقبال از ماه محرم و آمادگی برای برگزاری مراسم عزاداری» است. شعرهای روایی نیز بیشتر شامل محورهایی چون «شرح رشادت‌ها و جانفشانی‌های یاران امام حسین(ع) در روز عاشورا» و «ذکر مصائب و مظلومیت اهل بیت(ع) در واقعه کربلا» هستند.
عمده‌ترین محور مطرح شده در شعرهای اعتقادی «عرض ارادت و توسل به اهل بیت(ع)» است. در اشعار دارای مضامین سیاسی نیز بیشتر بر محور «ادامه راه امام حسین(ع) و عدم سازش با ظالمان» تاکید شده است.
به طور کلی ۲ محور «شرح رشادت‌ها و جانفشانی‌های اهل بیت(ع) در کربلا» با ۳۵.۱ درصد و «عرض ارادت و توسل به اهل بیت(ع)» با ۲۴.۶ درصد بیشترین فراوانی را در اشعار مداحی‌های محمدرضا طاهری در دهه اول محرم امسال به خود اختصاص داده‌اند.
منابع:
https://noorieh.ir/archive