بهزاد وحیدنیا در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به تلاش برای تحکیم بنیان خانواده و پیشگیری و کنترل و کاهش طلاق افزود: "طرح بهبود و مراقبت از زوجین در ۵ سال اول زندگی" ابتدا در ۲ استان به صورت آزمایشی اجرایی شد و در سال جاری به ۷ استان گسترش خواهد یافت.
وی با اشاره به ماهیت چند بُعدی طلاق گفت: عوامل متعددی در پدید آمدن یا تشدید این امر دخیل هستند و لازم است برنامه‌های اجتماعی، فرهنگی اقتصادی، بهداشتی و معنوی کلان در امتداد هم و به صورت جامع به موضوع بپردازند. در کشور ما نیز طبق تقسیم کار ملی دستگاه‌های مختلف نقش‌ها و وظایفی در این حوزه دارند و سازمان بهزیستی یکی از این مجموعه ها است.
وحیدنیا اضافه کرد: مطالعات نشان می‌دهد قبل از بروز تعارضات حاد بین زوجین و قرار گرفتن در موقعیت‌های پرتنش، ضروری است مهارت کافی در حوزه زندگی خانواده کسب کرده باشند.
ضرورت متمرکز شدن بر مراقبت‌های بعد از سازش
مدیرکل مشاوره و امور روانشناختی سازمان بهزیستی کشور با اشاره به ارائه خدمات تخصصی در حوزه های مختلف در حدود ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار مشاوره از طریق خط مشاوره تلفنی ۱۴۸۰ و همچنین مراکز مشاوره حضوری و غیرحضوری دولتی و غیردولتی در سال ۱۴۰۰، ۹۰۰ هزار مشاوره تخصصی و بالغ بر ۳۰۰ هزار خدمت روانی اجتماعی در حوزه مشاوره قبل از طلاق در مراکز تحت نظارت، پوشش برنامه‌های ارتقایی کارگاهی آموزش‌های پیش از ازدواج و آموزش زندگی خانواده حدود ۵۰۰ هزار نفر و حدود ۲۵۰ هزار مشاوره پیش از ازدواج گفت: مراکز مشاوره طلاق در تعامل با قوه قضاییه در تمام شهرهای بالای ۵۰ هزار نفر فعالیت داشته و زیرساخت‌های پوشش صد درصدی مشاوره های خانواده ایجاد شده است که در صورت تامین منابع و حسب توافق کارگروه ملی ترویج ازدواج و کنترل و کاهش طلاق به سرعت قابل بهره‌برداری است.
وحیدنیا افزود: این مراکز مشاوره سازش‌های اولیه قابل قبولی بین زوجینی که قصد طلاق توافقی دارند، ایجاد می‌کند. البته در ۵ استان برای سایر انواع دعاوی نیز مداخلات طراحی و از سال گذشته انجام می‌شود.
وی ادامه داد: همچنین در کنار تقویت اقدامات پیشگیرانه سطح اول، لازم است بر مراقبت‌های بعد از این سازش‌های اولیه بیشتر تمرکز شود. این موضوع هم از سوی خود خانواده ها باید دنبال شود و هم لازم است در برنامه‌ریزی کلان کشور مورد توجه بیشتر قرار گیرد. هرچند اکنون نیز اقداماتی در این زمینه انجام می‌پذیرد اما پرداختن به این مساله به عنوان برنامه جامع ضروری به نظر می‌رسد.
مدیرکل مشاوره و امور روانشناختی سازمان بهزیستی کشور گفت: تمرکز بر مراقبت‌های بعد از سازش به ویژه برای اقشار تحت پوشش بهزیستی را امسال بیش از پیش دنبال خواهیم کرد. پوشش همه افراد جهت تداوم سازش، همراهی جدی شورای اجتماعی کشور، قوه قضائیه، شورای عالی انقلاب فرهنگی و سازمان برنامه و بودجه را می طلبد که پیشنهاد مکتوب ارائه و طرح موضوع صورت پذیرفته است.
وحیدنیا ادامه داد: همچنین برای زوجینی که سازش برای آنها به هر عنوان به نتیجه نمی‌رسد نیز باید برنامه‌های آینده‌نگر را در نظر بگیریم. سازگاری با مساله طلاق و کاهش عوارض روانی اجتماعی آن، فرزندپروری مشارکتی یا تک والدی، آمادگی برای ازدواج مجدد از موارد قابل ذکر هستند.
وی اضافه کرد: زوجین و فرزندان، بعد از طلاق نیاز به آموزش و خدمات روانشناسی پایه دارند تا در فرآیند طلاق و در آینده کمتر آسیب ببینند و مسائل خود را بهتر حل و فصل کنند. ارتقای رفاه اجتماعی نیز از عوامل موثر در کاهش طلاق است.
مدیرکل مشاوره و امور روانشناختی سازمان بهزیستی کشور با بیان اینکه طلاق، موضوعی چندعاملی است، افزود: شرایط اقتصادی و اجتماعی و موضوعات کلان شهر، خانواده و فرد را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد که باید برای هرکدام از این عوامل مداخله مناسب و تحلیل کارآمدی در قالب تقسیم کار ملی داشت.
وحیدنیا گفت: براساس سیاست‌های ابلاغی رهبر معظم انقلاب باید به موضوع بهبود رفاه اجتماعی به ویژه ارتقای رفاه عمومی، نگاه ویژه‌ای داشت. همچنین مباحث پیشگیرانه باید مورد توجه قرار گیرد. مطالعات جهانی و داخلی در حوزه آموزش و مشاوره‌های ازدواج و خانواده نشان می‌دهد که خدمت‌گیری افراد در این حوزه در بهبود روابط بین‌فردی، کاهش تعارضات بین فردی و ارتقای کیفیت زندگی موثر است.
وی ادامه داد: برای کاهش طلاق، به نظر می رسد خدمات اجتماعی و روانی باید در امتداد هم قرار بگیرند به آن معنا که صرف ارائه خدمت روانشناسی علاج خانواده نیست و هرچند مشاوره می‌تواند راه‌های پیشگیرانه و درمان خانوادگی و فردی و گروهی به دنبال داشته باشد اما نگاه پیوستاری به معنای این است که خدمات‌دهندگان اجتماعی در تعامل با هم، افراد را در فواصل تحولی و رشدی دنبال و نیازهای معطوف به سلامت اجتماعی را پشتیبانی کنند مثلا اگر در خانواده‌ای، مشکلات متفاوتی وجود دارد که نظام ارجاع منسجمی را می‌طلبند، طبیعتا متخصصان و مداخله‌گران و کنشگران متفاوتی برای حل این مشکلات و ارزیابی مسائل خانواده باید دیده شوند.
آشنایی کوتاه با مفاهیم ازدواج و خانواده کافی نیست
مدیرکل مشاوره و امور روانشناختی سازمان بهزیستی کشور گفت: در سطح کلان برای کاهش میزان طلاق‌ها، حق تقدم با فعالیتهای پیشگیرانه است. پیشگیری سطح یک در این حوزه از نظام تربیتی خانواده با انجام فعالیتهای ارتقایی آغاز و برنامه های مراقبت و مداخلات تخصصی را در برمی‌گیرد.
وحیدنیا افزود: همانطوریکه امروز کشور به این موضوع می پردازد، برای گروه‌های در آستانه ازدواج، برنامه‌های دیگری لازم است. آموزش‌های استانداردی باید در این زمینه ارائه شود. به طورمثال در ازدواج، آشنایی کوتاه با مفاهیم و موضوعات خانواده لازم است اما کافی نیست. بنابراین اگر برنامه‌های آموزشی و کارگاهی مطابق استانداردهای کامل نباشد نهایتا در نتایج بلند مدت با عدم مداخله تفاوت چندانی نخواهد داشت.
وی تاکید کرد: بنابراین به نظر می‌رسد آموزش‌های بین دستگاهی حین ازدواج برای آشنایی پایه زوجین با الزامات و مفاهیم پایه ضروری بوده اما به هیچ وجه کافی نیست و لازم است تا برنامه های متعاقب بر طبق آنچه به اختصار اشاره شد پیش بینی و با مشارکت جمعی پیاده شود.
۱۳۵۲