تهران- ایرنا- «فرهنگ سوگ شیعی» ویراست نخست از دانشنامه تخصصی و میان‌رشته‌ای با موضوع شناخت و معرفی روش‌مند و علمی آیین‌ها و رسوم عزاداری و مقولات مرتبط و برگزیده دومین جایزه دعبل (كتاب سال عاشورا) در رشته پژوهش اجتماعی است.

به گزارش گروه فرهنگی ایرنا، فرهنگ سوگ شیعی271 مدخل را شامل می‌شود كه در 10 گروه موضوعی؛ «مفاهیم و اصطلاحات»، «آثار مكتوب»، «اشخاص»، «آیین‌ها، آداب و رسوم»، «واحدهای جغرافیایی»، «اماكن»، «اشیاء»، «زمان‌ها»، «سازمان‌ها» و «دوره‌های تاریخی و دولت‌ها» گنجانده شده است.
تحقیق و نگارش این مدخل را 43 نویسنده و پژوهشگر با هدایت شورای علمی متشكل از دبیران گروه‌های شش‌گانه (ادبیات، تاریخ، جغرافیای فرهنگی، دین، هنر و مردم شناسی) به مدیریت و سر ویراستاری محسن حسام مظاهری برعهده داشته‌اند.
براساس محتوای این اثر، تاكنون پژوهشگران مسلمان و غیرمسلمان بسیاری برای شناخت و معرفی آیین‌های سوگواری مذهبی شیعیان تلاش كرده‌اند و كتاب و مقالات بسیاری با بهره‌گیری از ابزارهایی مانند عكس و فیلم، درباره این موضوع نوشته شده است.
با وجود این به‌نظر می‌رسد عواملی از جمله پراكندگی و عدم تجمیع نظام‌مند اطلاعات و اسناد، تكثر و تنوع بسیار تعاریف و صورت‌های برگزاری آیین‌ها در مناطق و كشورهای مختلف، محدودیت تحقیقات میدانی و كم‌توجهی به روش‌شناسی علمی در مستند‌سازی‌ها، مانع از شكل‌گیری تصویری دقیق، شفاف و جامع از این آیین‌ها شده است.
«فرهنگ سوگ شیعی» با هدف رفع آشفتگی مفهومی نظری موجود در مطالعات آیین‌های عزاداری طراحی و تهیه و از سوی نشر خیمه منتشر شده است، تمركز اصلی این دانشنامه بر مقوله عزاداری مذهبی شیعیان در كشورهای مختلف با تاكید بر ایران و موضوعاتی است كه مستقیم و غیرمستقیم به این مقوله مرتبط می‌‌شوند.
در بخشی از «درآمد» كتاب به قلم محسن حسام مظاهری آمده است: «فرهنگ سوگ شیعی، یك پروژه پژوهشی مستمر است كه طبق برنامه قرار است در بازه‌های پنج‌ساله و در قالب ویراست‌های پیاپی، روزآمد و تكمیل شود. به دلیل پویایی موضوع این دانشنامه در هر ویراست علاوه بر افزودن مقالات جدید، مقالات ویراست‌های قبلی نیز با هدف رفع نواقص و اشتباهات احتمالی در صورت نیاز بازنگری و ویرایش خواهد شد، ویراست دوم فرهنگ سوگ شیعی در سال 1400 منتشر می‌شود».
نخستین چاپ از ویراست یكم «فرهنگ سوگ شیعی» با شمارگان یك‌هزار نسخه در 671 صفحه، به بهای 60 هزار تومان منتشر شده است.
محسن حسام مظاهری متولد 1361 اصفهان نویسنده و پژوهشگر مطالعات اجتماعی دین و جنگ، معاون پژوهشی و عضو هیات علمی بنیاد دعبل خزاعی است.
«رسانه شیعه، جامعه شناسی آیین‌های سوگواری و هیات‌های مذهبی در ایران»، «شخم در مزرعه؛ نقدهایی بر روایت رسمی از جنگ» و «اسطوره همت؛ نشانه‌شناسی شهید همت» از دیگر آثار این نویسنده است.
فراهنگ**3009**1055