خشونت زباني؛معضل بزرگ جامعه

در اين مطلب آمده است: يكي از عيب‌هاي جدي برخي از به اصطلاح روشنفكران ( بد‌دهني) آن‌هاست، اگر چه در ظاهر‌تر و تميز و اتو كشيده‌اند اما حرف كه مي‌زنند چندان در استفاده از كلمات زشت محابا ندارند، گاهي بعضي‌ها فكر مي‌كنند با خواندن چند كتاب از نويسندگان و مشاهير بزرگ جهان و مرور سعدي -سنايي، حافظ، مولوي، فردوسي و آشنا شدن با ادبيات كلاسيك و نوشتن مطالبي چند و ورود به فضاي مجازي، عقل كل شده‌اند و تبختر مي‌ورزند و غير از خود و چند نفر معدود، بقيه را جزو آدم حساب نمي‌كنند، خيلي زود براي اين و آن حكم مي‌دهند و هر كسي را به صفتي مي‌خوانند؛ فلاني بي‌سواد است، بهماني اين چنين است و.... اولين آموزه‌اي كه براي روشنفكري در جانمان نشست همين بود كه ديگران را به چشم تحقير و تخفيف بنگريم، تا وقتي كه دو سه بار سرمان به ديوار ناكامي خورد فهميديم بي‌ادبي و بد‌دهني فضيلتي نيست، مثلاً درباره همسن و سالان خودم عرض مي‌كنم كه ما طوري بار آمديم كه نسبت به بي‌ادبي‌هاي يواشكي حريص بوديم، هم در كتاب لغت هم در دواوين شعرا و هم در بعضي متون، اولين چيزي كه سراغش مي‌رفتيم همين بي‌ادبي‌ها بود. شايد بتوان از نظام آموزشي هم انتقاد كرد كه كمترين تلاشي براي تنزيه زباني نكرد و هيچ زحمتي براي با ادب شدن ما نكشيد، همين كه سر كلاس تميز و دست به سينه مي‌نشستيم براي معلم‌ها كفايت مي‌كرد خود معلم‌ها هم گاهي كه صدايشان از بيرون كلاس شنيده مي‌شد كاشف به عمل مي‌آمد چندان به تنزيه زباني اعتنا ندارند نه فقط معلم‌ها كه اين انتقاد متوجه استادان اخلاق و صدا و سيما و روزنامه‌ها و مجله‌ها هم مي‌شود، وگرنه نبايد ما امروز در بي‌عفتي زبان حائز رتبه مي‌شديم، غربي‌ها هم بد دهنند، به گواه آنچه در فيلم‌ها و قصه‌هايشان جريان دارد عين ريك بيابان حرف زشت مي‌زنند، اما خوب فكر كنيم، انصاف كه به خرج دهيم، وضع ما از آن‌ها بدتر است، آنها هستند كه باشند و به جهات بسياري بر آن‌ها حرجي نيست -حرجي اگر هست بر ماست كه مسلمانيم و در دين و آيين مان بد زباني نهي شده و براي بد‌زبانان عقوبت در نظر گرفته شده است؛ چيزي كه مي‌خواهم عرض كنم فراتر از بد زباني روشنفكر ما با نه يا بي‌ادبي‌هاي يواشكي است، كافي است شبكه‌هاي مجازي سر بزنيد تا ببينيد كه بد زباني تبديل به يك رويه معمول شده و بسياري از مردم، بي‌ملاحظه از كلمات ركيك استفاده مي‌كنند و يكديگر را به صفات زشت مي‌نامند. نگراني‌مان بيشتر خواهد شد اگر به اين حقيقت تلخ واقف شويم كه بد‌دهني امروز ما توأم با خشونت است و نمودي از باورهاي دروني است، گاهي آدم دچار غلبه احساسات مي‌شود و از دهانش حرف زشت در مي‌رود، اين هم بد است اما مي‌شود نشنيده گرفت، دردسرمان وقتي است كه فحش و ركاكت كلام تبديل به عقيده و روش شود و در جاهايي مثل مباحثات سياسي و شبكه‌هاي مجازي گسترده شود و فضا را پر كند. بايد فكري براي زبان و رفتارمان كنيم، يك حالت پرخاشگرانه توأم با ركاكت در زبان ما ساري و جاري است كه زيبنده مسلماني نيست. گاهي ما ساده‌تر از اين كه نفس از دهانمان درآيد، فحش ناموسي از دهانمان در مي‌آيد، اين از گناهاني است كه هرگز بخشيده نمي‌شود، البته خداوند بخشنده‌تر از اين است كه گناهكار از عفو و كرمش نا اميد شود، اين را گفتم كه بزرگي گناه را ياد آور شويم، باور كنيد بد‌دهني معضل بزرگي است كه اگر ردش را بگيريم، به جاهاي بدتري مي‌رسيم، يك امر تشريفاتي و ساده نيست، شما سطح پرخاش و خشونت زباني را در مراودات مجازي ببينيد تا دستتان بيايد، بعد از اين همه آموزش و پرورش و سينماي كنترل شده و تلويزيون هدايت شده و امور تربيتي و غيره و ذالك به كجا رسيده ايم؟ رسانه‌ها هم مقصرند اما جلوتر از رسانه‌ها آن قدر مقصر درجه يك نشسته كه ما به حساب هم نمي‌آييم، گذشته از اين‌ها بايد بدانيم كه خشونت زباني فرق زيادي با خشونت رفتاري ندارد، خيلي از اينها كه در فحش خود را شناگر قابلي نشان مي‌دهند، همين كه آب ببينند، چنان مي‌كنند كه به وصف نيايد.... البته بخشي از گناه اين خشونت را بايد به گردن كساني بيندازيم كه در تحقير خلايق كوتاهي نكرده‌اند و از هر فرصتي براي كوبيدن توي سر جوان مردم استفاده كرده اند، دلايل ديگري هم دارد اما من همين قدر خدمت شما عارضم كه هر وقت در محيط مجازي مي‌بينيم عده‌اي جمع شده‌اند و دارند بي‌دليل به يك بنده خدايي كه نه مي‌دانند كيست، نه تا به حال از نزديك ديدنش، فحش مي‌دهند و برايش خط و نشان مي‌كشند، ترس برم مي‌دارد كه اگر خداي نكرده مجال واقعي بيابند، با ديده‌ها و شناخته‌ها چه خواهند كرد؟
منظورم اين است كه اگر اين خشونت مجازي را كنترل نكنيم و به كمك متخصصان راه درمانش را پيدا نكنيم و فرهنگ سازي نشود، فردا روز، كار دستمان مي‌دهد، شايد لازم است نهضت ضد خشونت زباني و بد‌دهني راه بيندازيم و همه با تمام نيرو وارد ميدان شويم و عرصه را بر بد دهنان تنگ كنيم.
6026/7339