ضرورت تغییر روند فرزندآوری/راهکار فرهنگی یا اقتصادی؟

به گزارش ایرنا، پس از پایان جنگ تحمیلی و در اواخر دهه ۶۰ شمسی و کل دهه ۷۰ و شاید ۸۰ بود که در و دیوار شهرها با شعار «فرزند کمتر، زندگی بهتر » و همچنین «دختر یا پسر؛ دو بچه کافی است» پر شده بود و از هر کوچه ای که رد می شدیم، این عبارت ها نمایان می شدند.

با همین شعارنویسی ها و تبلیغات گسترده و البته برخی اقدامات نظیر راه اندازی مراکز به اصطلاح عقیم سازی مردان و حتی زنان بود که رفته رفته از تعداد فرزندان خانواده ها بویژه در حانواده های جدید کاسته شد.

اگر روزی در ایران هر خانواده دست کم چهار فرزند و به طور متوسط ۶ یا هفت فرزند داشت، در دهه ۸۰ این رقم به سه و یا حتی کمتر رسید و بعدترها بدتر هم شد و به ۲ یا حتی یک فرزند کاهش یافت.

اما بازهم راهکاری برای بهبود اندیشیده نشد تا اینکه بسیاری از خانواده ها، زندگی ۲ نفری یا حتی تجرد را ترجیح داده و روز به روز فرزندان خانواده ها به سمت کاهش رفتند.

موضوع از آنجایی جالب تر شد که بسیاری از دختران مجرد که باید مادرانی حداقل با سه فرزند می شدند، حتی به یک فرزند هم توجهی نکردند و به جایش پیشنهاد فرهنگی غربی ها مبنی بر داشتن «پت» یا همان سگ و گربه خانگی را با فراغ بال پذیرفتند.

بازهم تلاش فرهنگی دشمنان در این باره ادامه یافت و حتی حیوانات خانگی به خانه دختران و پسران مجرد نوجوان ۹ یا ۱۰ ساله یا حتی کمتر، آن هم با هزینه های هنگفت و دهها میلیونی راه یافتند و بسیاری از این دختران و پسران بودند که قید ازدواج را زدند.

همه این موارد عاملی بود تا رفته رفته متوسط فرزندآوری کمتر و کمتر شود؛ اگر روزگاری هر مادر رسیده به سن ازدواج و فرزندآوری، مادری یک، دو یا سه فرزند را با فراغ بال پذیرا بود، این بار این رقم به صفر و یک و در نهایت ۲ تنزل یافت و متوسط فرزندآوری نیز از ۲ که هیچ، حتی از ۱.۵ هم پایین تر آمد.

فقط در ۱۰ سال گذشته در آذربایجان غربی، ۲۰ هزار مورد کاهش فرزندآوری داشتیم به طوری که در سال ۱۳۹۳ میزان نوزادان متولد شده طبق آمار رسمی بیش از ۷۰ هزار مورد بود اما این رقم در سال ۱۴۰۲ به حدود ۵۰ هزار ولادت رسیددر آماری که مربوط به آذربایجان غربی است، فقط در ۱۰ سال گذشته، ۲۰ هزار مورد کاهش فرزندآوری داشتیم به طوری که در سال ۱۳۹۳ میزان نوزادان متولد شده طبق آمار رسمی بیش از ۷۰ هزار مورد بود اما این رقم در سال ۱۴۰۲ به حدود ۵۰ هزار مورد ولادت رسید.

در کنار افزایش جمعیت طی این مدت ۹ سال، این به آن معنی بود که جانشینی نسل ها در جامعه امکانپذیر نبوده و بدتر از آن این که خیلی ها به ویژه از نسل های جدید، حتی این را تهدیدی برای جامعه نمی دانستند و الان نیز نمی دانند.

نگاهی که فقط به «من» یا حداکثر به «من و خانواده ام» معطوف باشد، همین نتیجه را در بر دارد که دختران و پسران امروزی و مردان و زنان آینده حتی به خود زحمت فکر کردن به آینده جامعه را نمی دهند و بیشتر از آن، به فکر داشتن زندگی به اصطلاح مرفه برای خود و خانواده امروز و آینده خود هستند.

حال آن که اگر جانشینی نسل اتفاق نیفتد و جمعیت جوان جامعه روز به روز کمتر شود، جمعیت سالمندی بر جوانان فائق آمده و این امر رشد هزینه های جامعه در مقابل درآمدها را باعث خواهد شد.

همین امر است که آینده کشور را با مشکلات جدی مواجه می کند و علاوه بر هزینه های سنگین نگهداری سالمندانی که دیگر حتی شاید توان راه رفتن نداشته باشند، هزینه های سنگین فعالیت در بازار کار نیز به دولت و بنگاه های اقتصادی تحمیل می شود که همین امر تهدیدی جدی برای کشور به شمار می رود.

در حال حاضر بسیاری از کشورهای اروپایی و حتی آسیایی در این گرداب گرفتار شده اند و مجبور به تحمل هزینه های سنگین برای بازار کار خود هستند و به عنوان نوش دارویی برای سهراب، تازه به فکر ازدیاد جمعیت با مشوق های هنگفت افتاده اند.

توجه به فرهنگ ناب اسلامی ایرانی و افزایش شاخص های ازدواج و فرزندآوری در جامعه در کنار تلاش برای بهبود معیشت خانوارها با همت دولت و مردم مهمترین عوامل بهبود وضعیت فرزندآوری هستند که همگان باید بر این امر اهتمام کنند و نباید یک مورد را بر دیگری ترجیح داد.

هرچند به گفته بسیاری از صاحب نظران، عامل اصلی کاهش فرزندآوری در جامعه فرهنگی است و اتفاقا بسیاری از دختران و پسران خانواده های متمول از ازدواج و فرزندآوری سر باز می زنند اما باز هم باید با توجه ویژه به موضوعات اقتصادی و مشوق های مالی، خانواده های قشر متوسط و پایین را بیش از پیش به موضوع ازدواج و فرزندآوری ترغیب کرد.

راهکار اصلی برای بهبود این روند، خودداری از پیروی نسل های جدید از فرهنگ منحط غربی است چراکه آنان، این راه را پیموده و به نظر بسیاری از صاحب نظران منصف در دنیا، شکست خورده اند و تجربه غلط دیگران را تجربه کردن، خطایی مضاعف و نابخشودنی تر است.

البته موضوع سقط جنین و شاید بتوان گفت یافتن کلینیک های مخفی در این خصوص هم حائز اهمیت است که باید دستگاه های مسوول در این زمینه وارد عمل شده و از انجام حتی یک مورد سقط جنین که در بسیاری موارد قتل نفس نیز به شمار می رود، جلوگیری کرد.

روز ۳۰ اردیبهشت مصادف با روز ابلاغ سیاست‌های کلی جمعیت از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی به عنوان روز ملی جمعیت در تقویم رسمی کشور به ثبت رسیده است؛ در ۳۰ اردیبهشت ۱۳۹۳ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی سیاست های کلی «جمعیّت» را که براساس بند یک اصل ۱۱۰ قانون اساسی و پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام تعیین شده است، ابلاغ کردند.

ایشان ضمن ابلاغ این سیاست‌ها تاکید کردند: "با توجه به اهمیت مقوله جمعیّت در اقتدار ملّی و با توجه به پویندگی، بالندگی و جوانی جمعیّت کنونی کشور به عنوان یک فرصت و امتیاز؛ و در جهت جبران کاهش نرخ رشد جمعیّت و نرخ باروری در سال‌های گذشته، سیاست‌های کلی جمعیّت ابلاغ می‌گردد. با در نظر داشتن نقش ایجابی عامل جمعیّت در پیشرفت کشور، لازم است برنامه‌ریزی‌های جامع برای رشد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور متناسب با سیاست‌های جمعیّتی انجام گیرد. همچنین ضروری است با هماهنگی و تقسیم کار بین ارکان نظام و دستگاه‌های ذیربط در این زمینه، اقدامات لازم با دقّت، سرعت و قوّت صورت گیرد و نتایج رصد مستمر اجرای سیاست‌ها گزارش شود".