به گزارش ایرنا از شرکت مدیریت منابع آب ایران، سد تنظیمی انحرافی قیزقلعه سی بزرگ‌ترین و مهم‌ترین پروژه مرزی استان آذربایجان شرقی است که با افتتاح آن، آب بزرگ‌ترین شبکه آبیاری زهکشی شمال غرب کشور تأمین خواهد شد.
رودخانه بزرگ ارس بیش از ۵۰۰ کیلومتر از مرز مشترک ایران، جمهوری آذربایجان و ارمنستان را تشکیل می‌دهد که به‌عنوان نماد صلح و دوستی، شاهرگ حیاتی مرزنشینان منطقه به شمار می‌رود.
۵۳ سال پیش، سد مرزی مشترک ارس به‌منظور بهره‌مندی مساوی و مشترک دو کشور ایران و آذربایجان از آب کشاورزی و برق تولیدی، بر روی رودخانه ارس ساخته شد.
در امتداد این تعامل مطلوب سد مشترک خداآفرین در ۱۹۶ کیلومتری پایین‌دست سد ارس به دست توانمند مهندسان ایرانی احداث و در سال ۱۳۸۷ آبگیری شد.
در همان هنگام در ۱۲ کیلومتری پایین‌دست سد خداآفرین، سد تنظیمی انحرافی قیز قلعه سی برای تنظیم حقابه دو کشور و تولید برق مطالعه و جانمایی شد.
سد تنظیمی انحرافی قیزقلعه‌سی در استان آذربایجان شرقی در فاصله ۲۷۲ کیلومتری شمال شهر تبریز، ۱۹۶ کیلومتری پایین‌دست سد ارس و ۱۲ کیلومتری پایین‌دست سد مخزنی خداآفرین بر روی این رودخانه احداث شده است.
حجم بالای آب و سیلابی بودن رودخانه ارس، تعدد و تنوع تجهیزات هیدرو مکانیکال، حجم تقریباً ۶ میلیون مترمکعب خاک‌برداری و سنگ‌برداری، بیش از دو میلیون مترمکعب خاکریزی، ۴۲ کیلومتر حفاری تزریق و اجرای دایک و انحراف دومرحله‌ای مسیر رودخانه ارس در هنگام عملیات اجرایی از چالش‌های اصلی این سد بود که توسط مهندسین و کارگران ایرانی مرتفع شد.
سد تنظیمی انحرافی قیزقلعه سی از نوع خاکی با هسته رسی قائم، ارتفاع سد ۳۷ متر از پی، تراز تاج سد ۲۵۳ متر، تراز نرمال ۲۵۰ متر، طول تاج سد ۸۳۴ متر، حجم خاکریزی بدنه سد ۳/۲ میلیون مترمکعب و حجم کل مخزن در تراز نرمال بهره‌برداری ۶۲ میلیون مترمکعب است.
تنظیم سالانه دو میلیارد مترمکعب آب (برای دو طرف ایران و آذربایجان)، مدیریت سیلاب و انتقال بخشی از آب خروجی از سد مخزنی خداآفرین از طریق کانال اصلی به طول ۱۴۰ کیلومتر به شبکه آبیاری پایین‌دست، احداث و بهره‌برداری از حدود
۴۷ هزار هکتار اراضی کشاورزی در استان‌های آذربایجان شرقی و اردبیل، توسط دو واحد نیروگاهی ۴۰ مگاواتی در هر طرف (ایران و آذربایجان) از جمله اهداف سدهای قیزقلعه سی و خداآفرین است.
سد قیزقلعه سی بزرگ‌ترین و مهم‌ترین پروژه مرزی استان آذربایجان شرقی است که با افتتاح آن، آب بزرگ‌ترین شبکه آبیاری زهکشی شمال غرب کشور تأمین خواهد شد.
همچنین استفاده بهینه از منابع آب‌وخاک و همچنین تحقق حقابه‌های مرزی، تبدیل شیوه‌های سنتی کشاورزی به مدرن و صنعتی، جلوگیری از مهاجرت ساکنین منطقه، ساماندهی عشایر منطقه با افزایش درآمد خانوارها و توسعه صنایع جانبی و تبدیلی، آبیاری اراضی کشاورزی و افزایش کیفیت محصولات کشاورزی، اشتغال‌زایی برای بالغ بر ۴۰ هزار نفر، توسعه گردشگری، تولید سالانه ۲۷۰ گیگاوات ساعت انرژی از ره‌آوردهای مهم این سد است.
تکمیل سد قیزقلعه‌سی با حجم سرمایه‌گذاری بالغ بر ۶ هزار میلیارد تومان، بهره‌برداری از طرح عظیم ساختمان سد خداآفرین و شبکه آبیاری و زهکشی را بر روی رودخانه ارس محقق می‌کند.
این پروژه را علاوه بر تحقق یکی از وعده‌های مهم دولت سیزدهم در بخش آب، می‌توان تجربه‌ای کم‌نظیر در حوزه دیپلماسی آب و نمایش اقتدار و توان مهندسان ایرانی دانست که علاوه بر تحکیم اتحاد و همدلی دو کشور، می‌تواند راه‌گشای طرح‌ها و تعاملات آبی آتی با کشورهای هم‌جوار باشد.
نظر شما