پيوست حكم رييس هيأت ويژه گزارش ملي سيلاب‌ها ابلاغ شد

رييس جمهوري امروز (سه شنبه) در حكمي به دكتر نيلي احمدآبادي رييس دانشگاه تهران ماموريت داد تا رياست هيأت ويژه گزارش ملي سيلاب‌ها با عضويت شخصيت‌هاي علمي مستقل و خبره در تخصص‌هاي مرتبط را به عهده گرفته و ظرف 6 ماه «گزارش ملي» اين رخداد را ارايه كند.
همچنين رييس جمهوري در پيوست حكمي اولويت‌ها و ضروريات مورد بررسي را در 13 عرصه و يك كارگروه به وي ابلاغ كرد.
به گزارش ايرنا از پايگاه اطلاع رساني رياست جمهوري، متن پيوست حكم حجت الاسلام والمسلمين «حسن روحاني» به شرح زير است:
«پيوست حكم رياست هيأت ويژه گزارش ملي سيلاب‌ها»
عرصه هواشناسي و اقليم‌شناسي
1- ريزش‌هاي جوي اخير در مقايسه با ريزش‌هاي گذشته در ايران، چه وضعيتي داشته است؟
2- تجهيزات سنجش متغيرهاي هواشناسي و ديگر سيستم‌هاي داده‌برداري قبل و حين سيلاب‌هاي اخير چگونه عمل كرده‌اند؟
3- پيش‌بيني‌ها و هشدارهاي سازمان هواشناسي كشوري طي سال آبي 98-1397 و قبل از وقوع سيلاب چه كيفيتي داشته است؟
4- توانمندي سامانه‌هاي پايش و پيش‌بيني هواشناسي كشور تا چه اندازه متناسب با نياز دستگاه‌هاي اجرايي است؟
5- كيفيت گزارش‌هاي سازمان هواشناسي، اعم از دقت پيش‌بيني و اخطار، بازه زماني اطلاع ‌رساني، و محتوا و زبان اطلاع‌رساني چه تأثيري بر عملكرد دستگاه‌هاي كشور در سيلاب داشته است؟
6- منابع مالي، تجهيزات دانش و قابليت‌هاي سخت‌افزاري و نرم‌افزاري سازمان هواشناسي براي پيش‌بيني و اخطار سيلاب در كشور تا چه اندازه براي مديريت سيلاب در ايران مناسب است؟
7- علت بارش‌هاي شديد و ترسالي در سال آبي 1398- 1397 چيست؟ تغيير اقليم چه تأثيري بر بارش‌ها و آينده آبي ايران دارد؟ آيا كميت بارش‌ها در اين سال آبي، ضرورت تغييراتي در نظام مديريت منابع آب كشور ايجاد مي‌كند؟
8- درس‌آموخته‌هاي سيلاب براي سازمان هواشناسي كشور چيست؟
9- چه اصلاحاتي در سازمان هواشناسي و تعامل آن با ساير دستگاه‌ها براي ارتقاي كيفيت عملكردي آن ضروري است؟

**عرصه هيدرولوژي، سازه‌هاي آبي و مديريت منابع آب
1- تفاوت‌ها و شباهت‌هاي سيلاب‌هاي اخير با سيلاب‌هاي بزرگ گذشته در ايران چيست؟ و چه تأثيري بر كل رخداد سيلاب و مديريت آن باقي گذاشته است؟
2- تجهيزات سنجش متغيرهاي هيدرولوژيك و ديگر سيستم‌هاي داده‌برداري قبل و حين سيلاب چگونه بوده است؟
3- نحوه اطلاع‌رساني درباره سيلاب و ساختار آن در وزارت نيرو و نحوه تبديل آن به اقدامات مديريتي چگونه بوده است؟
4- عملكرد سازمان‌هاي مسئول در زمينه مديريت منابع آب و سازه‌هاي آبي (نظير مديريت سدها، سيل‌بندها و...) در پاييز و زمستان 1397 و بعد از آن براي مديريت سيلاب چگونه بوده است؟
5- كميت و كيفيت واكنش سازمان‌هاي متولي مديريت منابع آب و سازه‌هاي آبي به هشدارها و اخطارهاي سيلاب سازمان هواشناسي چگونه بوده است؟
6- سدها و ساير سازه‌هاي آبي مرتبط با سيلاب چه نقشي در تشديد يا مديريت و تعديل سيلاب داشته‌اند؟
7- حجم بارش‌ها چقدر بوده و سازه‌هاي آبي (مخازن سدها و...) در بهترين عملكرد تا چه اندازه مي‌توانسته‌اند در تسكين سيلاب نقش داشته باشند و چه ميزان سيلاب ناگزير بوده است؟
8- انجام شدن يا نشدن عمليات مهندسي رودخانه صحيح (لايروبي، حفظ جرايم، ديواره‌سازي و...) چگونه بر سيلاب اثر گذاشته است؟
9- مشكلات قانوني و ساختاري در مديريت بستر رودخانه‌ها (جلوگيري از دخل و تصرفات، حفظ حريم، برداشت شن و ماسه، تخليه نخاله و...) چيست؟
10- جايگاه مهندسي رودخانه كشور در مقايسه با پروژه‌هاي غيررودخانه‌اي در كشور، چه اثري بر حادثه سيل و خسارات آن باقي گذاشته است؟
11- تعارضات نهادي / سازماني در مديريت رودخانه‌ها (شهرداري‌ها، بخش كشاورزي، سازمان محيط زيست، وزارت راه و شهرسازي، صنعت معدن تجارت، بخش خصوصي...) چگونه بر سيل و خسارات آن مؤثر بوده است؟
12- تجاوز به حريم و بستر رودخانه‌ها در چه مقياسي و با اتكا به چه ساز و كارهايي صورت گرفته و چگونه بر سيلاب و خسارات آن اثر گذاشته است؟
13- انجام شدن يا نشدن آبخيزداري چگونه و در چه مقياسي بر سيلاب و خسارات آن تأثير گذاشته است؟
14- كميت و كيفيت استفاده يا عدم استفاده از عمليات غيرسازه‌اي مديريت منابع آب چگونه بر سيلاب و خسارات آن تأثير گذاشته است؟
15- رويكردهاي كلان و بلندمدت و اولويت‌بندي سياست‌ها، برنامه‌ها و اقدامات در نظام مديريت منابع آب كشور چگونه بر بروز و خسارات سيلاب اثر گذاشته است؟
16- تعاملات ميان سطوح (سطح ملي و محلي) و سازمان‌هاي مختلف درگير در مديريت منابع آب و سازه‌هاي آبي (وزارت نيرو و شركت‌هاي تابعه، وزارت جهاد كشاورزي، استانداري‌ها و...) چگونه بر مديريت سيلاب اثر گذاشته است؟
17- سيلاب چه تأثيرات مثبتي بر منابع آب ايران باقي مي‌گذارد؟
18- درس‌آموخته‌هاي سيلاب براي مديريت منابع آب و سازه‌هاي آبي كشور چيست؟
19- ارتقاي سطح مديريت منابع و سازه‌هاي آبي كشور براي افزايش تاب‌آوري در مقابل سيلاب، مستلزم چه اصلاحاتي است؟

**عرصه مديريت بحران
1- ساختار، رويه‌ها، بودجه نيروي انساني، اختيارات و وظايف ستاد مديريت بحران كشور چگونه بر كميت و كيفيت عملكرد اين سازمان در مديريت سيلاب اثر گذاشته است؟
2- كميت، كيفيت، هماهنگي، زمان‌بندي، ميزان استاندارد بودن و تطابق داشتن با پروتكل‌هاي مديريت بحران در عملكرد كليه سازمان‌هاي درگير در مديريت بحران سيلاب، چگونه بر خسارات حادثه اثر گذاشته است؟
3- وضعيت كشور از نظر آمادگي‌هاي سازماني، تجهيزات، سخت‌افزارها، نظام ارتباطي، منابع مالي، كيفيت فرماندهي و توانمندي‌هاي نيروي انساني براي مقابله با سيلاب چگونه است؟
4- تصميمات نادرست در مديريت بحران سيلاب در استان‌هاي مختلف بر اثر چه فرآيندهايي اتخاذ شده‌اند؟
5- وضعيت رويه‌ها، استانداردها و دستورالعمل‌هاي مديريت بحران سيلاب در كشور چگونه است؟ ميزان عمل به اين استانداردها، رويه‌ها و دستورالعمل‌ها چقدر است؟
6- درس‌آموخته‌هاي سيلاب براي ارتقاي سطح توانمندي‌ مديريت بحران در كشور چيست؟
7- چه اصلاحاتي در ساختار ستاد و نظام مديريت بحران كشور براي بهبود و ارتقاي مديريت بحران سيلاب ضروري است؟

**عرصه امداد و نجات
1- كميت عمليات امداد و نجات صورت گرفته در بازه زماني شروع تا پايان سيلاب چقدر بوده است؟
2- كاستي‌هاي عمليات امداد و نجات چه بوده و از چه عواملي تأثيرپذيرفته است؟
3- كميت و كيفيت راهنماها، پروتكل‌ها و دستورالعمل‌هاي امداد و نجات در كشور چيست؟ آنها به چه اندازه در جريان سيلاب عملياتي شده‌اند؟
4- فرماندهي عمليات امداد و نجات و كيفيت هماهنگي بين سازماني در اين عمليات چگونه بر خسارات جاني اثر گذاشته است؟
5- وضعيت آمادگي كشور براي عمليات امداد و نجات چگونه و در چه سطحي است؟
6- كمك‌هاي مردمي چه نقشي در عمليات امداد و نجات ايفا كرده است؟
7- كمك‌هاي كشورهاي خارجي چه اثري بر عمليات امداد و نجات داشته است؟
8- كميت و كيفيت عملكرد سازمان‌هاي امداد و نجات كشور (دولتي، غيردولتي، مدني) در جريان سيلاب چگونه بوده است؟
9- درس‌آموخته‌هاي سيلاب براي عمليات امداد و نجات كشور در آينده چيست؟
10- اصلاحات مؤثر به منظور ارتقاي آمادگي‌هاي كشور در زمينه امداد و نجات سيلاب چيست؟

**عرصه مديريت ريسك و بيمه
1- كيفيت قوانين مربوط به بيمه در مقابل سيلاب در ايران چگونه است؟
2- صنعت بيمه كشور در زمينه بيمه سيلاب داراي چه ضعف‌ها و قوت‌هايي است؟
3- جايگاه مديريت ريسك در توسعه سكونتگاه‌ها، زيرساخت‌ها و ساير اقدامات توسعه‌اي در معرض سيلاب چيست؟
4- ضعف‌هاي مديريت ريسك و بيمه در جريان سيل چگونه بر بروز خسارات و بازگشت سيل‌زدگان به جريان عادي زندگي اثر گذاشته است؟
5- وضعيت بيمه زيرساخت‌هايي كه در معرض سيلاب قرار گرفته‌اند، چگونه است؟
6- كيفيت تعامل همه دستگاه‌هاي ذيربط در مقوله سيلاب با صنعت مديريت ريسك و بيمه، چه نقصان‌هايي داشته و چگونه بر بروز خسارات سيلاب اثرگذار بوده است؟
7- نسبت نظام فني و اجرايي كشور با مديريت ريسك و صنعت بيمه، چه تأثيري بر مديريت سيلاب و تشديد خسارات باقي گذاشته است؟
8- درس‌آموخته‌هاي سيلاب براي مديريت ريسك و بيمه سيلاب در كشور چيست؟
9- اصلاحاتي كه بايد در صنعت مديريت ريسك و بيمه كشور در زمينه سيلاب صورت گيرد، چيست؟

**عرصه زيرساخت‌ها
1- كميت زيرساخت‌هاي تخريب شده بر اثر سيلاب چيست و ميزان خسارات وارد شده به زيرساخت‌ها چه ميزان است؟
2- تاب‌آوري زيرساخت‌هاي كشور (جاده‌ها، پل‌ها، خطوط ريلي، ساختمان‌ها، سيل‌بندها، تأسيسات فني آب و برق، فرودگاه‌ها، تأسيسات بهداشتي و درماني و...) در مقابل سيلاب چگونه بوده است؟
3- رعايت استانداردهاي طراحي تاب‌آور در مقابل سيل در زيرساخت‌هايي كه در معرض سيلاب قرار گرفته‌اند چه اندازه بوده است؟
4- كيفيت اجرا و نظارت بر اجراي زيرساخت‌هايي كه در معرض سيلاب قرار گرفته‌اند و بالاخص زيرساخت‌هاي تخريب شده چگونه بوده است؟
5- ساختار تصميم‌گيري، بودجه‌ريزي، اجرا و نظارت بر ساخت زيرساخت‌ها و نظام فني و اجرايي كشور چگونه بر كيفيت و تاب‌آوري زيرساخت‌ها در مقابل سيلاب اثر گذاشته است؟
6- تخريب زيرساخت‌ها در برابر سيلاب، چگونه و تا چه اندازه بر بروز خسارات در سكونتگاه‌ها، اراضي كشاورزي، و تأسيسات صنعتي اثر گذاشته است؟
7- درس‌آموخته‌هاي سيلاب براي نظام فني و اجرايي كشور در زمينه برنامه‌ريزي، طراحي، بودجه‌ريزي، ساخت و نظارت بر ساخت زيرساخت‌ها چيست؟
8- اصلاحات ضروري براي ارتقاي كيفيت و تاب‌آوري زيرساخت‌هاي كشور در مقابل سيلاب چيست؟

**عرصه شهرسازي و معماري
1- شيوه توسعه سكونتگاه‌هاي شهري و روستايي و رعايت نكردن استانداردهاي شهرسازي تاب‌آور در مقابل سيلاب، چگونه بر بروز خسارات به سكونتگاه‌ها تأثير گذاشته است؟
2- عدم رعايت قواعد و قوانين برنامه‌ريزي، طراحي و توسعه سكونتگاه‌ها چگونه سبب آسيب‌پذيري در مقابل سيل و بروز خسارات شده است؟
3- عمده‌ترين تخلفات صورت گرفته در توسعه سكونتگاه‌ها كه سبب تشديد خسارات شده است چيست و تحت تأثير چه ساز و كارهايي رخ داده است؟
4- عملكرد شهرداري‌ها و دهداري‌هاي مناطق شهري و روستايي سيل‌زده چگونه سبب تشديد خسارات سيل شده است؟
5- درس‌آموخته‌هاي سيلاب براي نظام برنامه‌ريزي، طراحي و توسعه سكونتگاه‌هاي شهري و روستايي ايران چيست؟
6- افزايش تاب‌آوري سكونتگاه‌هاي شهري و روستايي در مقابل سيلاب، مستلزم چه اصلاحاتي در قوانين، رويه‌هاي اداري، جلوگيري از تخلفات و اقدامات مديريتي است؟

**عرصه اجتماعي و فرهنگي
1- آموزش‌هاي مربوط به ارتقاي تاب‌آوري در برابر سيلاب در كشور چه وضعيتي داشته است و دستگاه‌هاي مسئول آموزش و ارتقاي فرهنگ عمومي ايمني در اين زمينه چه كاركردها، قوت‌ها و ضعف‌هايي داشته‌اند؟
2- رسانه‌ها و اطلاع‌رساني در بحران سيلاب چه عملكردي داشته‌اند؟
3- مشكلات رسانه‌هاي رسمي در زمينه روزنامه‌نگاري و اطلاع‌رساني بحران چيست؟
4- سازمان هاي مردم‌نهاد مرتبط با فعاليت‌هاي پيش از سيلاب، امداد و نجات هنگام سيلاب، و كمك‌كننده به احياي زندگي سيل‌زدگان در كشور چه وضعيتي دارند؟
5- نقش همكاري و همراهي مردم در مديريت سيلاب (در حوزه بسيج آنها در احداث دايك‌هاي حفاظتي تخليه آب با لحاظ موارد فني و اجتماعي) و ساير اقدامات چگونه بوده است؟
6- اعتماد و سرمايه اجتماعي در روزهاي مديريت بحران و امداد و نجات چه تأثيري بر عملكرد مديريت بحران داشته است؟
7- تأثيرات اجتماعي سيلاب بر سيل‌زدگان چه بوده و مناسب‌ترين راهكارهاي تعديل و جبران خسارات براي ايشان چيست؟
8- وضعيت آمادگي‌هاي كشور در زمينه مقابله با آسيب‌هاي اجتماعي ناشي از سيلاب چگونه است؟
9- درس‌آموخته‌هاي سيلاب براي سياست‌ها، برنامه‌ها و اقدامات اجتماعي و فرهنگي توسعه تاب‌آوري كشور در مقابل سيلاب چيست؟
10- اصلاحات ضروري براي تقويت تاب‌آوري اجتماعي و فرهنگي كشور در مقابل سيلاب چيست؟

**عرصه حقوقي
1- قوت‌ها و ضعف‌هاي نظام حقوقي كشور در زمينه مديريت سيلاب چيست؟
2- چگونه تخطي از ضوابط حقوقي در عرصه‌هاي مختلف (از جمله اجراي زيرساخت‌ها، شهرسازي، مديريت بحران، محيط زيست و منابع طبيعي، مديريت منابع آب و...) سبب افزايش آسيب‌پذيري كشور در مقابل سيلاب شده است؟
3- قصورها و تقصيرهاي حقوقي محقق شده در جريان بروز حادثه سيلاب و پي‌آمدهاي ناشي از آن در استان‌هاي مختلف چيست؟
4- درس‌آموخته‌هاي حقوقي و قانوني سيلاب چيست؟
5- اصلاحات ضروري براي تقويت نظام حقوقي و قانوني كشور در جهت تقويت تاب‌آوري و افزايش ظرفيت مديريت سيلاب چيست؟

**عرصه محيط زيست
1- نقش متغيرهاي محيط زيستي (وضعيت جنگل، مراتع، پوشش گياهي، دستكاري در پيكره‌هاي آبي، توسعه كشاورزي، تغيير حرائم و...) در پيدايش خسارات سيلاب چه بوده است؟
2- قوانين، ساز و كارها، رويه‌ها و اقدامات مديريتي منجر به تخريب‌هاي محيط زيستي تشديدكننده سيلاب و خسارات آن چيست؟
3- آثار منفي سيلاب‌ها بر محيط زيست و طبيعت ايران چيست؟
4- آثار مثبت سيلاب‌ها بر محيط زيست و طبيعت ايران چيست؟
5- درس‌آموخته‌هاي سيلاب براي مديريت محيط زيست كه سبب افزايش تاب‌آوري و پايداري محيط زيست ايران شود، چيست؟
6- اصلاحات ضروري براي افزايش ظرفيت استفاده كشور از منابع آبي ناشي از سيلاب ها چيست؟
7- اصلاحات ضروري براي بهبود كيفيت محيط زيست به منظور كاستن از احتمال بروز سيلاب‌ها و خسارات ناشي از آن‌ها چيست؟

**كارگروه اقتصاد سيلاب و تأمين مالي
1- بودجه‌ريزي امور مربوط به مديريت سيلاب در ساليان گذشته چگونه بوده است؟
2- نظام بودجه‌ريزي و مقدار بودجه دستگاه‌هاي متولي در زمينه مديريت سيلاب، چگونه بر سيلاب و خسارات ناشي از آن تأثير گذارده است؟
3- مدل برآورد خسارات ناشي از سيلاب در كشور چيست و در بردارنده چه نقصان‌هايي است؟
4- ساختارهاي كلي اقتصاد ايران چگونه بر سيلاب و خسارات آن اثر گذارده است؟
5- اقتصاد كشور در سال 1398 و سال‌هاي آينده چگونه تحت تأثير اقتصاد سيلاب قرار خواهد گرفت؟
6- پي‌آمدهاي اقتصادي سيل براي اجتماعات حاضر در مناطق سيل‌زده و اقتصاد كلان چيست؟
7- درس‌آموخته‌هاي سيلاب براي اقتصاد ايران و تأمين مالي مديريت سيلاب چيست؟
8- اصلاحات ضروري در بخش اقتصادي به منظور افزايش تاب‌آوري كشور در مقابل سيلاب چيست؟

**عرصه كشاورزي و منابع طبيعي
1- كميت اراضي و منابع طبيعي كه تحت تأثير سيلاب قرار گرفته‌اند، چقدر است؟ و ميزان خسارت‌ها چيست؟
2- تغيير كاربري اراضي و توسعه كشت چگونه بر كميت سيلاب و خسارات ناشي از آن تأثير گذاشته است؟
3- افزايش تاب‌آوري كشاورزي و منابع طبيعي در مقابل سيلاب مستلزم چه اصلاحات و اقداماتي است؟

**عرصه كسب و كارها
1- كدام كسب و كارها از سيلاب خسارت ديده‌اند؟ ميزان خسارات چقدر است؟
2- سيلاب چه اثرات كوتاه‌مدت، ميان مدت و بلندمدتي بر اقتصاد كسب و كارها باقي مي‌گذارد؟
3- سيلاب عليرغم خساراتش، چه ظرفيت‌هايي براي توسعه كسب و كارها ايجاد مي‌كند؟
4- مناسب‌ترين شيوه‌ها براي كمك به كسب و كارها براي آن كه به حالت عادي بازگردند چيست؟
5- مناسب‌ترين سياست‌ها، برنامه‌ها و اقدامات براي تبديل كردن خسارت ناشي از سيلاب به فرصتي براي توليد و رشد اقتصادي چيست؟

**عرصه ميراث فرهنگي و درس‌آموخته‌هاي تمدني
1- سيلاب چگونه و به چه ميزان ميراث فرهنگي را در معرض خسارت قرار داده است؟
2- تاب‌آوري ميراث فرهنگي در معرض سيلاب چه ميزان بوده است؟
3- درس‌آموخته‌هاي سازه‌هاي تاريخي و فرهنگي و شهرسازي ايراني – اسلامي براي افزايش تاب‌آوري در برابر سيلاب چيست؟
4- اصلاحات ضروري براي افزايش تاب‌آوري سكونتگاه‌ها و ساير تأسيسات در مقابل سيلاب براساس درس‌آموخته‌هاي ناشي از ارزيابي ميراث فرهنگي و بافت‌هاي تاريخي در معرض سيلاب چيست؟
سيام*3061** 1336