نياز ساخت و سازها به پيوست فرهنگي - اميرشاهين نايبي فر*

آنچه امروز موجب شده چهره ناهمگون در استان ايجاد شود، نبود نگاه جامع در خصوص معماري شهري است يعني شهرداري ها به فروش تراكم و اخذ جريمه از تخلفات ساختماني به عنوان منبع درآمد خود نگاه مي كنند كه موجب شده نسبت به مسائل فرهنگي در ساخت و سازها حساسيت لازم وجود نداشته باشد.
از سوي ديگر انبوه سازان به دنبال استفاده حداكثري اقتصادي از يك قطعه زمين هستند و نبود نگاه جامع در معماري شهري موجب شده تا به ويژگي هاي اقليمي و فرهنگي توجه لازم و كافي نشود.
به نظر مي رسد در بحث رعايت ويژگي هاي اقليمي بايد از نماهاي متناسب با منطقه استفاده شود و در فرهنگ غالب خراسان جنوبي مشرف بودن ساختمان ها به يكديگر بسيار ناخوشايند است در حالي كه امروز به شكل گسترده اين اقدام انجام مي شود و كسي هم پاسخگو نيست.
همچنين حياط دار بودن و مستقل بودن خانه ها از ديگر ويژگي هاي اين منطقه است كه هرچند ممكن است از طرف شهرداري ها اين مطلب عنوان شود كه با اين كار شهرها به شكل افقي توسعه پيدا مي كند اما با توجه به جمعيت كم و نبود نياز آنچناني براي ايجاد مسكن به شكل انبوه، مهيا كردن منازل ويلايي در مساحت هاي كوچك 80 يا 100 متري امكان پذير و لازمه حفظ هويت استاني است.
معبرهاي ايجاد شده در سال هاي اخير بسيار كم عرض است در حالي كه 60 سال پيش معبرهايي كه توسط شهرداري در آن زمان براي 20 خانه ايجاد شده امروز براي 200 خانه همان عرض يا حتي كمتر است و اين هم يكي از مشكلات مبلمان شهري است.
بعضي از جاها در وسط يك بافت سنتي كه همه خانه ها شكل ويلا و باغ داشته به ناگاه مثل يك قارچ چندين مجتمع انبوه به بهره برداري رسيده و چهره شهر را ناهمگون كرده است كه شرايط زندگي را براي ساكنان دشوار مي كند.
از اين رو با توجه به سيما و منظر شهر بايد پيوست فرهنگي و اجتماعي لحاظ شود و شهرداري ها هنگام صدور پروانه ساختماني فقط به بخش عمراني و اقتصادي موضوع نگاه نكنند بلكه ويژگي هاي اقليمي، فرهنگي و اجتماعي منطقه را با استفاده از نظر كارشناسان فرهنگي مجرب در پروانه ساختماني لحاظ كنند.
هرچند ايجاد مجتمع هاي انبوه ساختماني در كلانشهرهاي كشور مثل تهران، مشهد و ... اجتناب ناپذير و ضروري است اما در استاني مثل خراسان جنوبي كه به لحاظ جمعيت رتبه بيست و هشتم كشور را داشته و كم جمعيت است تقليد كوركورانه از ديگر شهرهاي پرجمعيت و صرفا داشتن نگاه كسب درآمد در مقوله ساخت و ساز ممكن است پس از مدتي فرهنگ اصيل منطقه را مخدوش كند.
رعايت شرايط فرهنگي و اجتماعي در صدور پروانه هاي ساختماني توسط شهرداري ها يكي از راه هاي حفظ اصالت فرهنگي و هويت استاني و بومي است.
*خبرنگار ايرنا