گذر از دالان تاریخ با مردان نمكی

به گزارش ایرنا، معدن نمك چهرآباد زنجان تنها محوطه باستانی شناخته شده در ایران است كه مدارك قابل توجهی ازاستخراج نمك از دوران پیش و پس از اسلام را داراست.
این معدن تاریخی به دلیل ویژگی های خاص خود، مقادیر قابل توجهی ازمواد ارگانیك، ابزارهای معدنكاوی و همچنین مومیایی های طبیعی موسوم به 'مردان نمكی' را در خود جای داده است.
به گفته مدیركل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان، تاكنون 6 مرد نمكی از همین معدن كشف شده است كه كاوشگران حدس می زنند همه این مردان در معدن نمك مشغول معدنكاری بوده اند كه بر اثر ریزش، زیر آوار نمك مانده و در همان جا مدفون شده اند.
یحیی رحمتی به ارزش باستان شناسی 'مردان نمكی' كشف شده اشاره كرد و افزود: تا كنون هیچ اثری از لباس مردم عادی دوران هخامنشی در اختیار نبود تا آنكه با كشف یك مومیایی مدفون شده در معدن نمك چهره آباد آثار ارزشمندی در این زمینه به دست آمد كه قدمت آنها به 2 هزار و 350 سال می رسد.
به گزارش ایرنا چهارمین فصل كاوش باستان شناسی هیأت مشترك اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان و موزه و دانشگاه بوخوم آلمان از فروردین تا خرداد امسال در معدن چهرآباد انجام شد.
رحمتی اظهار كرد: در فصل سوم پژوهش كه در پاییز سال گذشته انجام یافت، بخش هایی از محدوده تاریخی معدن نمك شامل آثار معدنی دوره هخامنشی، ساسانی و دوران متاخر اسلامی مورد كاوش قرار گرفت.
وی ادامه داد: در فصل چهارم پژوهش در محدوده معدن نمك چهره آباد، همچون فصل گذشته ادامه كاوش عمقی در محدوده كاوش شده در سال های پیش جهت به دست آوردن آگاهی بیشتر از قدیمی ترین دوره های استخراج نمك در چهرآباد و نیز افزایش دانسته ها از معدنكاوی نمك در دوره هخامنشی و ساسانی در دستور كار قرار گرفت.
مسئول پژوهش های اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان نیز به نو یافته های به دست آمده در كاوش های باستانشناسی در معدن نمك چهره آباد اشاره كرد و گفت: در فصل گذشته عملیات گسترده ژئوفیزیكی در بخشی بزرگی از گنبد نمكی موسوم به دوزلاخ( معدن نمك چهرآباد) انجام یافت و اطلاعات جالب توجهی از ساختار زمین شناختی و محدوده فعالیت معدنكاوی كهن به دست آمد.
ابوالفضل عالی افزود: در فصل اخیر پژوهش از نتایج پژوهش های ژئوالكتریك نیز بهره گرفته شد كه نتیجه آن كشف تونل بزرگی از دوره سلجوقی بود كه شواهد و مداركی از معدنكاری دوران میانی اسلام را در خود داشت.
وی اظهار كرد: علاوه بر بخش اصلی معدن، محدوده دیگری در قسمت پایین كوه معدن موسوم به 'كولوك' كه كاوش آن از سال پیش شروع شده بود نیز در فصل جدید مورد كاوش باستان شناختی قرار گرفت و مشخص شد كه محوطه مذكور در واقع یك اقامتگاه موقت كوچك بود كه معدنكاران دوره هخامنشی، ساسانی و اسلامی از آن به عنوان محل استراحت و ساماندهی اشیا استفاده می كردند.
مسئول پژوهش های اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان تصریح كرد: در نتیجه پژوهش های انجام یافته فصل جدید در محدوده معدن نمك چهرآباد، مشخص شد كه دوره هخامنشی یك دوره بسیار مهم در استخراج نمك از نظر مدت زمان بهره برداری و حجم استخراج بوده است.
وی افزود: معدن نمك چهرآباد تنها معدن تاریخی شناخته شده از دوره هخامنشی، ساسانی و دوران متاخر اسلامی در ایران است و اهمیت و شهرت آن نه تنها به دلیل دارا بودن آثار معدنكاوی از ایران پیش و پس از اسلام است، بلكه یافته های ارزشمند و منحصر به فرد آن از جمله بقایای 6 مومیایی طبیعی انسانی و شمار زیادی اشیای از جنس مواد آلی از جمله پارچه، چرم و چوب بر اهمیت آن افزوده است.
به گزارش ایرنا، هم اكنون از 6 مومیایی كشف شده ، آثار 2 مرد نمكی بدلیل متلاشی بودن در مخزن اشیای 'مردان نمكی' موزه ذوالفقاری زنجان نگهداری می شود و سه مومیایی مردان نمكی در موزه عمارت ذوالفقاری زنجان و یك مومیایی نیز در موزه ملی ایران نگهداری می شود.
پرستو قاسمی مسئول امور موزه های اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان با بیان اینكه موزه مردان نمكی زنجان همواره جزو اماكن پربازدید در میان جاذبه های گردشگری این استان است، گفت: پسر 16 سال مربوط به دوره هخامنشی كه از كامل ترین نمونه های مردان نمكی كشف شده است، به همراه دو مرد نمكی دیگر در موزه عمارت ذالفقاری زنجان نگهداری می شوند.
وی افزود: مرد نمكی نگهداری شده در موزه ملی ایران نیز متعلق به دوره ساسانی است.
7312/8068
خبرنگار: حسن اكبری** انتشار دهنده: اسماعیل جهانبخش