علاقه چين به حفظ ثبات در يمن

اين هفته‌نامه ژاپني نوشت: 'شين‌هوا' خبرگزاري رسمي چين، ماه گذشته از تحويل نخستين محموله كمك‌هاي پكن به شهر جنوبي عدن در يمن خبر داد. كمك‌هاي پكن، شامل 22 ميليون و 500 هزار دلار كالا براي مبارزه با بحران گرسنگي و شيوع وبا در يمن بود.
اگرچه چين علاقه‌اي به دخالت مستقيم در امور يمن ندارد، اما تحويل كمك‌ها به شهر عدن كه 'عبدربه منصور هادي' در آن دولت تشكيل داده است، نشان مي‌دهد كه چين دارد شراكتي غيررسمي را با او پايه‌گذاري مي‌كند. به‌ويژه آنكه در كنار اين كمك‌ها، چين از تشكيل دولت توسط معترضان در صنعا انتقاد كرده و به عربستان سعودي براي مداخله نظامي در يمن سلاح‌هاي رادارگريز فروخته است.
رويكرد چين در يمن، نه تنها نشانگر تمايل پكن به استقرار حكومتي باثبات و البته خودكامه از سوي 'هادي' است، بلكه بازتاب شراكت امنيتي است كه اندك اندك ميان پكن و رياض شكل مي‌گيرد.

** حمايت چين از ثبات در يمن
اگرچه چين هنوز راهبرد مشخصي را در ارتباط با يمن منتشر نكرده است، اما سياستمداران چيني بارها از لزوم پايان فوري ناامني در آن كشور سخن گفته‌اند. آتش‌بس در يمن مي‌تواند ظرفيت چين براي حضور نظامي در خاورميانه را با تمركز بر پايگاه جديد دريايي اين كشور در جيبوتي نيز افزايش دهد.
پايان درگيري‌ها در يمن همچنين به پكن كمك مي‌كند كه از طريق دسترسي به تنگه باب‌المندب كه شاخ آفريقا را به خاورميانه وصل مي‌كند، ضمن كسب مزيت‌هاي اقتصادي، زمينه را براي گسترش راه دريايي ابريشم جديد به عربستان سعودي فراهم كند. همين منطقه، تجارت نفت دريايي در تنگه‌هاي حاشيه يمن را نيز ممكن خواهد كرد.
در آغاز جنگ داخلي در يمن، چيني‌ها مداخله عربستان سعودي و متحدانش را در آن كشور، عامل بي‌ثبات‌كننده مي‌دانستند و به همين دليل، متحد سنتي خود، پاكستان را متقاعد كردند كه از مشاركت در عمليات نظامي شوراي همكاري خليج فارس در يمن بپرهيزد. محاسبات راهبردي چين تقريبا از اواخر سال 2015 يعني زماني تغيير كرد كه پيشرفت معترضان در يمن متوقف شد و نيروهاي وفادار به هادي توانستند شهر عدن را بازپس بگيرند. تغيير سياست پكن زماني قطعي شد كه 'شي جينپينگ' رئيس‌جمهوري چين در ژانويه 2016 و در جريان سفر به عربستان سعودي، حمايت خود از دولت عبدربه منصور هادي كه به گفته او 'از سوي جامعه بين‌المللي به رسميت شناخته مي‌شود' را در جنوب يمن اعلام كرد.
سپس وزارت خارجه چين در دسامبر 2016 و در واكنش به تصميم مخالفان هادي به تشكيل دولت در بيرون از صنعا، طي بيانيه‌اي رسمي، از مخالفان او انتقاد كرد و از آنان خواست كه با متحدان هادي، دولت اتحاد ملي تشكيل دهند.
مخالفان در واكنش به اين بيانيه، هياتي را به چين فرستادند و اگرچه در آغاز خوشبيني‌هايي وجود داشت، اما اين هيات نيز نتوانست موضع پكن را در مورد يمن تغيير دهد.

** حمايت چين از مداخله نظامي عربستان در يمن
اصولا بهره‌مندي از قراردادهاي بزرگ اقتصادي با عربستان، يكي از دلايل حمايت چين از عبدربه منصور هادي است. در 16 مارس امسال (26 اسفند 95) شركت علوم و فناوري هوافضا در چين (CASC) با سازمان علوم و فناوري ملك عبد‌العزيز (KACST) قرارداد شراكت امضا كرد. اين قرارداد امكان توليد پهپادهاي CH-4 چيني را در خاك عربستان فراهم كرد. ساخت كارخانه ساختِ پهپاد، اتفاقي جديد در عربستان است كه پيش از اين در قرارداد ماه مه 2017 با ايالات متحده و يا قرارداد 3.5 ميليارد دلاري خريد سلاح از روسيه ميسر نشده بود.
البته پس از فشار بر پكن براي موضع‌گيري در اختلاف ميان عربستان و قطر و نيز با توجه به احتمال توسعه سازمان همكاري‌هاي شانگهاي، برخي تحليل‌گران مانند 'تيموتي هيت' از انديشكده رند در آمريكا پيش‌بيني كرده‌اند كه چين ممكن است در جبهه مقابل عربستان قرار بگيرد. با اين حال، پكن تا امروز كوشيده است موازنه را در منطقه حفظ كند و به نظر نمي‌رسد در آينده‌اي قابل پيش‌بيني، اين سياست را تغيير دهد.
آساق**9163**مترجم: زمان رضاخاني**1663**انتشار دهنده: خسرو حسيني