همايش بررسي پديده گرد و غبار در اراك برگزار شد

مديركل هواشناسي استان مركزي در اين همايش گفت: ايران جزو كشورها و مناطق خشك دنيا محسوب مي شود كه ميانگين بارش بارندگي سالانه به جز مناطق نواحي خليج فارس كمتر از 100 ميلي متر است.
مرتضي ذوالفقاري افزود: ايران بر اساس نمودار بارندگي كشورهاي جهان در 30 سال اخير، در جايگاه نهم به لحاظ كمبود بارندگي قرار گرفته است و سه چهارم مساحت ايران جزو مناطقي است كه بارندگي زير 100 تا 150 ميلي متر دارد.
مديركل هواشناسي استان مركزي ادامه داد: ميزان بارندگي سالانه استان مركزي 285 ميليمتر است كه بيشترين ميزان بارندگي در منطقه شازند و هندودر و كمترين ميزان در شهرستان هاي ساوه، محلات و دليجان است.
ذوالفقاري اظهار كرد: ميانگين بارندگي ايران 247 ميليمتر، آسيا 480 ميليمتر، جهان 840 ميليمتر و پرباران ترين نقاط جهان 12 هزار ميليمتر است.
وي، كم بارشي، تغييرات شديد بارندگي در طول زمان و مكان، تعداد روزهاي باراني، تغييرات زياد در دوره هاي خشكي از سالي به سال ديگر، وقوع خشكسالي ها با تناوب هاي مختلف، آسيب پذيري كشاورزي ، تغييرات زياد و شدت مدت فراواني رگبارها، از مهمترين ويژگي هاي مناطق خشك است.
مديركل هواشناسي استان مركزي به تشريح ميزان ذرات آلاينده اي كه در يك روز و يك سال در شرايط معمولي بدون فعاليت سنگين وارد سيستم تنفسي مي شود پرداخت و گفت: تعداد تنفس هاي انسان در حالت عادي در يك ساعت 920 بار و تعداد تنفس در يك شبانه روز 22 هزار و 80 بار است كه اين ميزان حجمي معادل 20 متر مكعب در شبانه روز است.
ذوالفقاري اظهار كرد: حجم 20 متر مكعب هوا مساوي 16 كيلوگرم هوا در ارتفاع حدود يكهزار و 500 متر از سطح دريا است كه اگر آلودگي هوا در متر مكعب 100 ميكروگرم باشد، در شبانه روز حدود دو هزار ميكروگرم و در يك سال 730 هزار ميكروگرم ذرات آلاينده وارد سيتسم تنفس فرد شده است.
وي گفت: منشاء آلودگي هاي جوي شامل طبيعي( ناشي از مناطق كويري بياباني شده) و فعاليت هاي انساني ( آلودگي شهري و صنعتي) است.
مديركل هواشناسي استان مركزي اضافه كرد: آلودگي شهري ناشي از سوخت خودروها و فعاليت صنعتي (قطر ذرات به طور معمول كمتر از دو نيم ميكرون و آسمان به رنگ آبي تيره و مايل به خاكستري است)، آلودگي محلي ناشي از گرد و غبار است كه توسط باد در محل به وجود مي آيد و در اين حالت آسمان شيري رنگ ديده مي شود و حالت قطر ذرات عمدتا بيش از 10 ميكرون است و طي روز به وجود آمده و هنگام شب با كاهش سرعت باد تضعيف مي شود.
ذوالفقاري اظهار كرد: آلودگي غير محلي كه توسط باد از سطوح بالا به سطح شهر انتقال مي يابد ( آسمان به رنگ شيري و متمايل به قهوه اي ديده مي شود، قطر ذرات در اين شرايط كمتر از 10 ميكرون مي باشد) و با افزايش سرعت باد از بين مي رود.
وي عنوان كرد: ويژگي هاي منطقه شامل توپوگرافي، پوشش گياهي، بافت و تركيب خاك، بياباني بودن، كاناليزه شدن جريانات هوا، الگوهاي سينوپتيكي سامانه هاي جوي، وزش بادهاي شديد و ناگهاني، خشك شدن بسترهاي آبي و رودخانه ها، عوامل انساني و تغيير كاربر اراضي، سيكل طبيعي اقليم و فرسايش شديد بادي، خشكسالي هاي بي سابقه، كمبود بارش و خشك شدن سطح خاك و عوض شدن سوي جريانات جوي در فصل گرم سال ازمهمترين عوامل موثر در به وجود آمدن پديده گرد و غبار است.
مديركل هواشناسي استان مركزي توضيح داد: وزش باد يكي از پارامترهايي است كه نقش آن در به وجود آمدن و يا از بين رفتن آلودگي بسيار مهم است و در شرايطي باعث از بين رفتن آلودگي و در شرايط ديگر باعث آلودگي هوا مي شود.
ذوالفقاري اضافه كرد: اگر سرعت باد به حدي باشد كه نتواند ذرات را به سبب ثقلشان حركت دهد و با آستانه پايداري ذره نسبت به وزش باد زياد باشد در اين حالت وزش باد كمك به از بين رفتن آلودگي هوا مي كند.
وي گفت: سرعت هاي كم وزش باد كمك به تهويه هوا و كاهش آلودگي مي كند و سرعت هاي بالاي وزش باد باعث توليد گرد و غبار مي شود و جهت باد براي كاهش آلودگي و يا افزايش آلودگي بسيار مهم است.
مديركل هواشناسي استان مركزي اضافه كرد: شرايط مناسب براي وقوع توفان هاي خاك در اواخر فصل بهار، تابستان و پاييز است كه به دلايل پايان فصل بارش، افزايش سرعت باد، شكل گيري سامانه هاي حرارتي، از بين رفتن پوشش برف، كاهش رطوبت خاك در فصل گرم سال، از بين رفتن پوشش گياهي، شروع فعاليت هاي كشاورزي و سست شدن سطح خاك در اثر فعاليت هاي كشاورزي رخ مي دهد.
ذوالفقاري بيان كرد: گرد و غبار از ذرات گرد و خاك است كه معمولا در شرايط ناپايدار خشك و توام با باد رخ مي دهد.
وي گفت: طبق تعريف سازماني جهاني هواشناسي اين پديده كه به علت باد رخ مي دهد در جايي ديگر ( خارج از منطقه ايستگاه هواشناسي) رخ داده اما به علت باد و جريانات هوا به منطقه آورده مي شود.
مديركل هواشناسي استان مركزي افزود: غبار به نظر رسيدن آسمان به حالت يكنواخت و سفيد شيري رنگ است كه به علت رطوبت بالا و ذرات معلق زياد ايجاد مي شود.
ذوالفقاري، توفان گرد و خاك، توفان شن، شيطان باد، گرد و غبار و غبار را از انواع پديده هاي خاكدار معرفي كرد و گفت:
طراحي آمايش سرزمين با توجه به ظرفيت ها و پتانسيل هاي محيطي، استفاده خردمندانه از منابع طبيعي، ايجاد توازن بين نيازهاي اقتصادي و توان اكولوژيكي، تغيير در الگوي مصرف آب و كاهش تلفات، تغيير در الگوي كشت و كشاورزي و افزايش بهره وري، اجراي برنامه هاي مديريتي، حفظ آب، خاك و هوا، به كار گيري روش هاي نوين استفاده از منابع و ذخاير آبي و كنترل خشكسالي، كاهش سوخت هاي فسيلي يا مواد كربن دار و رويكرد استفاده از انرژي هاي پاك از جمله اقدام ها براي سازگاري و مقابله با تغيير اقليم است.
مديركل هواشناسي استان مركزي براي مقابله با اثرات و كنترل آلاينده هاي و گرد و غبار پيشنهاد داد: برنامه ها در قالب كوتاه مدت كه شامل اقدام هاي ترافيكي، اطلاع رساني از طريق رسانه هاي عمومي و آموزش مردم، برگزاري برنامه هاي آموزشي، تقويت و پشتيباني ارگان هاي مسئول، گزارش مستمر در زمينه فعاليت هاي كنترل زيست محيطي، فعال سازي و تقويت سازمان هاي مردم نعاد، صدور پيش بيني و اخطاريه، توزيع ماسك، تجهيز مراكز درماني به ويژه در زمان هاي معين دنبال شود.
ذوالفقاري گفت: در برنامه هاي ميان مدت نيز تجهيز مركز پايش محيط زيست و هواشناسي به سنجنده هاي اندازه گيري گرد و غبار و گازهاي آلاينده، جايگزيني سوخت هاي مناسب، احياي حوضه هاي آبخيز و پاك سازي بستر رودخانه و افزايش فضاي سبز امري ضروري است.
وي ادامه داد: در برنامه هاي بلند مدت، به روز شدن طرح آمايش سرزمين، توسعه و شهرسازي و گسترش صنايع بر اساس شناسنامه اقليمي، نشست هاي بين المللي و منطقه اي، مقابله و اقدام هاي متناسب با رويكرد تغيير اقليم و خشكسالي بايد مورد توجه جدي قرار گيرد.
استان مركزي يكي از مناطق خشك ايران است كه ميانگين بارندگي سالانه آن 280 ميليمتر است.
استان مركزي يكي از استان هاي كشور است كه هر ساله با پديده ريزگردهاي برون مرزي و محلي شاهد روزهاي مختلف با كيفيت هواي ناسالم است.
3005/6012