روسیه در سال 2015/ گریز از شوك كاهش بهای نفت تا تغییر معادلات در سوریه

**تنگنای كاهش بهای نفت
روسیه كه برای اداره اقتصاد خود نیاز زیادی به درآمدهای نفتی حاصل از صدور نیمی از تولیدات خود دارد، سال 2015 گرفتار كاهش بیشتر قیمت های جهانی شد.
اقتصاد روسیه در قالب یكی از بزرگترین اقتصادهای جهانی از سال 1378 متكی به بهای ۱۴۷دلار برای هر بشكه نفت، دوران شكوفایی گسترده ای را سازماندهی و اجرا كرد.
روسیه با استفاده از فرصت رسیدن بهای هر بشكه نفت خام به 147 دلار در جولای ۲۰۰۸ كه فقط در یك روز شاهد افزایش پنج دلاری شد، پایه های اقتصادی خود را براساس این دامنه قیمتی نوسازی كرد.
روسیه هم مانند دیگر كشورهای نفتی كمتر تصور می كرد كه قیمت نفت از ۱۰۰ دلار كمتر شود، زیرا همگان قیمت بالای نفت را تثبیت شده می دانستند و معتقد بودند با توجه به اینكه طی سال ها، تورم جهانی در قیمت نفت لحاظ نشده، ارزش جهانی آن مانند فنری آزاد شده و قیمت ۱۵۰ دلاری هم طبیعی است.
روس ها بر همین اساس دامنه بازسازی اقتصادی و همچنین سرمایه گذاری های نفتی را در سراسر سرزمین 17 میلیون كیلومتر مربعی خود به اجرا در آوردند، ولی ناگهان قیمت ها سیر نزولی به خود گرفت و از ۱۴۷ دلار در سال ۲۰۰۸، به ۱۳۰ دلار در ابتدای سال ۲۰۰۹ رسید.
این روند كماكان ادامه یافت تا اینكه 2015 نه تنها برای روسیه بلكه برای دیگر كشورهای نفتی به سال سیاه نفت و سقوط آن به كانال40 دلار تبدیل شد و ناگهان درآمدهای ارزی نفتی در حال گردش در جهان به حدود یك سوم كاهش یافت.
روسیه به عنوان یكی از بزرگترین كشورهای تولید كننده نفت غیر عضو اوپك كه با صادرات بیش از پنج میلیون بشكه نفت در روز به درآمدهای ارزی این بخش احتیاج زیادی دارد، برای حفظ سهم خود در بازار تلاش می كند و بارها اعلام كرده حاضر نیست جز در قالب یك توافق معتبر جهانی از میزان تولید خود در بازار اشباع شده كنونی بكاهد.
افت جهانی قیمت نفت، اقتصاد روسیه را تحت تاثیر قرار داده و افزون بر كاهش یا قطع بسیاری از سرمایه گذاری های توسعه ای در این بخش، ارزش روبل در برابر دلار و یورو نیز كاهش یافت.
براساس جداول برابری نرخ ارزها در حالیكه روبل تا پایان نیمه اول سال 2015 در كانال قیمتی 40 تا 50 روبل در برابر یورو در گردش بود، در ماه های پایانی سال جاری میلادی تا 75 روبل در برابر هر واحد پول اروپایی سقوط كرد.
دولت روسیه تاكنون با اجرای چند برنامه اقتصادی و كنترلی توانسته از سقوط بیشتر ارزش پول ملی خود جلوگیری و اثتصاد خود را همچنان در حال رشد نگهدارد.

** فشار تحریم های غرب
سال 2014 كه دولت طرفدار مسكو در اوكراین با اعتراضات سازماندهی شده مورد حمایت آشكار و مستقیم اتحادیه اروپا و آمریكا سقوط كرد، كرملین نیز مجبور شد سیاست های خود را در برابر حكومت غربگرای این كشور از نو تنظیم كند.
بازپس گرفتن شبه جزیره كریمه كه در زمان ریاست جمهوری نیكیتا خروشچف رییس جمهوری وقت شوروی به اوكراین هدیه شده بود، در قالب برگزاری یك همه پرسی كه از طرف اوكراین و غرب پذیرفته نشد، اقدام اصلی روسیه در این عرصه محسوب می شود.
غرب به پیشگامی آمریكا نیز مجموعه ای از تحریم های اقتصادی و مالی را علیه روسیه وضع كرده و هر شش ماه نیز یك بار آن را تمدید می كند.
غرب با متهم كردن روسیه به اعمال سیاست های ضداوكراینی، تحریم ها را ادامه می دهد و مسكو نیز بارها اعلام كرده است كه آمریكا و اتحادیه اروپا با سیاست های فشار اقتصادی و دخالت مستقیم در گسترش اعتراض های خیابانی، حكومت منتخب مردمی برآمده از انتخابات آزاد در اوكراین را بر خلاف مقررات بین المللی و سازمان ملل ساقط كرده اند.
اكنون روسیه توانسته با برنامه ریزی های گسترده، فشار تحریم های اقتصادی غرب را به شدت كاهش دهد و حتی تحریم های متقابلی را نیز در پاسخ به اقدامات ضد روسی علیه اتحادیه اروپا اجرا كند و مهمترین آن منع واردات محصولات كشاورزی و غذایی است كه فشار زیادی را بر تولید كنندگان این بخش وارد كرده است.
با وجود اینكه مسكو در این بخش توانسته تقریبا خود را ایمن كند ولی مقامات روسیه خواستار پایان یافتن این روند هستند كه سبب ضرر دو سویه شده است.

** همكاری نظامی ضد تروریستی با سوریه و معادله تركیه
روسیه كه از آغاز بحران سوریه و دخالت كشورهای گروه ضد سوری به پیشگامی آمریكا علیه حكومت بشار اسد، خواستار قطع حمایت از تروریست ها و آغاز مذاكرات سوری سوری بدون مداخله خارجی است، حدود سه ماه پیش با درخواست رسمی دمشق همكاری نظامی خود را با ارتش سوریه در سركوب گروه های تروریستی از جمله داعش آغاز كرد.
نیروی هوافضای روسیه با استقرار ده ها فروند جنگنده و بالگرد در سوریه و اعزام ناوهای جنگی به سواحل مدیترانه ای این كشور، تاكنون بیش از 8500 هدف تروریست ها را نابود كرده و حتی با به پرواز درآوردن بمب افكن های راهبردی توپولف خود از روسیه و پیمودن حدود 10 هزار كیلومتر مسیر رفت و برگشت، مواضع تروریست ها را هدف قرار می دهد.
مسكو با وجود مخالفت اردوگاه ضد سوری با این عملیات، اعلام كرده است كه تا نابودی كامل گروه های تروریستی بمباران ها ادامه خواهد یافت.
ولادیمیر پوتین رییس جمهوری روسیه برای اعلام موضع راسخ این كشور، حتی سه ماه پیش میزبان رییس جمهوری سوریه در كاخ كرملین بود كه در قالب سفر نامنتظره و از پیش اعلام نشده بشار اسد به مسكو انجام شد.
رییسان جمهوری دو كشور در مذاكرات خود در كاخ كرملین بر ادامه همكاری های ضد تروریستی تا رسیدن به اهداف از پیش تعیین شده تاكید كردند كه تاكنون این عملیات همچنان ادامه دارد.
روسیه حتی در واكنش به اقدام تروریستی چندی پیش در ساقط كردن هواپیمای مسافری این كشور كه سبب مرگ 224 سرنشین و كادر پروازی آن بر فراز شبه جزیره سینا در مصر شد، دامنه همكاری های ضد تروریستی خود با سوریه را افزایش داد.
همزمان اقدام تركیه در ساقط كردن بمب افكن سوخو 24 روسیه بر فراز آسمان سوریه، سبب شد دو كشور در رویارویی كامل اقتصادی و دیپلماتیك قرار بگیرند به گونه ای كه از نظر كارشناسان، تدابیر شدید تحریم اقتصادی مسكو علیه آنكارا می تواند روابط اقتصادی سالانه 30میلیارد دلاری دو كشور را به كمتر از 20 میلیارد دلار در سال آینده میلادی كاهش دهد.
روسیه متكی به اطلاعات پروازی بمب افكن ساقط شده خود، نقشه های ماهواره ای و مسیریابی حركت آن، ادعای آنكارا درباره تجاوز مرزی را رد كرده و خواستار عذرخواهی تركیه می باشد كه تاكنون رد شده است.
از سوی دیگر، روسیه مستند به اطلاعات موجود در باره دامنه خطرات گسترش گروه های تروریستی افراطی و تكفیری فعال در سوریه و عراق، به كشورهای حامیان تروریست ها هشدار داده است كه حضور 30 هزار شهروند از 100 كشور جهان به عنوان تروریست تندرو، می تواند برای تمامی جهان خطرآفرین باشد.
روسیه در چارچوب ادامه اقدامات و سیاست های ضد تروریستی خود، با ایستادگی در برابر فشارهای روزافزون غرب به پیشگامی آمریكا و رد پیش شرط حذف حكومت بشار اسد برای حل بحران سوریه، این تصمیم را فقط در حوزه اختیار سوری ها و براساس نتیجه برگزاری انتخابات آزاد اعلام كرده است.
مسكو همزمان با بمباران مواضع تروریست ها در چارچوب همگرایی منطقه ای با تهران، آغازگر مذاكرات چندجانبه و بین المللی وین برای حل سیاسی بحران سوریه با حضور كشورهای مختلف از جمله جمهوری اسلامی ایران شد كه تاكنون چندین دور آن برگزار شده است.
روسیه اعلام كرده است روند مذاكرات سوری سوری در قالب نتیجه این نشست ها با اولویت سركوب تروریست ها، می تواند آرامش و ثبات را به سوریه بازگرداند تا مردم این كشور خود با برگزاری انتخابات آزاد و ایجاد فرصت حضور و مشاركت برای همه طرف های سیاسی این كشور جز تروریست ها، بتوانند آینده سوریه را تعیین كنند.

**روسیه و افق 2016
ارزیابی وقایع سال 2015 در روسیه نشان می دهد كه این كشور با اتكای بیشتر به توان دیپلماسی و قدرت نظامی خود، همكاری ضد تروریستی با سوریه را ادامه خواهد داد و همزمان راهكار حل سیاسی بحران این كشور را در سطح بین المللی پیگیری خواهد كرد.
از سوی دیگر، مسكو كه توانسته با اجرای تدابیر پیشگیرانه اقتصادی، فشارهای تحریمی آمریكا و اتحادیه اروپا علیه خود را كاهش دهد و مانع ركود اقتصادی روسیه شود، همچنان به این سیاست ادامه خواهد داد تا بازگشت تاثیرگذار خود در عرصه بین المللی از جمله معادله سوریه را با قدرت بیشتری ادامه دهد.
كاخ كرملین همزمان اعلام كرده است كه از گسترش نفوذ پیمان آتلانتیك شمالی (ناتو) به نزدیك مرزهای خود ممانعت می كند و در این چارچوب اقداماتی مانند استقرار بمب افكن های راهبردی و قاره پیمای توپولف در مرزهای نزدیك به كشورهای عضو اتحادیه اروپا، سامانه های موشكی اسكندر و همچنین گشت های زیردریایی های مسلح اتمی خود را روی میز عملیات برای استفاده احتمالی قرار داده است.
از: هادی مولوی نیا
اروپام**1516**1599