احداث كارخانه بازيافت زباله گامي مهم در سلامت محيط زيست

زباله را طلاي كثيف مي نامند و اگر در سيستم مديريت پسماند استفاده بهينه اي از آن انجام نشود چه بسا بر اثر انباشت آن در دل طبيعت، آلودگي خاك و سفره‌هاي آب هاي زيرزميني خطرات زيست محيطي جبران ناپذيري را براي ساكنان ايجاد كند و از همه مهم تر اگر اين زباله ها در نزديكي رودخانه ها انباشته شود، سرريز شيرابه هاي آنها به امري تهديد كننده براي سلامت افراد تبديل مي شود.
چند سالي است براي مديريت جامع پسماند زباله شهر زنجان، كارهاي عملي در خور توجهي از سوي متوليان امر سخن به ميان آمده است اما به نتيجه رسيدن برنامه ها به مواردي از قبيل ورود سرمايه گذار و مكان يابي مناسب بستگي دارد.
هم اكنون زمزمه هايي مبني بر اقدامات متوليان امر براي ساماندهي و مديريت پسماند و احداث كارخانه بازيافت زباله به گوش مي رسد كه اجرايي شدن اين طرح به برنامه مشخصي نياز دارد.
البته نبايد نقش مردم را نيز به نتيجه رسيدن مديريت پسماند شهري به ويژه تفكيك زباله ها ناديده گرفت كه با نهادينه شدن آن گام هاي موثري در مديريت پسماند شهر زنجان برداشته مي شود.
علي شجاعي از شهروندان ساكن يكي شهرك هاي اقماري زنجان با اشاره به اينكه جولان حيواناتي مانند گربه، موش و حتي سگ هاي ولگرد هنگام انباشتگي زباله در درب منازل معضلي مهم به شمار مي رود، مي گويد: متاسفانه اغلب خانواده هاي زنجاني با تفكيك زباله آگاهي و آشنايي كامل ندارند و حجم انبوهي از زباله ها در خيابان ها و كوچه پس كوچه هاي شهري چهره نازيبايي را به شهر مي دهد.
بر اساس اعلام مسوولان شهرداري زنجان روزانه 350 تن زباله در زنجان توليد مي شود كه توسط 580 نفر از پرسنل زحمتكش سازمان بازيافت و با 90 دستگاه كاميون در سطح شهر جمع آوري و در نهايت به شكل سنتي دفع و دفن مي شود.
اين موضوع مهم بيانگر آن است كه شهرداري ها همه ساله هزينه هاي بالايي را براي جمع آوري و دفع پسماند صرف مي كنند و در اين ميان برنامه ريزي اصولي و استفاده از روش هاي نوين و بهره گيري از بخش خصوصي مي تواند معضلات مربوط به مشكلات زيست محيطي زباله را كاهش داده و به دنبال آن درآمد زايي را موجب شود.
مدير عامل سازمان بازيافت و مديريت پسماند شهرداري زنجان با بيان اينكه هم اكنون جمع آوري و دفن زباله هاي شهري زنجان به روش سنتي انجام مي گيرد، مي گويد: اين موضوع به نوبه خود هزينه هاي اقتصادي بالايي را بر خدمات شهري وارد مي كند و آمار سال گذشته نشان مي دهد بالغ بر 23 ميليارد تومان در اين بخش هزينه شده است.
بيوك شامي با اشاره به اينكه طي سال هاي گذشته احداث كارخانه بازيافت در اين شهرستان جز اولويت هاي مهم قرار داشته اما به دلايلي محقق نشده است، ابراز مي كند: احداث كارخانه بازيافت در اين شهرستان به بخش خصوصي واگذار و سرمايه گذار اين بخش مشخص شده است و درصدد انعقاد قرار داد هستيم.
وي يادآوري مي كند: احداث كارخانه بازيافت زباله در شهر زنجان امري جدي است و با اعتباري بالغ بر هشت ميليارد تومان و در مدت زمان دو سال به بهره برداري مي رسد كه تحقق اين امر مي تواند بسياري از معضلات فعلي در اين بخش را به ميزان قابل توجهي كاهش دهد.
مديرعامل سازمان بازيافت و مديريت پسماند شهرداري زنجان يكي از برنامه هاي مهم ديگر اين سازمان را تفكيك زباله از مبدا بيان مي كند و ادامه مي دهد: بر اين اساس تفكيك زباله هاي تر و خشك نيز از مبدا شروع خواهد شد كه همكاري شهروندان و اطلاع رساني رسانه هاي جمعي نقش تاثير گذاري در تحقق اهداف اين بخش خواهد داشت.
وي بيان مي كند: بررسي ها نشان مي دهد 70 درصد زباله هاي جمع آوري شده در شهر زنجان به صورت تر جمع آوري مي شود و كارخانه بازيافت مورد نظر نيز به شيوه اي طراحي مي شود كه كود ارگانيك و كود طبيعي را توليد خواهد كرد و در زمين هاي كشاورزي و فضاي سبز شهري مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
شامي به مدت اجراي طرح تفكيك زباله از مبدا در شهر زنجان اشاره مي كند و مي افزايد: مدت يك ماه جدا سازي و دوريزها و ساماندهي آنها از طريق شش هزار كيوسك محلي انجام مي شوند كه مردم با تحويل زباله هاي بازيافت اقلام تشويقي دريافت مي كنند.
وي اجراي تفكيك زباله از مبدا را نيازمند اقدامات فرهنگي قابل توجه در شهر زنجان عنوان و خاطر نشان مي كند: براي اجراي بهينه اين طرح اطلاع رساني هاي وسيعي از سوي رسانه هاي محلي استان و حتي مراجعه به درب منازل مردم انجام خواهد شد كه اين اقدام حجم زباله ها را در مقايسه با قبل به ميزان 30 درصد كاهش خواهد داد.
اين مسوول همچنين به جمع آوري زباله روستاهاي اطراف بخشداري مركزي استان اشاره كرد و ادامه داد: اين اقدام كاملا رايگان بوده و در راستاي مديريت پسماند شهري و كاهش آلودگي ها انجام مي شود.

**نبود سازمان تخصصي متولي در مديريت پسماند ها
استاديار دانشكده بهداشت استان زنجان نيز با اشاره به اينكه مديريت پسماند مجموعه قوانين و اقداماتي است كه در زمينه توليد پسماند، ذخيره سازي، جمع آوري، بازيافت و پردازش و حمل و نقل و نهايت دفع نهايي را شامل مي شود، ادامه مي دهد: البته بايد اين موارد براساس اصولي پايه ريزي شود كه بهداشت سلامت مردم، حفظ محيط زيست، مسائل اقتصادي و زيبا شناسي و در نهايت رضايت مردم نيز مورد توجه باشد.
مهران محمديان ابراز مي كند: آنچه مديريت جامع پسماند تعريف شده به اين معني است كه مراحل به صورت مديريت حساب شده اي بخش به بخش اجرايي شود و اين مديريت امكان دارد در تمامي جوامع لحاظ نشود و متناسب با ظرفيت اقتصادي، تكنولوژيكي بخشي از آنها به كار گرفته شود.
وي اضافه مي كند: هم اكنون بازيافت زباله در استان زنجان بر بحث توليد، جمع آوري، حمل و نقل و دفع نهايي انجام مي گيرد و به صورت سنتي نه تخصصي مديريت مي شود.
اين استاديار دانشكده بهداشت استان زنجان مديريت جامع پسماند را متناسب با امكانات از جمله سازمان دهي و تشكيلات خاص عنوان مي كند و مي گويد: بايد براي مديريت در اين بخش سازماني تخصصي تشكيل و امكاناتي متناسب با توانمندي هاي آن ايجاد شود كه فاصله زيادي با تحقق اين موضوع وجود دارد.
وي به مشكلات ناشي از عدم مديريت جامع پسماند در شهر زنجان اشاره مي كند و مي افزايد: اين موضوع هم كميت و هم كيفيت را در بر مي گيرد و وقتي از كيفيت پسماند صحبت مي شود معمولا بخش قابل تجزيه و بيولوژيكي آن كه محيط بسيار مناسبي را براي پرورش و تكثير حشرات، چه به لحاظ تغذيه اي و كاهش مدت بالغ شدن و چه به لحاظ افزايش طول عمر و تكثير آنها فراهم مي كند.
وي يادآوري مي كند: در صورتي كه مديريت صحيح بر پسماند انجام شود تا 90درصد به طور مثال كنترل مگس بدون نياز به استفاده از سموم و ساير روش هاي ديگر اتفاق مي افتد.
استاديار دانشكده بهداشت استان زنجان ادامه مي دهد: در مورد پسماندهاي خانگي موضوع متفاوتي وجود دارد مي توان گفت مشكلي كه در اين زمينه وجود دارد اين است كه پسماندهاي خطرناك خانگي توسط توليد كنندگان از ابتدا تفكيك نمي شود و اين مشكلاتي را به دنبال دارد.
وي اظهار مي كند: در اصل تفكيك زباله از سوي مردم و تحويل جداگانه به شهرداري امري مهم تلقي مي شود.
محمديان خاطرنشان مي كند: بر اين اساس مديريت پسماند و تمامي حلقه ها بايد تعريف شده و زنجيره اي بهم پيوسته تلقي مي شود بنابراين زماني تفكيك زباله ارزش دارد كه براي مراحل بعدي برنامه ريزي لازم وجود داشته باشد.

** روش فعلي دفع و دفن پسماند شهري مورد تاييد نيست
رييس اداره آزمايشگاه هاي اداره كل محيط زيست استان زنجان نيز در ادامه با اشاره به شرايط كنوني دفع و دفن زباله مي گويد: استفاده از روش كنوني كه به صورت سنتي زباله ها دفن مي شود به هيچ وجه مورد تاييد اداره كل محيط ريست استان زنجان نيست و درصورت تداوم اين نوع شيوه چه بسا شيرابه هاي زباله هاي انباشته شده به آب هاي زير ميني هدايت شده و خطرات زيست محيطي سلامت افراد را با تهديد جدي مواجه كند.
سيد جعفر خامسي ادامه مي دهد: طرح جامع مديريت پسماند و اقدامات ديگر آن نظير تفكيك زباله از مبدا در شهرهاي بزرگ تا سال 92 بايد اجرايي مي شد كه اين موضوع مهم نيز از نيازهاي جدي استان زنجان بود كه در چارچوب طرح جامع اهداف متناسب با اين بخش پيش نرفت و اين موضوع تابعي از نتيجه مطالعه طرح ارزيابي محل دفن مورد زباله است.
وي يادآوري مي كند: هم اكنون طرحي كه از سوي شهرداري به محيط زيست ارايه شده يك مرحله دفاع از گزارش انجام گرفته و براي تاييد نهايي به سازمان محيط زيست ارجاع شده كه در صورت تاييد نهايي به مرحله اجرا در مي آيد.
وي يادآوري مي كند: مديريت جامع پسماند شهري پنج گروه كشاورزي، بيمارستانها، صنعتي، ويژه و شهري را شامل مي شود كه متناسب هر حوزه اقدامات متفاوتي براي مديريت و دفع اصولي زباله ها انجام مي شود.
رييس اداره آزمايشگاههاي اداره كل محيط زيست استان زنجان ادامه مي دهد: بر اين اساس براي مديريت جامع پسماند در استان روش كمپوست زباله واحداث كارخانه بازيافت مورد توجه و پذيرش قرار گرفت.
وي اظهار مي كند: اين موضوع در دستور كار قرار گرفت و پيمانكاران مختلفي براي مشاركت در اجراي اين طرح اعلام آمادگي كردند كه پس از انتخاب سرمايه گذار مكان يابي براي اجراي اين پروژه در محل قبلي در حال بررسي است.
خامسي افزود: بر اساس مواد قانوني محل دفع زباله مشمول طرح هاي ارزيابي اثرات هستند كه اين موضوع به سازمان محيط زيست كشور ارسال شده كه درصورت تاييد اين امر در احداث كارخانه لحاظ خواهد شد.
وي خاطرنشان مي كند: اجراي طرح كمپوست زباله در زنجان آلودگي زيست محيطي و مسائل ناشي از آن را كاهش خواهد داد.
اين كارشناس محيط زيست ويژگي هاي اجراي طرح كمپوست زباله را كاهش ترددهاي زياد عنوان مي كند و مي گويد: اجراي اين طرح فضاي كمتري براي نگهداري پسماند را فراهم مي كند و علاوه بر آن زمين ها بيش از گذشته ارزش خود را حفظ مي كنند.
وي يادآوري مي كند: با عمل بازيافت زباله هايي كه در زير خاك دفع و دفن مي شوند به ارزش افزوده تبديل شده و اشتغالزايي را به دنبال دارد.
خامسي اضافه مي كند: تحقق اين امر به كاهش توليد بو و عفونت زباله ها منتهي خواهد شد و به عبارتي ديگر اين موضوع قابل كنترل خواهد بود.
رييس اداره آزمايشگاه هاي اداره كل محيط زيست استان زنجان كاهش حيوانات موذي و دورريز نهايي زباله ها هنگام بازرفت را از مزاياي اجراي اين طرح برشمرده و خاطر نشان مي كند: در صورت تاييد نهايي طرح ارزيابي اثرات از سوي سازمان محيط زيست اجراي نهايي اين پروژه بر عهده شهرداري است كه سرمايه گذار آن نيز انتخاب شده است.
به گفته وي فرهنگ سازي نقش مهمي در تفكيك زباله از مبدا و اقدامات بعدي دارد كه اين مهم بايد در بين اقشار مختلف مردم نهادينه سازي شود.
6085/7320