خود مراقبتی ، راز تندرستی و شادابی

خود مراقبتی اعمالی اكتسابی ، آگاهانه و هدفداری است كه افراد برای خود ، فرزندان و خانواده شان انجام می دهند تا تندرست بمانند ، از سلامت جسمی و ذهنی خود حفاظت كنند ، نیازهای اجتماعی و روانی خود را برآورده سازند ، از بیماری ها یا حوادث پیشگیری ، ناخوشی ها و وضعیت مزمن را مراقبت و از سلامت خود بعد از بیماری حاد یا ترخیص از بیمارستان حفاظت كنند .

خود مراقبتی رابطه بین بیمار و پزشك را مطلوب كرده و موجب كاهش بار بیماری ، بهبود سلامت و كیفیت زندگی ، افزایش رضایت بیماران ، منطقی شدن استفاده از خدمات و كاهش هزینه های سلامت می شود .

شعار امسال هفته سلامت نیز به عنوان ' یك عمر سلامتی ، با خود مراقبتی ' نامگذاری شده كه نشان از اهمیت خود مراقبتی برای حفظ سلامتی و تندرستی است .

به بهانه هفته سلامت نیز برنامه های مختلفی از سوی وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشكی و دانشگاه های علوم پزشكی در سراسر كشور با محوریت شعار این هفته تدارك دیده شده تا مردم بیشتر با مقوله خود مراقبتی آشنا شوند .

دبیر ستاد هفته سلامت استان گیلان در این رابطه گفت : خود مراقبتی اقدام و فعالیت های آگاهانه و هدفداری است كه توسط فرد به منظور حفظ حیات ، تامین و ارتقاء سلامت خود و خانواده انجام می شود .

دكتر 'علی علاسوند' روز یكشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : خود مراقبتی یعنی اینكه به فكر سلامت خودمان باشیم و از هر آنچه باعث به خطر انداختن سلامت است ، به صورت داوطلبانه پرهیز كنیم .

وی بیان داشت : خود مراقبتی عملی است كه هر فردی از دانش ، مهارت و توان خود به عنوان یك منبع استفاده می كند تا به صورت مستقل از سلامت خود مراقبت كند .

وی خود مراقبتی را موثرترین راه برای حفظ سلامت دانست و اظهار كرد : آموزش همگانی سلامت و خود مراقبتی افراد به منظور حفظ سلامت و تندرستی آنان نقش مهمی دارد .

دبیر ستاد هفته سلامت استان گیلان خاطر نشان كرد : آموزش همگانی و ارایه منابع اطلاعاتی قابل اعتماد برای خود مراقبتی در بیماری های جزئی می تواند مانع حداقل یك پنجم از مراجعات پزشكی بی مورد شود .

وی در رابطه با برنامه ریزی در زمینه خود مراقبتی تصریح كرد : برای طراحی برنامه خود مراقبتی فردی ، باید ابتدا وضعیت سلامت خود را ارزیابی كنیم كه این كار می تواند به صورت خود ارزیابی یا ارزیابی تیم سلامت انجام گیرد .

وی یادآور شد : برای این كار باید با پزشك خانواده خود مشورت كنیم و با راهنمایی و حمایت او رفتارهای نیازمند تغییرمان را مشخص كنیم ، بعد از آن نیز باید ببینیم كه چه میزان برای تغییر رفتار مورد نظر آمادگی داریم .

دبیر ستاد هفته سلامت استان گیلان تصریح كرد : خود مراقبتی فیزیكی ، روان شناختی ، عاطفی ، روحی و معنوی و خود مراقبتی شغلی در محل كار از انواع خود مراقبتی ها برای حفظ سلامت و شادابی است .

وی خوردن منظم ' غذای سالم ' شامل صبحانه ، ناهار، شام و میان وعده های سالم ، انجام ورزش روزانه ' پیاده روی ، دویدن ، شنا ، و ... ، انجام معاینات پزشكی ادواری و منظم پیشگیرانه ، دریافت خدمات و مراقبت های پزشكی مورد نیاز ، استراحت كافی هنگام بیماری ، انجام فعالیت های فیزیكی منظم ، داشتن خواب و استراحت كافی ، پوشش مناسب بر اساس فصول سال و رفتن به تعطیلات و تفریح را از جمله موارد قابل توجه در خود مراقبتی فیزیكی عنوان كرد .

علاسوند اظهار داشت : اختصاص وقت و زمان روزانه برای تفكر و تامل ، مراجعه به روان پزشك یا روان شناس در صورت بروز مشكل یا ناراحتی روانی ، انجام اقدامات لازم برای كاهش تنش و استرس خود ، توجه به تجارب ، آرزوها ، افكار و احساسات خود ، مطالعه شاهكارهای ادبی و هنری و اختصاص زمان مناسب برای رفتن به طبیعت از جمله نكات خود مراقبتی در بخش روان شناختی است .

وی بیان داشت : معاشرت و مراوده با دیگران ، برقراری ارتباط با افرادی كه در زندگیمان مهم هستند ، تعامل مهربانانه با خود و دیگران ، افتخار به خود ، مطالعه مجدد كتاب هایی كه دوستشان داریم ، گریه كردن وقتی كه لازم است ، جستجوی چیزهایی برای خندیدن و بیان خشم خود به روشی سازنده از جمله موارد در خود مراقبتی عاطفی است .

وی خاطر نشان كرد : اختصاص زمان روزانه برای عبادت و نیایش ، انجام كارهای خیر و عام المنفعه ، كمك به نیازمندان ، شكرگزاری نعمت های الهی ، ارزشمند دانستن خوش بینی و امید ، مطالعه متون و ادبیات مذهبی و معنوی ، شركت در مراسم دینی و مذهبی ، تامل در ارزش ها و تلاوت و شنیدن آیات قرآن از نكات قابل توجه در خود مراقبتی روحی و معنوی است .

وی خوردن ناهار روزانه با همكاران ، گفتگوی دوستانه روزانه با آنان ، اختصاص وقت كافی برای انجام كامل وظایف محوله ، چینش محل كار به صورت زیبا ، متعادل كردن حجم كار برای كاهش فشار كاری ، انجام نظارت و مشورت منظم ، شناسایی و استفاده از روش های ارتقای شغلی و حرفه ای ، مذاكره منطقی برای رفع نیازهای كاری یا افزایش حقوق ، عضویت در گروه های همسان محل كار و همكاری با برنامه های ارتقای سلامت محل كار را از موارد مهم در خود مراقبتی شغلی 'محل كار' نام برد .

وی با اشاره به انجام كارهای مختلف برای سالم ماندن اظهار كرد : می توانیم داروها را صحیح استفاده كنیم و مطمئن باشیم كه آنها را سر وقت مصرف می كنیم ، می توانیم پرداختن به ورزش یا ورزش های مورد علاقه مان را به بخشی از زندگی روزمره مان تبدیل كنیم ، مراقب وزن مان باشیم ، غذای سالم بخوریم و به اندازه كافی در شبانه روز آب بنوشیم و یا می توانیم زمان مناسبی را به استراحت اختصاص دهیم و به طور منظم به پزشك یا مراكز بهداشتی درمانی مراجعه و معاینه شویم .

خلاصه اینكه خود مراقبتی یعنی مراقبت از خود ، یعنی اینكه ما برای حفظ سلامت و شادابی خودمان ، كارهای كوچكی را روزانه انجام دهیم تا زندگی بهتر و سالم تری داشته باشیم .

یادمان نرود كه خود مراقبتی مساوی است با : غذای سالم بخور ، از ورزش لذت ببر ، احساس خوبی داشته باش ، از زندگی لذت ببر 'با كار سالم ، روابط مثبت ، عبادت ، استراحت و تفریحات سالم ' .

توانمند سازی نوجوانان و جوانان برای خود مراقبتی ، عموم مردم نیازمند خود مراقبتی ، خانواده خاستگاه خود مراقبتی ، رسانه ها مروجان خود مراقبتی ، نهادها و پایگاه های مردمی كانون های خود مراقبتی ، تیم سلامت مربیان خود مراقبتی و سیاستگذاران و مدیران اجرایی حامیان خود مراقبتی روز شمار هفته سلامت است .

اول تا هفتم اردیبهشت هفته سلامت نامگذاری شده است .

'یك عمر سلامتی ، با خود مراقبتی ' شعار امسال هفته سلامت است . ك/4

7286/604