لزوم اقدام مشترك و اعتمادساز میان ایران و پاكستان

نوزدهم بهمن ماه، پنج تن از نیروهای مرزبانی جمهوری اسلامی ایران در منطقه 'جكیگور' در مرز پاكستان ربوده شدند. این موضوع نخست با قرار گرفتن كلیپی در یوتیوب، خبری شد سپس یك گروه دهشت افكن (تروریستی) موسوم به 'جیش العدل' با صدور اطلاعیه ای به طور رسمی مسوولیت این ربایش را برعهده گرفت. این رخداد را سردار 'اسماعیل احمدی مقدم' فرمانده نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، تایید كرد.

در این ارتباط، وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، سفیر پاكستان را به این وزارتخانه دعوت كرد تا ضمن پیگیری، این موضوع را به وی تذكر دهد.

تحلیل بهتر این رخداد نیازمند بررسی سه موضوع است كه عبارتند از نخست: ریشه ها و اقدام های جبش العدل، دوم مقصر حقوقی در این جریان و در نهایت راهكار حل این موضوع.

در خصوص ریشه ها و اقدام های جیش العدل می توان گفت كه یك گروه تروریستی است. دلیل گروه خواندن جیش العدل آن است كه متشكل از افرادی است كه با اهداف خاص در كنار هم جمع شده اند و از آنجا كه تشكیلات مشخصی ندارند نمی توان آنها را یك سازمان دانست.

جیش العدل وارث اصلی گروه جندالله است زیرا پس از فروپاشی گروهگ جندالله به رهبری عبدالمالك ریگی، جیش العدل اعلام موجودیت كرد. رهبری این گروه را 'عبدالرحیم ملازاده' ملقب به 'صلاح‌الدین فاروقی' بر عهده دارد. رهبران این گروه نیز پیوند نزدیكی با ریگی داشتند.

جندالله از گروه هایی بود كه ارتباط آن با آمریكا و القاعده توسط عبدالمالك ریگی در روزهای پایانی عمرش افشا شد. جنایت های عبدالمالك ریگی سبب شد وی به وسیله ی نیروهای امنیتی و اطلاعاتی ایرانی دستگیر شود و در نهایت به سزای اعمالش برسد. از این رو انتقام عبدالمالك ریگی یكی از اهداف جیش العدل اعلام شده است. بنابر این جیش العدل را می توان فرزند نامشروع گروهی دانست كه رابطه آن با القاعده و امریكا از جندالله برایش به ارث رسیده و اقدام علیه امنیت ملی ایران را در دستور كار خود قرار داده است. در ادامه ی اقدام های گروهك ریگی، اقدام های جیش العدل را می توان در موارد زیر خلاصه كرد:

- این گروه در تاریخ سوم آبان 1392 خورشیدی به حمله به یك گشت مرزبانی در منطقه سراوان اقدام كرد كه در پی این كمین 14 عضو پلیس مرزبانی ایران كشته و هفت تن دیگر زخمی شدند. مهاجمان پس از حمله از مرز ایران و پاكستان عبور كرده و در این كشور مخفی شدند.

- حمله به یكی بالگردهای جمهوری اسلامی ایران در منطقه سراوان از دیگر ادعاهای این گروه بوده است.

بحث دوم مقصر حقوقی در موضوع ربایش مرزبانان ایرانی است. جیش العدل مرزهای مناطق غربی پاكستان را به دلیل ناامنی، به مكانی امن برای خود تبدیل كرده است. اقدام تازه جیش العدل در ادامه زنجیره اقدام های دهشت افكنانه این گروه و پدرخوانده آن یعنی گروهك ریگی قرار دارد؛ به عبارتی اقدام ضد امنیت ملی ایران توسط گروهك ریگی و جیش العدل موضوع تازه ای نیست و موضوعی سابقه دار، طولانی و دلخراش برای جمهوری اسلامی ایران است.

برای هر دولتی قلمرو خاصی تعریف شده كه در نهایت در مرز و یك نقطه صفر پایان می یابد. تامین امنیت و ایجاد ثبات در این قلمرو وظیفه اصلی هر دولتی است. برای پاكستان، مرزهای مشترك با ایران با ثبات ترین مرزها است؛ زیرا در مرز این كشور با هند بحران كشمیر و در مرز مشترك با افغانستان تبادل آتش و بحث پهپادها مطرح است.

تامین امنیت در مرزهای پاكستان از داخل مرزهای ایران یا به عبارت بهتر رفع تهدیدها علیه پاكستان از ناحیه مرزهای ایران بر عهده جمهوری اسلامی ایران است. همین موضوع در مورد پاكستان صادق است؛ یعنی اسلام آباد نباید جغرافیای خود را برای گروه های تروریستی امن نگه دارد.

پاكستان با آن كه حضور دهشت افكنان در داخل مرزهایش با ایران اثبات شده است اما تاكنون اقدامی جدی برای رفع این مشكل انجام نداده است. كمینه اقدامی كه پاكستان می بایست تاكنون انجام می داد ناامن كردن حاشیه های مرزی خود با جمهوری اسلامی ایران برای تروریست ها بود. سفر زایران پاكستانی به ایران از مرز زمینی در ایالت بلوچستان و رخدادهای تلخ برای این افراد نشانه دیگری از كوتاهی پاكستان در تامین امنیت این منطقه است.

راهكار اصلی حل این دسته از موضوع ها هر چه باشد ایجاد تنش در روابط دوجانبه نیست زیرا این كار روابط دوجانبه را به پرتگاه های ناامن هدایت می كند. روابط ایران و پاكستان روابطی ویژه، قدیمی و راهبردی و رویكرد مقام های 2كشور نسبت به یكدیگر، مثبت بوده است. جمهوری اسلامی ایران هیچ گاه حتی ادعای تجاوز به مرزهای همسایگان خود را نداشته اما همیشه برای حل مشكلات ناشی از ناامنی پیش گام بوده است و هیچ گاه موضوع های امنیتی را كم اهمیت تلقی نكرده است.

ایران خواستار حل مشكلات امنیتی در مرزها در همكاری با كشورهای هم مرز است و برای یكپارچگی سرزمینی (تمامیت ارضی) كشورهای همسایه احترام ویژه ای قایل است.

در این پیوند 'ابراهیم رحیم پور' معاون آسیا و اقیانوسیه وزارت امور خارجه ایران، تاكید كرده است كه جمهوری اسلامی ایران آمادگی كامل دارد تا با هر ابزار و عملیات لازم نسبت به برقراری امنیت در مرزهای مشترك دو كشور و مبارزه با اشرار و گروهك های تروریستی با طرف پاكستانی همكاری كند.

از آنجا كه جیش العدل مناطق غربی پاكستان را به پناهگاهی امن برای خود تبدیل كرده، بهتر است دولت پاكستان اقدامی جدی برای رویارویی با این گروه ها انجام دهد تا این امور روابط دوجانبه را وارد چالش نكند.

به هر حال دولت ایران طرف اصلی خود را دولت پاكستان می داند و مطالبات خود را از این كشور خواهد داشت. اسلام آباد باید بطور جدی پاسخگو بوده و در پاسخ به حسن نیت ایران در حل مشكلات دوجانبه، به سرعت برای آزادی مرزبانان ایرانی اقدام نماید.

از گروه تحقیق و تفسیر خبر

تحقیق**م.پ**1358