گردشگري در جنگل ابر و چالش هاي پيش رو

به گزارش ايرنا، درباره جنگل ابر و زيبايي هايش گفتني بسيار است. آنجا كه ابرها به آغوش زمين باز مي گردند و نام و نشان خود را بر بخشي از قديمي ترين جنگل هاي هيركاني كشور به يادگار مي گذارند.
اين جنگل با وسعت 35 هزار هكتاري خود، در سال 89 توسط سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري در فهرست ميراث طبيعي كشور به ثبت رسيد و در سال 94 با تصويب شوراي عالي حفاظت محيط زيست ، منطقه حفاظت شده اعلام شد.
با اين حال، چند سالي است كه ميزان حضور گردشگران در اين جنگل به اندازه اي افزايش يافته كه تدبير بيشتري از سوي مسوولان محلي را براي كنترل آن مي طلبد تا بتوان در كنار رونق اقتصادي، اين ميراث خدادادي را نيز از تخريب به دور نگه داشت.
در تعطيلات دو روزه عيد سعيد فطر در سال 95، حدود 17 هزار گردشگر از جنگل ابر ديدن كردند و با وجود اينكه هنوز آمار رسمي از سوي متوليان گردشگري شهرستان شاهرود، از ميزان حضور مردم در تعطيلات دو روز گذشته منتشر نشده، احتمال حضور 20 هزار تن، دور از انتظار نيست.
در دولت تدبير و اميد اقداماتي براي رفاه حال مردم در اين جنگل صورت گرفت. همچنين در ازاي پرداخت مبلغي اندك از خودروها در ورودي آن توسط دهياري روستاي ابر، خدماتي كه به طور عمده بهداشتي است، به مردم ارايه مي شود.
اين افزايش تعداد گردشگران نيروهاي امدادي شهرستان را نيز مجبور به ارايه خدمت بيشتر كرده است. جمعيت هلال احمر شاهرود بتازگي براي حضور مستمر نيروهاي خود در جنگل، يك پايگاه دايمي در آن منطقه تاسيس كرده است.
منطقه ابر اين روزها به مقصدي براي مسافراني از سراسر كشور تبديل شده است. كوچه پس كوچه هاي روستاي ابر پر است از اتوبوس هايي كه گردشگران خود را پياده كرده و يا در خانه هاي روستاييان اسكان داده اند. با خواندن پلاك هاي خودروهاي شخصي نيز مي توان دريافت كه مبدا حركتشان كدام نقطه از ايران است؛ گرچه تعداد قابل توجهي از آنان، مسافراني از ديار خراسان هستند.
يكي از افرادي كه به همراه خانواده خود از تهران به جنگل ابر آمده بود به ايرنا گفت: در تهران تبليغات زيادي از سوي تورهاي گردشگري براي جنگل ابر مي شود و ما هم اين فرصت دو روزه را مغتنم شمرديم تا براي ديدن اين منطقه زيبا به شاهرود بياييم.
مجيد درخشانفر كه به گفته خود سابقه حضور داوطلبانه در جمعيت هلال احمر را داشته، افزود: من تقريبا بسياري از نقاط كشور را ديده ام و مي توانم بگويم طبيعت اين جنگل واقعا كم نظير است اما زماني كه تبليغات براي تشويق مردم به سفر به هر منطقه اي زياد مي شود، در مقابل انتظار براي ارايه خدمت هم بيشتر مي شود.
مسافر ديگري هم كه براي درخواست راهنمايي به نيروهاي هلال احمر مراجعه كرده بود، به خبرنگار ايرنا گفت: ما سه خودرو بوديم كه با هم وارد جنگل شديم اما يكي از خودروها را گم كرده ايم و نمي دانيم وارد كدام يك از مسيرهاي فرعي شده است.
وي ادامه داد: تلاش زيادي كرديم با يكديگر تماس بگيريم اما از وقتي كه وارد جنگل شديم در هيچ نقطه اي تلفن همراه آنتن ندارد.
موضوع نبود آنتن دهي تلفن همراه در جنگل ابر و ديگر مناطق گردشگري شاهرود يكي از دغدغه هاي مسوولان اين شهرستان است تا جايي كه با پيگيري هاي فرمانداري شاهرود، چندي پيش نشستي با حضور محمد مهرابي، مديركل تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي منطقه شمال كشور و نمايندگان سه اپراتوري كه در اين منطقه ارايه خدمت مي كنند، براي پوشش آنتن جنگل ابر تشكيل شد.
مهرابي در اين نشست با اشاره به اينكه ارايه خدمت در خارج از محدوده جاده هاي اصلي در حيطه وظايف اپراتورها نيست، براي حل اين مشكل در جنگل ابر، قول پيگيري داد.
با اين وجود، به گفته كارشناسان محيط زيست، حضور بي رويه و كنترل نشده گردشگران، آسيب هايي را به اين بازمانده منحصر به فرد دوران ژوراسيك، وارد مي كند.
كارشناس ارشد محيط زيست در اين باره به خبرنگار ايرنا گفت: تاكنون مطالعات دقيقي براي اعلام ظرفيت جنگل ابر براي پذيرش گردشگران انجام نشده تا معلوم شود با ورود و خروج تعدادي مشخص، تخريبي هم رخ نمي دهد.
الهام صديقي با تاكيد بر ضرورت توجه به رونق اقتصادي شهرستان از طريق صنعت گردشگري، بيان كرد: با اين وجود برنامه دقيقي براي مديريت گردشگري در جنگل ابر وجود ندارد و اين امر در طولاني مدت سبب ايجاد چالش هاي بسياري مي شود.
وي با اشاره به وجود جاده و دسترسي آسان مردم به جنگل ، افزود: تعيين نقاط امن و نقاط ضربه گير براي جلوگيري از وارد شدن آسيب به طبيعت در مناطق حفاظت شده لازم است.
صديقي با بيان اينكه رعايت اين استانداردها، هم براي طبيعت و هم براي رونق گردشگري سودمند است، اضافه كرد: تراكم بالاي گردشگران براي خود اين افراد هم ايجاد نارضايتي كرده و باعث مي شود تصورشان ازجنگل ابر تغيير كند.
وي افزايش تراكم جمعيتي را عاملي براي افزايش تخريب منطقه دانست و گفت: فشرده شدن خاك به دليل حضور افراد و خودروها، به جا ماندن آثار ناشي از برپايي آتش در جنگل و افزايش خطر آتش سوزي، شكستن شاخه هاي درختان و ريختن زباله در طبيعت از بارزترين آسيب هايي است كه به منابع طبيعي وارد مي شود.
اين دانشجوي دكتراي محيط زيست يادآور شد: نبايد فراموش كرد كه آلودگي صوتي ناشي از حضور خودروها در جنگل هم باعث ايجاد ناامني براي حيات وحش منطقه مي شود.
صديقي كنترل ورودي خودروها به فضاي جنگل را يكي از راهكارهاي پيشنهادي خود براي مديريت گردشگري با رعايت حفظ محيط زيست، عنوان كرد و گفت: بايد ميزان ظرفيتي براي پذيرش گردشگران اعلام شود و شرايط به گونه اي باشد كه تورهاي مسافرتي چند روز پيش از عزيمت به جنگل، رزرو انجام دهند.
يك كارشناس بازنشسته اداره منابع طبيعي شاهرود هم به ايرنا گفت: حركت خودروها در جاده سبب مي شود خاك سست شده و به روي برگ ها بنشيند و به اين ترتيب علاوه بر آسيب به درختان، چشم انداز طبيعي نيز بر هم مي خورد.
وي اضافه كرد: سفت شدن خاك نيز آسيب ديگري است كه سبب مي شود زمين در برابر باران غير قابل نفوذ شده و به دنبال آن، سيلاب ايجاد شود.
رييس اداره ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري شاهرود بارها نسبت به حضور بي رويه هموطنان در جنگل ابر ابراز نگراني كرده است. حميد رضا حسني در اين باره به ايرنا گفت: بايد ميزان ظرفيت جنگل براي حضور گردشگران مشخص شود و به بيش از آن مقدار، اجازه ورود داده نشود.
وي تاكيد كرد: در صورت بروز مشكل، به دليل تراكم بالاي جمعيت ارايه خدمت و امداد رساني هم به گردشگران با مشكل رو به رو مي شود.
وي افزود: كافي است با بارش باران، خودروها در گل و لاي گير كنند و آن وقت گره ترافيكي به وجود آمده را چگونه مي توان برطرف كرد؟
رييس اداره منابع طبيعي و آبخيزداري شهرستان شاهرود با تاكيد بر اينكه مالكيت جنگل در اختيار اين نهاد بوده و سازمان حفاظت محيط زيست وظيفه نگهداري از منطقه حفاظت شده را بر عهده دارد، افزود: با اين حال تاكنون ابلاغ رسمي درباره تحويل جنگل ابر به محيط بانان انجام نشده و تفاهم نامه اي نيز امضا نشده است.
حسين شوكتي نيا با اشاره به اجراي طرح احياي جنگل به ميزان 50 هكتار در دولت يازدهم در منطقه ابر، اضافه كرد: بنا بر تفاهم نامه همكاري ميان اين اداره و دهياري روستاي ابر، در صورت بروز كوچك ترين حادثه اي مانند آتش سوزي، با ورود نيروهاي مردمي در كنار نيروهاي منابع طبيعي، با سرعت نسبت به حل آن ها اقدام شده است.
معصومه ابتكار، رييس سازمان حفاظت از محيط زيست كشور روز دوشنبه پس از بازديد از منطقه حفاظت شده جهان نما و گل راميان در استان گلستان، از جنگل ابر بازديد كرد. وي در اين باره در صفحه اينستاگرام خود نوشته است: از اينجا به سمت جنگل ابر مي رويم كه در دولت يازدهم منطقه حفاظت شده اعلام شد و ماجراي جاده كشي و زمين خواري در آن به كنترل درآمد.
با اين حال، چگونگي تعامل سازمان هاي متولي كنترل و حفاظت از اين ميراث طبيعي به روشني مشخص نشده است. خبرنگار ايرنا هم موفق به دريافت پاسخي از سوي مسوولان اداره هاي منابع طبيعي و حفاظت محيط زيست شاهرود، درخصوص ميزان ظرفيت جنگل ابر براي پذيرش گردشگران نشد.
رييس اداره حفاظت محيط زيست شاهرود همچنين اظهار نظر در خصوص جنگل ابر را به بعد از برگزاري نشست با بخشدار بسطام به منظور يافتن راهكار مناسب، موكول كرد.
7359/6167 گزارش: مهسا شانيان ** انتشار دهنده : محسن شاكري