اداره صندوق‌ بازنشستگی سواد بیمه می‌خواهد نه تجربه فدراسیون فوتبال

مصطفی روغنی‌زاده، عضو بازنشسته هیئت علمی دانشگاه و از مدیران سابق صندوق‌های بازنشستگی درباره عوامل ایجاد چالش‌ در صندوق‌های بازنشستگی با اشاره به مطالعات خود در این زمینه گفت: من بیش از 20 عامل را شناسایی كرده‌ام، اما اصلی‌ترین مسئله، نظام اشتغال است كه نظام بازنشستگی هم در حقیقت بازتابی از آن است.

وی در توضیح این مسئله به نقد دوران اشتغال پرداخت و گفت: در سازمان‌ها و ادارات افراد و گروه‌هایی مشغول به كار هستند كه از مزایای گروه‌های تشویقی برخوردار می‌شوند. به عنوان مثال افرادی كه با مقطع تحصیلی پایین در یك سازمان مشغول به كار هستند و پس از ارتقای مدرك تحصیلی، بدون پرداخت كسورات، افزایش حقوق می‌گیرند.

*گروه‌های تشویقی، بلای جان صندوق‌ها

روغنی‌زاده از عدم محاسبه صحیح كسورات در زمان ارتقای مدرك تحصیلی سخن گفت و ادامه داد: در زمان ارتقای مدرك، فردی هم كه فرضاً پنج سال سابقه كار داشته 500 هزار تومان افزایش حقوق دریافت می‌كند. حاصل‌ضرب افزایش حقوق و ماه‌های سابقه كار ملاك تعیین كسورات است كه متأسفانه به این شیوه عمل نشده و معمولاً افزایش حقوق در محاسبه كسورات در نظر گرفته نمی‌شود كه برای صندوق‌ها مشكل‌‌آفرین است. البته در سایر گروه‌های تشویقی نیز شاهد چنین مسائلی هستیم.

*صندوق‌هایی كه پول توزیع می‌كنند

این پژوهشگر بیمه مسئله دیگر را مدیریت بنگاه‌ها دانست و با انتقاد نسبت به مدیریت صندوق‌های بازنشستگی گفت: مدیران صندوق‌ها با الفبای محاسبات بیمه‌ای آشنا نیستند، در حالی كه وظیفه مدیر، تعادل‌بخشی و توازن‌بخشی به صندوق است، اما آنچه كه بخش زیادی از مدیران انجام می‌دهند، صرفاً دریافت اعتبار از خزانه و توزیع آن بین بازنشستگان است كه در بهترین حالت، جایگاه و وظایف از سطح مدیریت به توزیع‌كننده پول تنزل پیدا می‌كند.

*جای خالی محاسبات بیم‌سنجی در صندوق‌های بازنشستگی

وی با اشاره به چهار وظیفه اصلی صندوق‌های بازنشستگی اظهار كرد: انتظار می‌رود مدیر یك صندوق در زمینه دریافت كسور به موقع از شاغلان، پرداخت مستمری به موقع به مستمری‌بگیران، سرمایه‌گذاری مناسب روی دارایی‌های با سود خالص بالاتر از نرخ تورم و در نهایت محاسبات بیم‌سنجی توانمند باشد كه متأسفانه مورد اخیر در ایران انجام نمی‌شود.

روغنی‌زاده با اشاره به اینكه در صندوق‌ها عموماً درآمد و هزینه مورد توجه قرار می‌گیرد، گفت: بدیهی است در بدو تأسیس یك صندوق به دلیل بالا بودن نسبت شاغلان به بازنشستگان، درآمدها بیش از هزینه‌ها باشد، اما به جای هزینه و درآمد بهتر است ارزش تعهدات و دارایی‌ها مورد توجه قرار گیرد. صندوقی موفق است كه ارزش دارایی‌ها آن بیش از تعهداتش باشد و در صورت عدم تعادل بین این دو، تغییراتی صورت پذیرد.

*عدم آشنایی مدیران با مفاهیم، مانع اصلاحات می‌شود

مشاور سابق صندوق بازنشستگی نفت در رابطه با تغییراتی مانند تغییر سن بازنشستگی یا تغییر در كسورات گفت: این موارد ممكن است در حل مسئله عدم تعادل راهگشا باشند، اما انجام آن‌ها به‌سادگی امكان‌پذیر نیست و به مدیران آشنا به مسائل بیمه‌ای نیاز دارد.

روغنی‌زاده ضمن انتقاد به نحوه انتخاب مدیران در صندوق‌های بازنشستگی گفت: افرادی كه تجربه حضور در فدراسیون فوتبال را دارند، نمی‌توانند به عنوان مدیر صندوق بیمه عملكرد قابل قبولی از خود نشان دهند. مدیر صندوق باید فردی با تجریه و آگاه در این زمینه باشد و تغییرات را بر اساس پارامترها و سناریوهای اقتصادی انجام دهد.

روغنی‌زاده تصریح كرد: حدود 20 سال است كه توصیه می‌كنیم ورودی‌های جدید به یك صندوق جدید وارد شوند و این‌ها با مقررات جدیدی روبه‌رو باشند. وقتی این موضوع را مطرح می‌كنیم، مخالفت می‌كنند چرا كه مفهوم بسته شدن صندوق را نمی‌دانند. بسته شدن صندوق به معنای اتمام فعالیت صندوق نیست، بلكه به معنای این است كه ورودی‌های جدید به صندوق دیگری وارد شوند با شرایط دیگری كه پایداری سیستم صندوق حفظ ‌شود.

وی با تأیید اینكه انجام این كار مشكل است، گفت: نمی‌توان بار این تغییرات را به‌تنهایی بر عهده وزارت رفاه و سازمان برنامه و بودجه گذاشت؛ بلكه هیئت دولت، مجلس، قوه قضائیه، دیوان عدالت اداری و مجمع تشخیص مصلحت نظام باید در فرآیند ایجاد این تغییر قرار گیرند و فرهنگ‌سازی برای آن انجام شود.

*ایران، یونان نیست

روغنی‌زاده در نقد مقایسه‌هایی كه بین ایران و سایر كشورها انجام می‌شود، اظهار كرد: متأسفانه مسئله صندوق‌ها در ایران، با یونان مقایسه می‌شود كه صحیح نیست. چرا با نمونه‌های موفق مقایسه نمی‌شویم و از آن‌ها الگو نمی‌گیریم؟ كشورهایی كه به لحاظ نظام بیمه‌ای مشابه ما هستند و نسبت دارایی صندوق‌های بازنشستگی به تولید ناخالص در آن‌ها رقم قابل توجهی است، می‌توانند الگوی مناسبی برای نقش صندوق‌ها در شكوفایی اقتصادی باشند.

*اداره كل اخبار چندرسانه ای*ایرناپلاس*