22 سال سوال از وزرای اقتصاد

** 17 بار پاسخگویی وزرای اقتصاد به مجلس
استیضاح كرباسیان، وزیر امور اقتصادی و دارایی در مجلس، بهانه‌ای شد تا سابقه پاسخگویی وزرای اقتصاد به مجلس را بر اساس مشروح مذاكرت مجلس شورای اسلامی و خبرگزاری جمهوری اسلامی بررسی كنیم.
اولین مشروح مذاكره‌ای كه حاوی سوال از وزیر اقتصاد است، مربوط به سال 1375، دولت ششم و مجلس پنجم شورای اسلامی است. وزرای اقتصاد تا كنون 17 بار برای پاسخگویی به سوالات نمایندگان در مجلس حاضر شده‌اند و 2 مورد استیضاح برگزار شده است.

**بانك و مالیات، بیشترین سوژه سوال از وزرای اقتصاد
بیشترین سوال از وزرای اقتصاد در مجلس ششم مطرح شد. در واقع طهماسب مظاهری وزیر اقتصاد دولت هشتم، ركورد بیشترین حضور در مجلس بین وزرای اقتصاد را دارد. وزیر اقتصاد دولت نهم یعنی داوود دانش‌جعفری تنها یك بار حضور در مجلس برای پاسخگویی به سوال نمایندگان را تجربه كرده است و از این بابت در رده آخر قرار می‌گیرد. این 17 مرتبه سوال توسط 22 نماینده مطرح شده‌اند كه در این بین، تنها 3 تن از نماینده ها از بین زنان بوده‌اند.
سوالات مربوط به حوزه بانكی با 8 مورد تكرار و سوالات مربوط به حوزه مالیاتی با 4 مورد تكرار، بیشترین موضوعاتی بودند كه پای وزرای اقتصاد را به مجلس باز كرده است.
مجلس تنها دو بار وزرای اقتصاد را استیضاح كرده است. مورد اول، استیضاح شمس‌الدین حسینی وزیر دولت دهم بود كه نتیجه آن، ابقای حسینی در وزرات اقتصاد بوده است و مورد دوم، استیضاح كرباسیان در دولت فعلی است كه بر اساس آن، دولت دوازدهم نخستین دولتی است كه با وزیر اقتصاد خود به واسطه استیضاح، خداحافظی می‌كند.
در ادامه تلاش شده بدون تطویل، تنها وزیر مورد سوال، تاریخ و موضوع سوال و نمایندگان سوال كننده مرور شود.

** موضوع دو سوال از وزیر اقتصاد دولت ششم
مرتضی محمد خان (24/07/1375) نمایندگان سوال‌كننده: قدسیه سیدی علوی نماینده مشهد و نفیسه فیاض‌بخش نماینده تهران در مجلس پنجم.
موضوع: عملكرد پرداخت وام ازدواج در سال 1374، میزان پرداخت‌ها و سهم استان خراسان- امتناع بانك‌ها از پرداخت وام ازدواج مصوب در بودجه سال 1375.

* مرتضی محمد خان (15/08/1375) نمایندگان سوال‌كننده: سید احمد رسولی‌نژاد نماینده دماوند و فیروزكوه و محمد سقائی نماینده نی‌ریز و استهبانات در مجلس پنجم.
موضوع: عدم فروش اجناس و كالاهای قاچاق و متروكه به شركت‌های تعاونی مصرف كارمندان دولت.

** مالیات و ارز، سوژه سوال از وزیر دولت هفتم
* حسین نمازی (13/04/1378) نماینده سوا‌ل‌كننده: محمدباقر ذاكری نماینده قوچان در مجلس پنجم.
موضوع: اصلاح نظام مالیاتی، عدم برقراری مالیات‌های اسلامی
* حسین نمازی (20/07/1378) نماینده سوا‌ل‌كننده: علی عباسپور تهرانی فرد نماینده تهران در مجلس پنجم.
موضوع: كاهش ارزش پول ملی، كنترل قیمت ارز

** دولت هشتم، ركورددار پاسخگویی به مجلس
* طهماسب مظاهری (18/10/1380) نماینده سوال‌كننده: ایرج ندیمی نماینده لاهیجان و سیاهكل در مجلس ششم.
موضوع: واگذاری‌ها و خصوصی‌سازی
* طهماسب مظاهری (29/03/1381) نماینده سوال‌كننده: اكبر اعلمی نماینده تبریز در مجلس ششم.
موضوع: علمكرد گمرك در قاچاق فرآورده‌های نفتی
* طهماسب مظاهری (14/05/1382) نماینده سوال‌كننده: حمیدرضا حاجی‌بابایی نماینده همدان در مجلس ششم.
موضوع: بدهی‌های خارجی ایران
* طهماسب مظاهری (08/07/1382) نماینده سوال‌كننده: حسن سبحانی نماینده دامغان در مجلس ششم.
موضوع: اجرای قانون بانكداری بدون ربا
* طهماسب مظاهری (19/09/1382) نماینده سوال‌كننده: حممیدرضا حاجی‌بابایی نماینده همدان در مجلس ششم.
موضوع: كسری بودجه

** تنها سوال در دولت نهم
* داوود دانش‌جعفری (22/01/1385) نماینده سوال‌كننده: بیژن شهبازخانی نماینده ملایر در مجلس هفتم.
موضوع: عدم شفاف‌سازی اعطای تسهیلات بانكی اشتغال‌زا در سفر دولت به استان ایلام - جامعه هدف طرح‌های اشتغال در استان ایلام و شرایط اعطای وام - سهم استان‌های دیگر در طرح‌های اشتغال‌زایی - محل تامین اعتبار مصوبات سفر استانی به ایلام

** دولت دهم، اولین استیضاح
* استیضاح سید شمس‌الدین حسینی (10/08/1390)
موضوع: عدم شفاف‌سازی اعطای تسهیلات بانكی اشتغال‌زا در سفر دولت به استان ایلام - جامعه هدف طرح‌های اشتغال در استان ایلام و شرایط اعطای وام - سهم استان‌های دیگر در طرح‌های اشتغال‌زایی - محل تامین اعتبار مصوبات سفر استانی به ایلام
موافقان: احمد توكلی، سید عماد حسینی، سید حسین دهدشتی، عیسی جعفری، عزیز اكبریان، سید ناصر موسوی لارگانی، مصطفی رضاحسینی قطب‌آبادی، عبدالله كعبی، نادر قاضی‌پور، سید حسین نقوی، جواد جهانگیرزاده
مخالفان: سید كاظم دلخوش اباتری، علی اردشیر لاریجانی
نتیجه، رای اعتماد مجدد: مجموع آرا 244، موافق 93، مخالف 141، ممتنع 10
* سید شمس‌الدین حسینی (16/08/1391) نماینده سوال‌كننده: عوض حیدرپور شهرضایی نماینده شهرضا و دهاقان در مجلس نهم.
موضوع: عدم اجرای قانون معافیت مالیاتی مسكن مهر
* سید شمس‌الدین حسینی (17/10/1391) نماینده سوال‌كننده: احمد امیرآبادی فراهانی نماینده قم در مجلس نهم.
موضوع: معوقات بانكی

** سیاهه سوالات از طیب‌نیا در دولت یازدهم
* علی طیب‌نیا (17/09/1392) نمایندگان سوال‌كننده: قاسم جعفری نماینده بجنورد، جاجرم، مانه و فرهاد بشیری نماینده سملقان و پاكدشت در مجلس نهم.
موضوع: اظهارات ریاست محترم بانك مركزی در تضعیف ارزش و توان پول ملی
* علی طیب‌نیا (17/09/1392) نمایندگان سوال‌كننده: سیدناصر موسوی‌لارگانی نماینده فلاورجان و سید مسعود میركاظمی و حمید رسائی نماینده تهران در مجلس نهم.
موضوع: عدم اهتمام وزارت اقتصاد برای تقدیم لایحه اصلاح نظام بانكی به مجلس، عدم نظارت وزارت اقتصاد بر عملكرد بانك‌ها، عدم حمایت بانك‌ها از تولید و صنعت - افت ناگهانی و شدید شاخص بورس تهران، دخالت‌های سازمان بورس در روند فعالیت بازار سرمایه - انتصاب غیرقانونی برخی افراد بخش خصوصی در هیأت‌ مدیره شركت‌های دولتی زیر مجموعه وزارت اقتصاد - عملكرد وزارت امور اقتصادی و دارایی و بررسی وعده‌های داده -‌شده در خصوص حمایت از بازار بورس و بسته حمایتی برای جبران خسارت وارده به سرمایه‌گذاران جزء - نوسانات در بازار سرمایه و علت وابستگی بازار سرمایه به مذاكرات هسته‌ای
* علی طیب‌نیا (14/11/1394) نماینده سوال‌كننده: مهرداد بذرپاش نماینده تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس نهم.
موضوع: عدم اجرای مصوبه گشایش LC با پیش‌پرداخت (30) درصد دولت توسط بانك‌ها - فشار مالیاتی مضاعف بر اصناف و مشاغل خرد و مالیات بر ارزش افزوده

** دولت دوازدهم، خداحافظ آقای وزیر
* مسعود كرباسیان (02/02/1397) نماینده سوال‌كننده: خدیجه ربیعی نماینده بروجن در مجلس دهم.
موضوع: عدم اجرای طرح جامع مالیاتی پس از گذشت بیش از 11 سال و نقش شركت‌های مشاور خارجی در این باره
* مسعود كرباسیان (15/04/1397) نماینده سوال‌كننده: امیر خجسته نماینده همدان و فامنین در مجلس دهم.
موضوع: عدم تدوین آیین‌نامه جامع نحوه پرداخت حقوق و مزایای اعضای هیات مدیره بانك‌ها - علت ورود بانك‌ها و موسسات مالی در عرصه خرید و فروش مسكن و گرانی كاذب آن و عدم ممانعت وزارت اقتصاد - عدم ایجاد ثبات در بازار ارز و نوسانات غیر منطقی قیمت آن
* استیضاح مسعود كرباسیان (04/06/1397)
موضوع: عدم توانایی در تدوین و اعمال سیاست های اقتصادی و مالی كشور - ناتوانی در اداره امور اقتصادی كشور - عدم اعمال تكالیف قانونی در حوزه فعالیت های بانكی - عدم اجرای برنامه های اعلامی در زمان اخذ رأی اعتماد از مجلس شورای اسلام - عدم تدبیر لازم در ساماندهی اقتصاد كشور - عدم اجرای عادلانه نظام مالیاتی كشور، به نحوی كه بیشترین فشار مالیاتی بر واحدهای تولیدی و اقشار كم درآمد حاكم است و دلالان، رانت خواران و صاحبان درآمدهای كلان از دادن مالیات فرار می كنند - نابسامانی در افزایش قیمت ها و تورم افسار گسیخته در حوزه اقتصاد - عدم توجه به اقتصاد مقاومتی - عدم تدوین و اجرای سیاست های اقتصادی مناسب در حمایت از تولید داخلی - عدم توانایی در مردمی سازی اقتصاد و تقویت توان تولید ملی - عدم توانایی در شفاف سازی و سالم سازی اقتصاد كشور - عدم مشاركت فعال در تنظیم سیاست ها و برنامه های اجرایی اقتصادی و مالی كشور - عدم مدیریت مناسب بازار سرمایه، گمرك، مالیات، بیمه و خزانه داری كشور - عدم نظارت مالی صحیح بر صحت جریان عملیات مبادلات اقتصادی كشور
موافقان: حسینعلی حاجی دلیگانی نماینده شاهین‌شهر، سید هادی بهادری نماینده ارومیه، هدایت‌الله خادمی نماینده ایذه، جلیل رحیمی جهان آبادی نماینده تربت جام، عباس پاپی‌زاده بهادری دزفول، حسن نوروزی نماینده رباط كریم، صدیف بدری نماینده اردبیل، مجید كیان‌پور نماینده درود و ازنا، شادمهر كاظم‌زاده نماینده دهلران، علی ساری نماینده اهواز، سلام امینی نماینده ایلام، سید قاسم جاسمی نماینده كرمانشاه، الیاس حضرتی نماینده تهران، مهرداد بائوج لاهوتی نماینده لنگرود
مخالفان: مسعود پزشكیان نماینده تبریز، حسن سلیمانی نماینده كنگاور

نتیجه، عدم رای اعتماد مجدد: مجموع آرا 260، موافق 137، مخالف 121، ممتنع

**به پایان آمد كار این وزیر، سوالات همچنان باقی است
بررسی سوالات از وزرا نشان می‌دهد بسیاری از سوالات نمایندگان از وزرای اقتصاد، سوال نمایندگان ادوار بعدی نیز هست و باید دید آیا نمی شد وزرا اصلاحاتی انجام دهند كه دیگر زمینه سوال و ابهام باقی نماند یا نمایندگان بدانند برخی سوالات مربوط به وزیر اقتصاد نیست. به علاوه اگر اختیارات وزارت اقتصاد برشمرده شود، مشخص می شود خیلی از سوالات در محدوده وزارت اقتصاد و دارایی نیست.
و نكته پایانی آن كه وقتی سنگ بلا از آسمان می بارد، قربانی كردن این وآن ممكن است تنفسی ایجاد كند، اما گره از كار اقتصاد باز نمی كند.

گزارش از مریم السادات علم الهدی
*اداره كل اخبار چندرسانه ای* ایرناپلاس*