سیل ، شالیكاران حرفه ای مازندرانی را به گلستان برد

به گزارش خبرنگار ایرنا ، به فروكش كردن سیل و سیلاب اواخر سال گذشته و اوایل سال جاری در استان گلستان ، تعداد زیادی از جوانان شالیكار مازندران برای اجاره زمین و كشت و كار برنج راهی این استان شدند.
كشت برنج توسط مازندرانی ها در استان گلستان طی دهه 70 تا اواخر دهه 80 انجام می شد به این ترتیب كه تعدادی از جوانان زمین هایی را كه مالكان گلستانی در آن گندم و كلزا كشت می كردند ، اجاره می كردند و پس از برداشت این محصولات كه در فصل بهار ، آن را زیر كشت برنج می بردند.
شیوع این نوع كسب و كار برای جوانان مازندرانی در استان گلستان سبب شده بود تا حتی برخی برای ترغیب بیشتر مالكان گلستانی و در اختیار گرفتن زمینهایشان برای كشت برنج ، اقدام به عقد قرارداد موسوم به ' نصفه كاری ' كنند. در این روش به جای پرداخت اجاره ، نصف محصول زمین به مالك داده می شود.
با این وصف ، دوران حضور حرفه ای های برنجكاری در استان گلستان از اواخر دهه 80 به دنبال بروز خشكسالی و كمبود آب كاهش یافت و پس از آن كه خشكسالی عمیق تر شد و به بخشی از مناطق شرقی مازندران رسید ، دیگر كسی تمایلی برای رفتن به گلستان و اجاره زمین جهت كشت زمین از خود نشان نداد.
رفتن مازندرانی ها به مناطق دیگر كشور برای كشت برنج دلایل مختلفی دارد ولی مهم ترین آن آشنایی آنها با شیوه و سختی های كشت این محصول است.
برنج از محدود محصولات كشاورزی است كه در هر سه مرحله كاشت ، داشت و برداشت بر خلاف كشت محصولاتی مانند گندم و كلزا با مشقت فراوانی همراه است و كشاورزان برنجكار همواره از مرحله شخم و شیار ، خزانه گیری تا برداشت و تبدیل آن به برنج سفید كه حدود چهار ماه طول می كشد باید شبانه روزی تلاش و مراقبت كنند تا بتوانند محصول قابل قبولی به دست بیاورند.
اگر چه مازندران با 230 هزار هكتار زمین شالیزاری بیشترین زمین را در خطه شمال دارد ، اما بالا بودن تعداد بهره بردار و از همه مهم تر قانون ارث سبب شد تا سرانه زمین در این استان كمتر از هفت دهم هكتار باشد و به همین دلیل بسیاری از شالیكاران حرفه ای بی زمین و یا كم زمین از سال های گذشته برای كسب درآمد راهی استان های برنج خیز كشور می شدند.
** فراخوان گلستانی ها
بررسی های میدانی خبرنگار ایرنا از منطقه مركزی مازندران بویژه شهرستان های بابل و آمل كه بیشترین جمعیت كشاورز برنجكار استان را دارد ، نشان می دهد كه به دلیل وجود فراوانی آب ناشی از سیلاب و بارندگی ها ،شماری از شالیكاران بار دیگر از سوی كشاورزان گلستانی فراخوانی و راهی این استان شدند.
سید مرتضی موسوی از روستای ' ورمتون ' بخش لاله آباد بابل كه برای كشت شالی به استان گلستان رفته است، به خبرنگار ایرنا گفت كه سابقه شالیكاری در اوایل دهه 80 را به مدت چهار سال در منطقه علی آباد گرگان دارد.
وی با بیان اینكه امسال به درخواست صاحب زمین كه در گذشته نیز در زمین او به روش نصفه كاری برنجكاری می كرد ، عازم منطقه شد ، افزود : من و برادرم 12 هكتار از زمین گندمزاری مالك را كه در اثر سیلاب از بین رفته است ، با شخم و شیار آماده نشا كاری برنج كردیم.
این شالیكار حرفه ای گفت : منبع تامین آب شالیزاری های منطقه هم آب بندان و چاه نیمه عمیق است و در حال حاضر آب آببندان پر و وضعیت چاه نیز مطلوب است.
این برنجكار مازندرانی كه از خود زمینی در روستایش ندارد ، افزود : كشت برنج به صورت نصفه كاری در گرگان علاوه بر این كه باعث می شود تا از كار روزمزد برای برنجكاران دیگر در روستا و منطقه راحت شوم ، با كشت رقم برنج كیفی و پرمحصول ' فجر ' ، آورده خوبی هم خواهم داشت.
وی با بیان اینكه سیلاب و پر شدن آب آببندان و سدها سبب شد تا پای آملی و بابلی های برنجكار بار دیگر به استان گلستان باز شود، ادامه داد : اگرچه هزینه های برنجكاری به واسطه افزایش قیمت نهاده های كشاورزی بالا رفته است، اما زمین های استان گلستان بر خلاف مازندران یكپارچه است و ماشین آلات كشاورزی از جمله دستگاه نشاء كار و كمباین های ویژه برداشت شالی به راحتی در این زمین ها كاربردی هستند.
موسوی ادامه داد : البته صاحب زمین یك واحد مسكونی كوچك اما با امكانات را در اختیار ما قرار داده است تا بتوانیم در مدت حدود چهار ماهه در اینجا زندگی و برنجكاری كنیم.
** صرفه كشت برنج در گلستان
رئیس اداره برنج سازمان جهاد كشاورزی مازندران هم با بیان اینكه برنجكاران مازندران به صورت حرفه ای تر و یا به اصطلاح محلی
' بلدكارتر ' نسبت به كشاورزان استان های گلستان و گیلان كشت و كار می كنند، گفت: راهی شدن شالیكاران بی زمین و كم زمین مازندرانی به استان های همسایه سابقه 30 ساله دارد.
ابراهیم قربان نژاد با بیان اینكه زمین های استان گلستان به دلیل قطعات بزرگ همواره با اجاره بهای كمتر و توافق مناسب تر نسبت به استان مازندران وگیلان مورد توجه شالیكاران است، ادامه داد : اگرچه بخشی از زمین های مازندران واگذار می شود اما به نسبت مبلغ اجاره و نوع قرارداد بیشتر از دیگر استان های برنج خبز است.
رئیس اداره برنج سازمان جهاد كشاورزی مازندران با بیان اینكه شالیكاران مازندران به راحتی قادر به انجام كشت نشاء در استان های گیلان و گلستان هستند، گفت : از آنجایی كه عملكرد ارقام پرمحصول برنج در زمین های گلستان بیشتر است، شالیكاران درآمد خوبی را كسب می كنند.
قربان نژاد ضمن تایید راهی شدن شماری از برنجكاران مازندرانی بدون زمین و كم زمین به استان گلستان در پی سیل و سیلاب اخیر ، گفت : به رغم اینكه محدودیت و ممنوعیت كشت برنج به غیر از استان های مازندران وگیلان به صورت مصوبه هیات دولت وجود دارد اما وضعیت مطلوب آب در این استان سبب شد تا امسال شالیكاری دوباره انجام شود.
**تحقق شعار سال رونق تولید
رئیس اداره برنج سازمان جهاد كشاورزی مازندران با بیان اینكه محدودیت و خط قرمزی در كشت برنج استان بر خلاف سال قبل در استان وجود ندارد، گفت: به طور واقعی امسال سطح زیر كشت شالی در مازندران تا 10 هزار هكتار نسبت به سال قبل افزایش می یابد.
قربان نژاد توضیح داد: پارسال حدود هشت هزار هكتار از زمین های شرق مازندران به دلیل كمبود آب بویژه كاهش 70 درصدی ذخیره آب پشت سد شهید رجایی ساری زیر كشت برنج نرفته بود و حدود 2 هزار هكتار از زمین های شالیزاری این منطقه هم پس از نشا كاری به دلیل خشكسالی به مرحله رشد و برداشت نرسیده بود كه امسال تمامی این زمین ها به كشت بازگشته است .
وی با بیان اینكه به طور یقین با توجه به وضعیت مناسب آب كشت رقم پرمحصول كیفی از جمله فجر و شیرودی امسال بیشتر می شود، گفت: كشت دوباره به 2 روش رتون و نشاء مجدد نیز امسال افزایش چشم گیری خواهد داشت.
پارسال حدود 25 هزار هكتار از زمین های شالیزاری مازندران دوباره نشاكاری و 35 هزار هكتار نیز به روش ' دونوچ ' یا پرورش ساقه شالی كشت شد.
وی با بیان اینكه امسال كشت مكانیزه از 52هزار هكتار به حدود 60 هزار هكتار افزایش می یابد، ادامه داد: امسال تعداد بانك نشا نیز از 80 واحد به 85 واحد افزایش یافت.
قربان نژاد با اشاره به اینكه امسال كشت ارقام پرمحصول نیز از 47هزار هكتار به 55هزار هكتار افزایش می یابد، بیان داشت: وضعیت آب در سدها و آب بندان های مازندران بسیار مطلوب و خوشحال كننده است .
**ممنوعیت كشت برنج در گلستان به قوت خودش باقی است
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد كشاورزی گلستان هم با بیان اینكه ممنوعیت كشت برنج در این استان بر اساس قانون به قوت خود باقی است ،گفت : اگرچه در حال حاضر شرائط برای كشت برنج به دلیل وجود آب فراوان مهیا است ، اما این وضعیت استثناء است.
محمد رضا عباسی در گفت و گوی تلفنی با خبرنگار ایرنا افزود : ممنوعیت كشت برنج به عنوان یك محصول پر آب بر پس از 15 سال تحقیق و پژوهش های علمی سال قبل به قانون تبدیل شده است و نمی توان به راحتی در شرائط استثنایی از آن غفلت كرد.
وی با تایید فعالیت كشت و كار برنجكاری در برخی از نقاط استان گلستان بویژه در منطقه جنوب این استان ، ادامه داد : جهاد كشاورزی نمی تواند مانع كشت برنج شود ولی گزارش های كارشناسان امور اراضی و خدمات كشاورزی سازمان به شركت آب منطقه ای به عنوان متولی اجرای قانون ممنوعیت كشت برنج ارسال شده است.
وی در مورد حضور شالیكاران مازندرانی به استان گلستان گفت كه حضور آنان سابقه چندین ساله دارد اما به دلیل كمبود آب و نفوذ خشكسالی از اوایل دهه 90 حضور آنان به صفر رسیده بود.
عباسی با بیان اینكه 12 هزار هكتار از زمین های استان گلستان كه به صورت مستقیم از سردهنه رودخانه مشروب می شوند ،وضعیت مناسب تری برای كشت برنج دارند، ادامه داد : با توجه به شرائط فعلی بار دیگر شاهد شالیكاران مازندرانی دراین مناطق استان هستیم.
6990/1654