به گزارش ايرنا، در ماه هاي آغازين سال 97 با خروج يكجانيه دولت ترامپ از برجام، كشورهاي اروپايي به حمايت از توافق هسته اي پرداخته و اعلام كردند تلاش خود را براي حفظ آن به كار مي گيرند.
دولت آمريكا با خروج از برجام اعلام كرد از آبان ماه تحريم هاي گسترده اي را عليه ايران اعمال خواهد كرد.
درهمان زمان 'فدريكا موگريني' مسوول سياست خارجي و امنيتي اروپا در بيانيه اي ضمن اعلام تاسف از خروج آمريكا از اين توافق چندجانبه، بر حمايت اروپا از برجام تاكيد كرد. پيرو اين بيانيه، بسياري از كشورهاي اروپايي نيز از جمله آلمان، فرانسه و انگليس بر پايبندي خود به اين توافق بازتاكيد دوباره داشتند.
** اعلام پايبندي آلمان به برجام و ادامه همكاري با ايران
«آنگلا مركل» صدراعظم آلمان در همان زمان گفت: اين اقدام عواقب سنگيني در پي خواهد داشت. وي تأكيد كرد كه آلمان و دو كشور بريتانيا و فرانسه به تعهدات بين‌المللي خود در ارتباط با توافق هسته‌اي پايبند هستند.
همچنين «فرانك والتر اشتاين‌ماير» رئيس‌جمهوري آلمان نيز در مقابل اقدامات و تصميمات دولت ترامپ موضع گرفته و نسبت به فاصله ايجاد شده در مناسبات آمريكا با متحدانش ابراز نگراني كرد و افزود اقدامات دولت آمريكا جوامع را دوقطبي و دستخوش انشقاق مي‌كند.
اواسط مرداد ماه بود كه دولت آلمان اعلام كرد با وجود از سرگيري تحريم هاي آمريكا، تضمين سرمايه گذاري و صادرات شركت هاي طرف قرارداد با ايران را ادامه مي دهد.
وزارت اقتصاد آلمان با بيان اين مطلب افزود كه اين كشور كماكان با واشنگتن مذاكره مي كند تا معافيت هاي شركت هاي آلماني از تحريم هاي ايران را اخذ نمايد.
اين وزارتخانه در بيانيه خود تصريح كرد: ضمانت صادرات و سرمايه گذاري وزارت اقتصاد فدرال كماكان براي شركت هاي فعال در ايران موجود است.
** تاكيد آلمان بر باز ماندن مسير نقل و انتقالات بانكي با ايران
«هايكو ماس» وزير خارجه آلمان، پيرامون نشست وزراي امورخارجه 1+4 در نيويورك با ايران در تاريخ 2 مهرماه اظهار داشت: نشست نيويورك يك پيام سياسي مهم داشت و آن اينكه ما براي حفظ اين توافق نيازمند راه‌حل هاي مشخصي هستيم تا مسيرهاي نقل و انتقالات بانكي باز بمانند و تجارت با ايران همچنان امكان‌پذير باشد. ما در كنار شركاي اروپايي‌مان به شدت به روي اين موضوع كار مي‌كنيم.
به گفته وي راهبرد اعمال فشار، كارايي ندارد. اگر جبهه‌بندي‌ها پرتلاطم‌تر شود، اوضاع نه تنها بهتر و ساده‌تر نخواهد شد بلكه خيلي خطرناك‌تر و پيچيده‌تر مي شود و شرايط خطرناك منطقه را تشديد خواهد كرد.
پس از آن در 12 مهر ماه وزير خارجه آلمان در ديدار با همتاي آمريكايي خود ضمن ابراز نگراني از برنامه موشكي ايران گفت، پايان دادن به برجام به پيگيري برنامه هسته‌اي ايران با اهداف نظامي منجر خواهد شد.
ماس كه براي ديدار با «مايك پمپئو» همتاي آمريكايي خود به واشنگتن سفر كرده بود، بعد از ديدار با وي گفت: «در نهايت با آمريكا اهداف مشتركي را در قبال ايران دنبال مي‌كنيم. ما فقط از نظر مسيرهايي كه دنبال مي‌كنيم با يكديگر اختلاف داريم.
وزير خارجه آلمان در ادامه بار ديگر هم‌نوا با آمريكا از برنامه موشكي ايران ابراز نگراني كرد و افزود كه تهران بايد از سوريه عقب نشيني كند.
** اجرايي سازي ساز وكار ويژه مالي
وزيران خارجه كشورهاي عضو اتحاديه اروپا 19 آذر در هفتادمين سالروز تصويب بيانيه جهاني حقوق بشر در چارچوب مذاكراتي كه هر ماه برگزار مي‌كنند، تشكيل جلسه دادند. علاوه بر بحران اوكراين، ساز وكار ويژه مالي با ايران در دستوركار قرار داشت. هايكو ماس وزير خارجه آلمان بار ديگر با تأكيد بر اهميت برجام گفت: ما مايل نيستيم كه ايران از غني‌سازي اورانيوم براي اهداف نظامي استفاده كند. اعتقاد داريم كه با توافق هسته‌اي مي‌توان مانع از اين امر شد. به همين سبب قصد داريم گام‌هايي براي باز نگه داشتن كانال‌هاي مالي با ايران برداريم.
وزير خارجه آلمان برنامه موشك هاي بالستيك، نقض حقوق بشر و فعاليت‌هاي ادعايي سرويس‌هاي اطلاعاتي جمهوري اسلامي در كشورهاي اروپايي را از جمله موارد اختلاف بين اتحاديه اروپا با ايران دانست.
** رشد همكاري ها و مناسبات اقتصادي آلمان و ايران
در اواخر دي ماه كه بحث پيرامون ايجاد يك ساز وكار ويژه مالي براي ادامه تجارت كشورهاي اروپايي با ايران در دوره اعمال تحريم هاي آمريكا بالا گرفته بود، «ميكاييل كلوربرشتولد» سفير آلمان در ايران با بيان اينكه شرايط براي بهبود بيش از پيش روابط اقتصادي دو كشور مهياست، گفت: ايران رشد اقتصادي بسيار خوبي داشت كه براي ما رويايي است. در اين مسير نيز آلمان تلاش مي‌كند به ايران كمك كند تا اثرات مطلوب اين رشد براي مردم عادي ملموس شود.
يك روز قبل رييس كل بانك مركزي در ديدار سفير آلمان، با اشاره به حمايت اين كشور از برجام گفته بود: روابط سياسي دو كشور در سطح مطلوبي قرار دارد هرچند روابط اقتصادي همگام با آن پيش نرفته است. بانك‌ها در مورد رابطه با ايران احتياط دارند و كارشكني‌هاي آمريكا نيز ادامه دارد. ما بايد شرايط را به گونه‌اي شفاف و ريسك‌ها را تحليل كنيم كه به تقويت روابط كمك كند. برجام يك سند بين‌المللي با هدف برقراري آرامش، ثبات و امنيت است. اروپا اين هدف را به خوبي درك كرد اما آمريكا همچنان مانع تراشي مي‌كند.
برشتولد با بيان اينكه آلمان مي‌تواند نقش موثري در اقتصاد ايران داشته باشد، عنوان كرد: مردم ايران به محصولات آلماني علاقه دارند و ما بايد راههاي جديدي براي رفع موانع پيدا كنيم. ايتاليايي‌ها در اين زمينه از ما سريع تر عمل كرده اند. ما از هرگونه بهبود روابط استقبال مي‌كنيم. در كنار اين مهم از پيشرفت هاي ايران در زمينه مبارزه با پولشويي و تامين مالي تروريسم اطمينان داريم.
** تلاش هاي ضدبرجامي براي تحت تاثير قرار دادن همكاري ايران و آلمان
در چنين شرايطي انتشار يك خبر در رسانه هاي آلماني به برخي گروه هاي مخالف ايران فرصت گسترش هجمه عليه جمهوري اسلامي ايران را داد. دستگاه قضايي آلمان اعلام كرد يك شهروند افغان‌تبار اين كشور را به ظن جاسوسي براي ايران در حين خدمت در ارتش آلمان بازداشت كرده است.
دادستاني فدرال آلمان نام اين فرد پنجاه ساله را 'عبدالحميد س.' اعلام كرد و گفت كه اين مظنون در منطقه راينلاند در غرب آلمان دستگير شده است.
در بيانيه دادستاني آلمان آمده بود كه اين فرد به عنوان مترجم و مشاور فرهنگي براي ارتش آلمان خدمت مي‌كرده و ظن آن مي‌رود كه در اين پست با يك نهاد اطلاعاتي ايران در ارتباط بوده است.
با اين حال 'بهرام قاسمي' سخنگوي وزارت امور خارجه كشورمان در پاسخ به اين ادعاها گفت: از شنيدن اين خبر در بحبوحه اتهام‌زني‌هاي امنيتي ناروا و طراحي شده توسط آناني كه به دنبال تخريب روابط ايران و اروپا در اين مقطع مهم و حساس هستند، تعجب نمي‌كنيم.
وي تاكيد كرد كه روابط ايران و اروپا به ويژه سه كشور دخيل در برجام «دشمنان و معانديني دارد كه از هر كوشش، اتهام و ادعايي براي تيره‌كردن اين روابط فروگذار نمي‌كنند».
** اقدام غيرقانوني آلمان در تحريم هواپيمايي ماهان
آلمان در اقدامي كه به گفته برخي كارشناسان به منزله واكنش برلين به بازداشت جاسوس ادعايي بود، اول بهمن ماه مجوز شركت هواپيمايي ماهان را براي فعاليت در آن كشور، لغو كرد. يك مقام ارشد دولت آلمان به رويترز گفت اين اقدام «هم به دليل مسائل امنيتي» و «هم به دليل ترديد نسبت به استفاده از اين شركت هواپيمايي ايراني براي مقاصد نظامي» گرفته شده است.
به دنبال آن، سخنگوي وزارت امور خارجه ايران،دوم بهمن ماه از تصميم دولت آلمان براي لغو مجوز پرواز هواپيمايي ماهان به اين كشور انتقاد كرده و اين اقدام را شتابزده توصيف كرده است.
همچنين 'محمد اسلامي' وزير راه و شهرسازي در خصوص تحريم شركت هواپيمايي ماهان از سوي آلمان اظهار داشت: تمامي شركت‌هاي هواپيمايي جمهوري اسلامي ايران از جمله ايران اير نيز، در فهرست تحريم ها قرار دارد كه اين قبيل اقدامات، خلاف حقوق بين‌المللي است.
اسلامي با اشاره به تحريم شركت هواپيمايي ماهان از سوي آلمان گفت: در نامه‌اي كه از سوي دستگاه متولي حوزه حمل و نقل هوايي آلمان به سازمان هواپيمايي كشور ارسال شد، مطالبي درج شد كه زيبنده نبود، البته از سوي سازمان هواپيمايي كشوري پاسخ نامه آنها تهيه و ارسال شد.
** رونمايي آلمان، انگليس و فرانسه از ساز وكار ويژه تجارت با ايران
باوجود چنين شرايطي، مناسبات تجاري ايران و آلمان همچنان ادامه داشت و حتي خبر از بهبود اين مناسبات شنيده مي شد. اين امر موجب خشم مقامات آمريكايي شد تا جايي كه آنها را نگران كرد راه اندازي ساز وكار ويژه مالي با ايران تمام تلاش هاي واشنگتن براي فشار بر ايران را به باد دهد.
ساز وكار ويژه مالي موسوم به «اينستكس-INSTEX» ابتدا روز پنجشنبه 11 بهمن ماه در بيانيه سه كشور عضو اتحاديه اروپا طي نشستي كه در حاشيه اجلاس مجمع عمومي سازمان ملل برگزار شد، انعكاس يافت. در بيانيه مذكور آمده كه «انگليس فرانسه و آلمان در ادامه تعهد و تلاش هاي خود براي حفظ توافق هسته اي كه به تصويب شوراي امنيت سازمان ملل رسيده است، به طور رسمي اعلام مي كنند كه اينستكس ابزار حمايت از تبادلات تجاري راه اندازي شد.»
از نگاه كارشناسان، اينستكس همچون برنامه اي براي دور زدن تحريم هاي ايالات متحده از راه تهاتر عمل مي كند تا راه را براي مبادلات و همكاري شركت هاي متوسط و كوچكي كه پيوستگي اقتصادي كمتري با آمريكا دارند، بگشايد؛ ساز وكاري كه ابتدا با نام «ساز وكار ويژه مالي» (SPV) مطرح شد، قرار بود تا اواسط آبان ماه و همزمان با دور دوم تحريم هاي آمريكا وارد فاز اجرايي شود.
** خشم سفير آمريكا در برلين از راه اندازي «اينستكس»
'ريچارد گرنل' سفير ايالات متحده در آلمان، در مصاحبه‌اي كه روز 21 بهمن ماه در روزنامه آلماني «فرانكفورتر آلگماينه زايتونگ» منتشر شد به انتقاد در مورد ساز وكار مالي تجارت اروپا با ايران پرداخت.
گرنل مدعي شد اين كانال مالي كه به نام «اينستكس» موسوم شده، غيرسازنده و ناسازگار با تلاش‌هاي دونالد ترامپ، رئيس‌جمهوري ايالات متحده، در جهت افزايش فشارها بر تهران براي بازگشت به مذاكرات تازه بر سر گستره‌اي از مسائل مختلف است.
يك هفته پيش از آن نيز سخنگوي سفارت آمريكا در برلين همزمان با راه‌اندازي ساز وكار مالي اتحاديه اروپا تهديد كرده بود هر نهاد و شركتي كه با ايران معامله كند عواقب سختي در انتظارش خواهد بود.
** كنفرانس امنيتي مونيخ؛ آوردگاهي براي انزواي بين المللي آمريكا
در اواخر بهمن ماه پس ازبرگزاري نشست موسوم به 'آينده صلح و امنيت در خاورميانه' در ورشو و كنفرانس امنيتي مونيخ بار ديگر نام ايران را بر سر زبان ها انداخت.
در مورد نشست اول تمام همت آمريكا و همپيمانانش براي ايجاد جبهه اي واحد عليه ايران به بن بست ختم شد و در كنفرانس امنيتي مونيخ نيز اتفاق مشابهي رخ داد تا مقامات آمريكايي با دستان خالي از اروپا به خانه بازگردند.
يكي از اين موارد، درخواست معاون اول ترامپ از اروپايي ها براي تبعيت از آمريكا براي پايان دادن به توافق هسته اي بود. در پاسخ به اين درخواست، هايكو ماس وزير خارجه آلمان در سخنراني خود در كنفرانس امنيتي مونيخ ضمن دفاع از برجام دعوت مايك پنس به خروج از آن را رد كرد.
ماس گفت: همراه با انگليس، فرانسه و كل اتحاديه اروپا راه‌هايي را براي حفظ برجام تا به امروز پيدا كرده‌ايم.
معاون ترامپ تنها يك روز پيش از آن در نشست ورشو از اروپايي‌ها خواسته بود مانند آمريكا از برجام خارج شوند.
همچنين آنگلا مركل صدراعظم آلمان، تصميم دونالد ترامپ درباره خروج نيروهاي آمريكايي از سوريه را «شتابزده» خواند و هشدار داد كه عملي شدن اين تصميم، مي‌تواند به تقويت نقش روسيه و ايران در خاورميانه و گسترش نفوذ آنها در منطقه منجر شود.
وي درباره خروج احتمالي نيروهاي آمريكايي از افغانستان نيز هشدار داد و گفت عمليات ناتو در افغانستان در گرو تعهدات نيروهاي آمريكايي است.
دونالد ترامپ رئيس جمهوري آمريكا، حدود دو ماه پيش با اعلام اينكه داعش در سوريه شكست خورده و مبارزه با بقاياي اين گروه برعهده كشورهاي منطقه است اعلام كرد نيروهاي آمريكايي از سوريه خارج مي‌شوند.
** رايزني مقام آلماني در تهران پيرامون راههاي گسترش همكاري ها
در روز 13 اسفند «فيليپ آكرمان» مديركل منطقه اي وزارت امور خارجه آلمان كه در چارچوب مشورت هاي سياسي به تهران سفر كرده بود، با 'سيدعباس عراقچي' معاون سياسي وزارت امور خارجه كشورمان ديدار و گفت وگو كرد.
وي در اين ديدار با اشاره به اهميت برجام بعنوان نشانه اي از موفقيت ديپلماسي و همچنين انتقاد از تصميم آمريكا براي خروج از برجام، اراده كشورش براي ادامه حمايت از توافق هسته اي را مورد تاكيد قرار داد.
آكرمان درخصوص تشكيل ساز وكار مالي اينستكس اظهار داشت: علاقه مندي شركت ها براي كار با ايران بعد از تشكيل ساز وكار جديد بيشتر شده و تلاش براي اجرايي كردن آن در اولويت برلين قراردارد.
مديركل منطقه اي وزارت خارجه آلمان همچنين در ديدار با 'حشمت الله فلاحت پيشه' رئيس كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس شوراي اسلامي ضمن اشاره به روابط ديرينه آلمان و ايران گفت: دو كشور روابط خوبي با يكديگر دارند كه بر اين بستر مي‌توان روبط دوجانبه را بيشتر از پيش گسترش داد.
مديركل منطقه‌اي وزارت خارجه آلمان در ادامه با ابراز تاسف از خروج آمريكا از برجام گفت: دولت آلمان بارها از اين اقدام ابراز تاسف كرده است و عليرغم اتحاد استراتژيك آمريكا و اروپا، آلمان در مورد ايران كاملاً با آمريكا مخالف مي‌باشد و با توجه به پايبندي ايران به برجام تمام تلاش خود را براي باقي ماندن برجام خواهد كرد.
** رشد چشمگير مبادلات تجاري ايران و آلمان
در همين تاريخ خبرگزاري رويترز گزارش داد، صادرات آلمان به ايران در ماههاي اخير به رغم تحريم هاي آمريكا رشدي 85 درصدي نسبت به زمان مشابه سال گذشته داشته است. صادرات آلمان به ايران در ماه اكتبر سال جاري يك ماه پيش از اعمال تحريم هاي واشنگتن عليه صنايع نفتي و كشتيراني ايران، رشد چشمگيري داشته است. اين رشد حاكي از تمايل شركت هاي كوچك و متوسط آلماني براي تداوم تجارت با ايران با وجود خطر تحريم هاي آمريكا است.
گزارش هاي رسمي اداره آمار فدرال آلمان نشان مي دهد كه مجموع صادرات اين كشور به ايران در اين مدت بالغ بر 400 ميليون يورو (455 ميليون دلار) بوده كه نسبت به سال گذشته رشدي 85 درصدي داشته و بالاترين رقم از سال 2009 به اين سو بوده است.
براين اساس حدود هزار شركت كوچك و متوسط آلماني روابط تجاري با ايران دارند و 130 مورد از اين شركت ها اقدام به تاسيس نمايندگي در اين كشور كرده اند.
در همين رابطه «ميشائيل توكوس» عضو اتاق بازرگاني ايران و آلمان به خبرگزاري ايرنا گفت: بيشتر صادرات آلمان به ايران را شركت هاي كوچك و متوسط انجام مي دهند. محصولات شيميايي نيمي از صادرات و ماشين آلات و تجهيزات صنعتي يك سوم آن را تشكيل مي دهد.
توكوس با بيان اينكه صادرات آلمان به ايران در 10 ماهه اول سال 2018 با 4 درصد رشد به 2.4 ميليارد يورو رسيد، ابراز اميدواري كرد كه ميانگين ماهانه آن در سال آينده ميلادي 200 تا 250 ميليون يورو باشد.
اروپام**6143**2040
تهران - ايرنا - روابط ايران و آلمان در سالي كه گذشت با وجود فراز و نشيب ها ازجمله خروج آمريكا از برجام وحمايت برلين از توافق هسته اي، گزارش هاي منتشر شده از مناسبات تجاري دو طرف در پايان سال نشان داد روابط اقتصادي تهران-برلين همچنان رو به رشد است.