ساخت رآكتور نوري بومي براي كشت ميكروجلبك و تهيه متابوليت ها

به گزارش جمعه خبرنگار علمي ايرنا، ميكروجلب ها يا ريزجلبك ها، گونه ‌هاي تك سلولي هستند كه تكي، زنجيره اي يا گروهي زندگي مي‌ كنند و اندازه آنها از چند ميكرومتر تا چند صد ميكرومتر متغير است. ريز جلبك‌ ها بر خلاف گياهان ريشه، ساقه و برگ ندارند، توانايي فتوسنتز دارند و به ‌طور ميانگين نصف اكسيژن موجود در اتمسفر را توليد مي‌ كنند.
تنوع زيستي ريزجلبك‌ ها زياد است و بسياري از آنها موادي با خواص منحصر به فرد مانند كارتنوئيدها، آنتي ‌اكسيدان‌ ها، اسيدهاي چرب، آنزيم‌ ها، پليمرها، پپتيدها، توكسين‌ ها و استرول‌ ها توليد مي‌كنند.
گروهي از محققان حوزه مهندسي شيمي و زيست فناوري در واحد علوم و تحقيقات دانشگاه آزاد اسلامي براي توليد و استفاده از متابوليت هاي ثانويه ريز جلبك ها راكتوري توليد كرده اند. متابوليت هاي ثانويه تركيبات آلي هستند كه مستقيم در مراحل رشد و نمو يا توليد مثل يك ارگانيسم شركت نمي كنند و قابل استفاده به عنوان دارو، طعم دهنده هاي غذايي و حتي مواد آرايشي هستند.
مجري طرح رآكتور نوري لوله اي مارپيچ در گفت و گو با خبرنگار علمي ايرنا در مورد اين دستاورد توضيح داد: اين رآكتور نوري در تركيب با يك رآكتور زيستي ايرليفت (نوعي از رآكتور زيستي براي تخميربا كمك هوا) و مخزن روباز با هدف كشت انواع ريز جلبك و استفاده از متابوليت هاي ثانويه آن، مانند زيست توده و مواد آرايشي و بهداشتي باارزش، داورهاي پيشگيري از سرطان و انواع آنتي اكسيدان ها طراحي و ساخته شده است.
سيدعلي هاشمي كوچكسرايي افزود: هدف ما توليد ميكرو جلبك و استحصال مواد مختلف از آن است، ضمن اينكه در مراحل بعدي مي شود از ميكرو جلبك ها براي غذاهاي دامي و حيواني و حتي غذاي ماهي هاي آكواريومي استفاده كرد.

***دريافت گواهي ثبت اختراع براي رآكتور نوري، لوله اي و مارپيچ
هاشمي كوچكسرايي در مورد مشابه خارجي يا داخلي اين راكتور توضيح داد: اين اولين نمونه اي است كه در ايران ساخته شدهاست و بر همين مبنا گواهي ثبت اختراع دارد. اين رآكتور كه در مجتمع تحقيقاتي شيخ بهايي واحد علوم و تحقيقات طراحي و توسعه يافته است، مشابه خارجي دارد ولي نمونه ايراني ضمن بي نيازي كشور از واردات آن و خروج ارز نسبت به نمونه خارجي بهينه سازي شده است.
اين دانش آموخته رشته زيست فناوري مقطع كارشناسي ارشد گفت: سه دانش آموخته مهندسي شيمي و رشته هاي مرتبط مانند گرايش جداسازي مواد و زيست فناوري حدود 6 ماه براي طراحي و بهينه سازي آن كار كرده اند تا نمونه صنعتي دستگاه توليد و ثبت اختراع شد.
وي افزود: توليد اين دستگاه كه در صنايع مختلف توليد مواد آرايشي، بهداشتي و دارويي و مكمل هاي غذايي و دامي مورد استفاده دارد؛ تاكنون 40 ميليون تومان هزينه در برداشته است، پيش از افزايش اخير نرخ ارز براورد قيمت تمام شده اين دستگاه هفت ميليون تومان بود كه اكنون دستكم سه برابر افزايش مي يابد.
هاشمي كوچكسرايي يكي از توليدات اين دستگاه را صابون هايي بر پايه ميكرو جلبك برشمرد و گفت: اين صابون ها كه در مراحل اوليه توليد است از پودر ميكرو جلبك با تركيبات اوليه صابون به دست مي آيد كه نمونه داخلي ندارد و نمونه خارجي آن بسيار گران است.
وي تاكيد كرد توليد ريز جلبك ها در سيستم ها و محيط باز به آساني و زياد انجام مي شود، ولي براي صنايع دارويي و آرايشي قطعا به توليد اين نوع جلبك ها در فضاي بسته نياز است كه با اين رآكتور لوله اي نوري در فضاي بسته با كيفيت بالا انجام مي شود. شركت هاي آرايشي و بهداشتي، صنايع داروسازي و توليد كنندگان غذاهاي دامي و طيور مي توانند مصرف كننده اين دستگاه باشند.

***دستگاه تصفيه هوا بر پايه ميكرو جلبك
اين گروه از محققان همچنين موفق به طراحي و ساخت دستگاه تصفيه هوا بر پايه ميكروجلبك نيز شده اند كه هاشمي كوچكسرايي در مورد آن گفت: ميكرو جلبك ها به صورت ذاتي تا 50 برابر بيشتر از گياهان عادي هم اندازه خود قدرت فرايند تصفيه هوا را با گرفتن دي اكسيد كربن و پس دادن اكسيژن دارند.
وي افزود: هر ليتر ميكرو جلبك در طول يك روز توانايي حذف 5 گرم دي اكسيد كربن را دارد كه استفاده از آنها مي تواند براي فضاي كلانشهرهايي مانند تهران باعث بهبود شرايط شود.
اين كارشناس رشته زيست فناوري توضيح داد: دستگاه فعلي كه به صورت سيستماتيك هوا را تصفيه مي كند، هنوز در مرحله آزمايشگاهي است و بعد از پايان آزمايش ها براي ثبت اختراع آن اقدام مي شود.
به گزارش ايرنا، طرح رآكتور نوري براي كشت ميكرو جلبك ها يكي از طرح هاي برتر نمايشگاه اختراعات و نوآوري‌ هاي واحد علوم و تحقيقات شناخته شد كه همزمان با گراميداشت هفته پژوهش و فناوري (24 تا 30 آذر) در دانشگاه علوم پايه اين دانشگاه و در محل نمايشگاهي نور برپا شده بود.
اين طرح ها كه با مشاركت واحد علوم و تحقيقات به سرانجام رسيده است از نظر مالكيت معنوي 50 درصد متعلق به دانشگاه و بقيه به توسعه دهندگان طرح ها تعلق دارد.
علمي**9157*1961*