به گزارش ايرنا، امروزه با وجود فعاليت و برنامه ريزي هاي مسئولان، تكدي گري در قامت پديده اي سازمان يافته و به عنوان يك معضل اجتماعي محسوب مي شود كه در كنار سوء استفاده از عاطفه و خيرخواهي مردم، ضعف فرهنگي و مديريتي نيز در بروز آن مشهود است.
برداشت و تلقي مردم از كمك به متكديان اقدام خيرخواهانه است كه در اين راستا نيت خير بوده اما روش اشتباه است، چون اين فرهنگ خيرخواهانه به افزايش، فرصت طلبي، سوء استفاده و در واقع بدعادت شدن متكديان مي انجامد، ضمن آنكه قشر نيازمند جامعه مقيد بوده و تكدي‌گري نمي كنند.
جامعه شناسان براين باورند كه تكدي گري بويژه در زنان و دختران معضلي است كه مي‌تواند پوششي براي رخداد آسيب‌هاي اجتماعي مختلف مانند روسپي گري، واسطه گري، تن فروشي، فروش و مصرف مواد مخدر باشد.
كمك مستقيم به متكديان آسيب‌هاي اجتماعي را افزايش و گسترش مي‌دهد و وجود اين افراد چهره شهر را زشت كرده و كمك مردم نيز بستري مي‌شود تا متكديان پس از رفع نياز مالي به كارهاي ديگر مانند توزيع مواد مخدر اقدام كنند.
تكدي گري طبق مواد 712 و 713 قانون مجازات اسلامي جرم است و اگر متكدي، تكدي‌گري را شغل خود بداند، قاضي و نماينده دادستان پس از اعمال قانون چنانچه فرد پير، در راه مانده و نيازمند واقعي باشد تحت پوشش كميته امداد يا بهزيستي قرار مي‌گيرد.
پژوهش‌ها نشان مي دهد شماري از متكديان به دلايلي مانند طلاق، اعتياد، بي سرپرستي، بد سرپرستي و محروميت از رفاه اجتماعي، داراي پيوندهاي ناقصي با جامعه و خانواده هستند كه سبب افزايش ميل به انحراف و از جمله تكدي‌گري در بين آنان شده است.
عواملي مانند حمايت، تامين، كنترل و رفاه اجتماعي، جهت دهي ارزشي، عدم نگرش منفي، بازسازي روابط مرده اجتماعي با فرآيندهاي توانمندسازي مددكاري اجتماعي و تقويت روابط سست و نيم‌بند با اطرافيان مي‌تواند به ترك تكدي‌گري كمك كند.
وجود متكديان در سطح شهر به عنوان يك آسيب فرهنگي و اجتماعي، آثار و پيامدهاي منفي و معضلاتي را در پي دارد، بنا بر اعلام مسئولان شهرداري زنجان بيش از 70 درصد متكديان اين شهر، غيربومي و 30 درصد بومي بوده كه 30 نفر از بومي‌ها متكدي ثابت هستند.
زماني زنجان فقط 80 متكدي داشت كه 60 نفر غير بومي و 20 نفر بومي بودند اما بنا بر آمار شهرداري زنجان، اكنون 404 متكدي شامل 233 نفر مرد و 171 نفر زن در خيابان‌هاي شهر زنجان، تردد مي كنند.
** تكدي‌گري، آيينه تمام نماي وضعيت مديريتي جامعه است
جامعه‌شناس و عضو هيات علمي دانشگاه زنجان هفت مورد را از ويژگي‌هاي اساسي پديده تكدي‌گري خواند و با بيان اينكه يك پديده سازمان يافته و داراي پشت پرده است، گفت: تكدي‌گري داراي روال، ويژگي، زمان و مكان خاصي است و به عبارت ديگر، يك فعاليت اجتماعي محسوب مي‌شود كه فرد به عنوان شغل مي‌پندارد.
دكتر يوسف فتحي، داشتن حالت انتخابگرانه را ويژگي سوم تكدي‌گري شمرده و خاطرنشان كرد: تكدي‌گري از روي ناچاري نيست بلكه نوعي تصميم و انتخاب يك گزينه از مجموعه انتخاب‌ها است، ويژگي بعدي اين است كه اين پديده مي‌تواند يك سرپوش براي فعاليت‌هاي ديگر باشد كه اهميت آنها شايد فوق‌العاده بيشتر از تكدي‌گري است.
وي اظهار داشت: تكدي‌گري مي‌تواند مشاهده و يادگيري يك نظريه باشد؛ يعني فرد از اين طريق به اهداف، خواسته‌ها و آرمان‌هايي مي‌رسد كه به مرور زمان سرايت كرده و ديگران نيز ياد مي‌گيرند و شايد اين ويژگي بخشي از دلايل افزايش متكديان باشد.
فتحي با اشاره به اينكه فرد با اين كار كنار آمده و با انجام آن احساس راحتي مي‌كند، ادامه داد: فرد همه توانمندي‌هايش را كنار گذاشته و كفالت خود را بر عهده جامعه انداخته و به اين پديده روي آورده است.
اين جامعه‌شناس، مشكلات اقتصادي، بيكاري، آسيب‌هاي اجتماعي، عامل رواني و سازمان يافتگي را مهمترين دلايل تكدي‌گري خواند و گفت: فقر و ناتواني در اداره امور زندگي، اعتياد، معلوليت اجتماعي، طلاق، اختلافات خانوادگي و فرار از خانواده دلايلي است كه منجر به اين پديده مي‌شود و به عبارت ديگر تكدي‌گري، آيينه تمام نماي وضعيت فرهنگي، اقتصادي، اجتماعي و مديريتي جامعه است.
وي با بيان اينكه نوعي رهاشدگي فرهنگي، اقتصادي و اجتماعي در جامعه ديده مي‌شود، افزود: احساس، عاطفه و خيرخواهي مردم نمي‌تواند همه علت رواج تكدي‌گري باشد بلكه ضعف فرهنگي، اجتماعي، اقتصادي و مديريتي در اين زمينه موثر است.
** فايده تكدي‌گري به هزينه آن مي چربد
فتحي با بيان اين كه شكل‌گيري هر پديده اجتماعي به زمينه‌هاي مختلف بر مي‌گردد، گفت: در مجموع، يك نگرش هزينه - فايده در اين پديده ديده مي‌شود به گونه‌اي كه هزينه‌هاي تكدي‌گري نسبت به فايده‌هاي آن بسيار پايين‌تر است، مانند قاچاق كالا چون فايده بر هزينه مي‌چربد پس به طور كامل جمع نشده و جلوي آن گرفته نمي‌شود.
عضو هيات علمي دانشگاه زنجان افزود: متكديان سه دسته‌اند، كه گروه نخست سالخوردگان، از كار افتاده‌ها و افراد واقعا فقير و ناتوان از كسب درآمد هستند.
وي دسته دوم را افراد بي‌نياز و ميانسال برشمرد و اظهار داشت: درآمد اين افراد بسيار بالا است و هدفي جز كسب درآمد بيشتر ندارند.
فتحي، زنان و دختران را دسته سوم خواند و ادامه داد: اين تكدي گري يك آسيب اجتماعي است و مي‌تواند پوششي براي رخداد آسيب‌هاي اجتماعي مختلف مانند روسپي‌گري، واسطه‌گري، تن‌فروشي، فروش و مصرف مواد مخدر باشد.
اين جامعه‌شناس در خصوص راه‌هاي جلوگيري از تكدي‌گري تصريح كرد: افراد تصميم‌گير بايد هزينه‌هاي اين كار را افزايش دهند تا هزينه بالاتر از فايده باشد كه نيازمند برخورد جدي با متكديان است و روش بعدي، شناسايي پشت پرده‌ها است بايد همسطح با بسياري از مفاسد مانند فساد اجتماعي، اختلاس، قاچاق و گرانفروشي ديده شده و با آن مبارزه شود.
فتحي ادامه داد: بايد به مردم آموزش داده شود تا مثل زمان قديم، خودشان افراد نيازمند را شناسايي و با آگاهي كمك كنند.
وي احساس امنيت مردم نسبت به نهادهاي حمايتي را يكي از مهترين راه‌هاي جلوگيري از پديده تكدي‌گري دانست و گفت: اثبات برادري نهادهاي حمايتي مي‌تواند به كاهش متكديان كمك كند، چون اگر مردم احساس كنند كه نهادهاي حمايتي و خيريه، نمايندگان خوبي براي رساندن كمك‌هاي مردمي به نيازمندان واقعي هستند، به اين سمت مي‌روند.
فتحي اضافه كرد: ذهنيت مردم نسبت به نهادهاي حمايتي مثبت نيست و خودشان هم فرصت شناسايي نيازمندان را نداشته و از طرفي هم عذاب وجدان مي‌گيرند؛ پس در نتيجه كمك مي‌كنند و متكديان افزايش مي‌يابند.
** راهكار اصلي، برخورد جدي با ريشه ماجرا است
وي گفت: تكدي‌گري 2 پيامد جدي در جامعه دارد، اول آنكه سلامت اجتماعي جامعه را تهديد مي‌كند و ممكن است خيلي‌ها در دام اعتياد، قاچاق و ساير فسادها بيفتند.
فتحي، پيامد دوم را اختلال ارتباط اجتماعي برشمرد و افزود: اين پديده باعث مي‌شود هوش هيجاني جامعه و ارتباط اجتماعي هم براي مردم و هم مسئولان مختل شود، چون هم مردم نمي‌دانند كه كمك بكنند يا نه و هم مسئولان براي مجازات كردن يا نكردن بر سر دوراهي قرار مي گيرند.
اين جامعه‌شناس، راهكار اصلي را برخورد جدي با ريشه‌ها و پشت پرده ماجرا دانست و اظهار داشت: ممكن است پشت پرده و ريشه ماجرا يك يا دو نفر باشند كه در صورت قطع آن، شاخ و برگ‌ها هم قطع مي‌شوند.
فتحي، نقش رسانه‌ها را در اين زمينه موثر خواند و خاطرنشان كرد: رسانه ها با توليد و پخش برنامه‌هاي كارشناسي و انتقادي به شناسايي متكديان و آگاهي جامعه نسبت به كمك نكردن به آنها اقدام كنند ضمن اينكه سازمان‌هاي فرهنگي نيز با انعكاس گزارش‌ها و پيام‌هاي فرهنگي در قالب بنر، پوستر، بروشور و كتابچه مي‌توانند در اين رابطه موثر باشند.
وي در خصوص اينكه كمك به متكديان به نسل‌هاي آينده منتقل شده و بر روي فرزندان تاثير مي‌گذارد، گفت: كمك نكردن نيز تاثير منفي دارد، چون ممكن است فرد كمك نكند اما يك فحش به متكدي بدهد كه اين رفتار، تاثير منفي بر روي تربيت فرزندان دارد.
فتحي اضافه كرد: بازتاب بيروني وجود متكديان در شهر اين است كه مسافران و گردشگر‌ان اين طور قضاوت مي‌كنند كه اين شهر فقير است.
** نيت خير؛ روش اشتباه
مديركل امور اجتماعي و فرهنگي استانداري زنجان با اشاره به وجود ستاد ساماندهي امور متكديان در استانداري گفت: پديده تكدي‌گري معمولا در كلانشهرها وجود دارد اما در شهرهاي كوچك مانند زنجان، ابهر، خدابنده و خرم‌دره هم ديده مي‌شود و مشكل عمده استان در شهر زنجان است.
مسيح‌الله سلطاني با بيان اين كه 2 موضوع در اين راستا مهم است، افزود: نخست اين كه مردم زنجان خيرخواه بوده و وجود سازمان‌هاي مردم نهاد، تشكل‌ها و خيريه‌ها نشان دهنده اين امر است و بر اساس باورهاي مذهبي، كمك به متكدي را فضيلت مي‌دانند و از روي دلسوزي به متكديان كمك مي كنند.
وي افزود: برداشت و تلقي مردم زنجان از كمك به متكديان اين است كه اقدام خيري انجام مي‌دهند در حالي كه نيت خير بوده اما روش اشتباه است، چون اين فرهنگ خيرخواهانه به افزايش، فرصت طلبي، سوء استفاده و در واقع بدعادت شدن متكديان مي انجامد ضمن اين كه قشر نيازمند جامعه مقيد بوده و تكدي‌گري نمي‌كنند.
اين مقام مسئول اظهار داشت: البته نهادهاي حمايتي دولتي و تشكل‌هاي مردم نهاد غيردولتي تحت عنوان خيريه وجود دارند كه قشرهاي نيازمند را شناسايي و تحت پوشش قرار مي دهند.
سلطاني با بيان اين كه كمك نكردن به متكديان، نيازمند فرهنگ‌سازي است، اضافه كرد: مردم نيز بايد به اين فرهنگ‌سازي كمك كنند تا همه متكديان اعم از زن و مرد بدانند كه زنجان نمي‌تواند مقصد آنها باشد.
مديركل امور اجتماعي و فرهنگي استانداري زنجان با اشاره به غيربومي بودن 70 درصد متكديان استان ادامه داد: متكديان غيربومي، حرفه‌اي بوده و در هر شهري كه حمايت و كمك زياد باشد بيشتر به آنجا مي‌روند به همين دليل زنجان يكي از مقصدهاي متكديان است كه مهمترين راه مقابله با آنها ترويج فرهنگ كمك نكردن به متكديان است.
سلطاني گفت: موضوع دوم اين است كه دولت و حاكميت، اعتقادي به برخورد شديد ندارند، متكديان پس از جمع‌آوري، تفكيك شده و گروهي تحت پوشش كميته امداد يا بهزيستي قرار گرفته و گروهي تحويل خانواده‌هايشان شده و غيربومي‌ها نيز عودت داده مي‌شوند ضمن اين كه سعي بر آموزش متكديان است كه دنبال كار ديگري بروند.
وي با بيان اينكه بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌هاي دولتي پاسخگو نبوده و بايد برخوردها و مجازات‌ها متفاوت شود، اظهار داشت: ما مخالف مجازات و برخورد شديد هستيم و معتقديم بايد با همكاري مردم، متكديان متوجه اين مساله شوند كه زنجان براي آنان به صرفه نيست.
سلطاني با تاكيد بر اينكه دولت، مردم و سازمان‌هاي مردم نهاد بايد براي حل اين معضل دست در دست هم دهند، افزود: براي فرهنگ‌سازي جهت كمك نكردن بايد رسانه‌هاي ديداري، شنيداري و مكتوب پاي كار بيايند، چون اگر همكاري نباشد، نمي‌توان با اين پديده زشت مقابله كرد.
مديركل امور اجتماعي و فرهنگي استانداري زنجان خاطرنشان كرد: كمك به متكديان، آسيب‌هاي اجتماعي را افزايش و گسترش مي‌دهد، وجود متكديان چهره شهر را زشت كرده و كمك مردم نيز بستري مي‌شود تا متكديان پس از جمع‌آوري اقدام به خريد، توزيع و مصرف مواد مخدر و ساير كارها كنند.
وي ادامه داد: شايد در ظاهر مشكل حادي نباشد اما از نظر اجتماعي، فرهنگ كمك كردن به نسل‌هاي بعدي منتقل مي‌شود كه تنها راه آن عدم كمك مردم است.
او با بيان اينكه جمع‌آوري متكديان همچنان ادامه داشته و استانداري به عنوان نهاد حاكميتي بر اين موضوع، نظارت دارد، گفت: شهرداري مجري جمع‌آوري متكديان است و البته دستگاه‌هاي قضايي، انتظامي و فرمانداري‌هاي شهرستان‌ها نيز در اين امر همكاري مي‌كنند.
سلطاني با اشاره به اين كه در سال 96 و شش ماه اول سال جاري بيش از 800 متكدي جمع‌آوري شده است، اضافه كرد: البته اين به معناي وجود 800 متكدي در زنجان نيست، تعداد تكدي‌گران كمتر از اين بوده و چون به دفعات جمع‌آوري شده‌اند آمار بالا رفته است.
** وظيفه شهرداري فقط فراهم كردن مكان و جمع‌آوري متكديان است
معاون خدمات شهري شهرداري زنجان با بيان اينكه طبق مصوبه شوراي اداري مصوب سال 1378 وظايف شهرداري نسبت به متكديان فقط فراهم كردن اماكن و جمع‌آوري آنها است، گفت: اولين وظيفه اين است كه شهرداري بايد مجتمع اردوگاهي را ايجاد و تجهيزات اوليه را فراهم كند كه اين اردوگاه يا به اصطلاح «گرمخانه» آماده شده است.
غلامحسن احمدي، وظيفه دوم شهرداري را شناسايي و جمع‌آوري متكديان سطح شهر برشمرد و افزود: اكيپ جمع‌آوري معضلات اجتماعي در شهرداري وجود دارد كه اين افراد را به محض مشاهده جمع‌آوري و به اردوگاه تحويل مي‌دهد.
وي با اشاره به اينكه طبق قانون مذكور، مديريت اردوگاه با فرمانداري است خاطرنشان كرد: پس از جمع‌آوري و تحويل متكديان، تيمي متشكل از مسئول اردوگاه و نمايندگان دستگاه‌هاي متولي مانند شهرداري، نيروي انتظامي، دستگاه قضايي، بهزيستي، كميته امداد امام خميني(ره) و تعاون، كار و رفاه اجتماعي با حضور در اردوگاه نسبت به غربالگري متكديان اقدام مي‌كنند.
معاون خدمات شهري شهرداري زنجان با بيان اينكه شهرداري، وظايف خود را به‌طور كامل در خصوص متكديان انجام داده است، گفت: جلوگيري از برگشت مجدد متكديان به شهر تكليف ساير دستگاه‌ها بوده و شهرداري اقدام و ابزاري براي جلوگيري از برگشتن آنها ندارد و ساير دستگاه‌ها بايد در اين خصوص همكاري كنند.
وي ادامه داد: چون جمع‌آوري متكديان توسط شهرداري صورت مي‌گيرد متاسفانه تصور اين است كه مديريت و سازماندهي هم با شهرداري است در حالي كه اين‌گونه نبوده و نيرو و امكانات زيادي صرف جمع‌آوري متكديان مي‌شود اما متاسفانه خروجي نداشته و دوباره برمي‌گردند.
احمدي، عدم اعمال قانون و برخورد جدي را دليل برگشت دوباره متكديان به شهر عنوان كرد و گفت: در هشت ماه سال جاري و در مجموع 529 متكدي تحويل اردوگاه شدند كه حداكثر 30 متكدي بومي و بقيه غيربومي هستند.
9556/8068/1352
زنجان-ايرنا- تكدي گري بويژه درزنان و دختران معضلي است كه مي‌تواند پوششي براي رخداد آسيب‌هاي اجتماعي باشد، كمك مستقيم به متكديان اين آسيب‌ها را افزايش داده و بستري مي‌شود تا آنان پس از رفع نياز مالي به كارهاي ديگر مانند توزيع مواد مخدر اقدام كنند.