ذائقه شناسی و سطح بندی، گمشده های تئاتر هستند

به گزارش ایرنا، نبود سطح بندی گروه های تئاتری، موجب بی رغبتی هنرمندان به آموزش شده است كه تبعات این بی توجهی كاهش كیفیت و اثربخشی هنر نمایش است، در نظر گرفتن برخی معیارهای علمی و فنی این شاخه هنری در اعمال سطح بندی موجب حرفه ای شدن تئاتر می شود.
به گفته كارشناسان، منشاء اصلی مشكلات تئاتر فقر آموزش است و آموزش و پرورش به عنوان متولی آموزش باید به زنگ هنر در مدرسه ها توجه ویژه داشته باشد، آموزش های مقدماتی و كاربردی به دانش آموزان در زمینه هنر ارائه دهد تا تماشاگران آگاه در آینده تربیت شوند.
سیاستگذاری و مدیریت تئاتر از سوی اداره كل هنرهای نمایشی كشور و پیچیدن نسخه واحد برای تمام استان ها بدون در نظر گرفتن شرایط هر استان از دیگر مشكلات تئاتر كشور است.
برخی فعالان تئاتر نیز با انتقاد از انجمن نمایش در كشور، عملكرد این تشكل را به سود این رشته هنری نمی دانند و كاركرد آن را حتی در اندازه یك تشكل صنفی محسوب نمی كنند كه این مساله نیز برخاسته از سیاست های اشتباه در طول زمان و عامل برخی مشكلات تئاتر است.
هنر، یك زبان جهانی برای انتقال مفاهیم و ارزش هاست اما در كشور تئاتر علمی جایگاهی ندارد و تئاتر بیشتر به صورت آماتور و بر بستر گروه های نمایشی آماتور پیش می رود، ضرورت دارد مسوولان با در نظر گرفتن بسته حمایتی به كیفیت بخشی و ارتقای تئاتر كمك كنند.
بودجه و اعتبار نقل تمام مباحث و چالش های كشور به ویژه مباحث هنری است، به اعتقاد هنرمندان برای ارتقاء و اعتلای هنر ضرورت دارد بودجه هنر از فرهنگ جدا باشد، هنر استقلال بودجه ای داشته باشد و همچنین هنرمندان به مقوله اقتصاد هنر و ارتباط آن با ذائقه مخاطب برای تامین مخارج و كسب درآمد توجه كنند.
به باور كارشناسان، نبود راهبرد مشخص تئاتر كشور را دچار چالش كرده است و باید با تعریف راهبرد و جریان سازی تئاتر را رونق بخشید، تدوین راهبرد موجب تعیین خط مشی برای هنرمندان در تولید آثار هنری متناسب با مناسبت ها، شرایط و ظرفیت های هر شهرستان و همچنین نیازهای اجتماعی و فرهنگی جامعه ایرانی می شود.
خبرگزاری جمهوری اسلامی(ایرنا) استان سمنان میزگردی با عنوان «آسیب شناسی تئاتر» با حضور سیما رجبی معاون هنری و سینمایی اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان، سید رحیم موسوی رئیس انجمن نمایش استان، اسماعیل همتی نمایشنامه نویس و مدرس دانشگاه و علیرضا مداح عضو هیات رئیسه انجمن نمایش شهرستان سمنان برگزار كرد.

**نحوه مدیریت و سیاستگذاری منشاء مشكلات تئاتر كشور
رئیس انجمن نمایش استان سمنان گفت: مشكلات تئاتر در شهرستان های مختلف كشور تا حدی مشترك و یكسان است و نحوه مدیریت و سیاستگذاری علت اصلی و اساسی مشكلات تئاتر كشور محسوب می شود.
موسوی افزود: مدیریت و سیاستگذاری در شهرستان ها نیست و اداره كل مركز هنرهای نمایشی كشور برای همه شهرستان ها بدون در نظر گرفتن شرایط هر شهرستان مدیریت، برنامه ریزی و سیاستگذاری می كند.
وی ادامه داد: انجمن هنرهای نمایشی زیرمجموعه و بدنه اداره كل هنرهای نمایشی محسوب می شود، اما از لحاظ اساس نامه این گونه نیست و این انجمن یك مجموعه غیردولتی، غیرصنفی و غیرتجاری تلقی می شود.
رئیس انجمن نمایش استان سمنان افزود: سیاستگذاری ها در اداره كل هنرهای نمایشی درست نیست و تعریف اشتباه از انجمن نمونه ای از سیاستگذاری اشتباه است، چرا كه حداقل وظیفه انجمن، كار صنفی است اما در اساسنامه این انجمن غیرصنفی تعریف شده است.
وی، وابسته بودن به تئاتر آماتور را از دیگر مشكل تئاتر كشور عنوان كرد و افزود: تئاتر كشور برای موفقیت باید به سمت حرفه ای و علمی شدن پیش رود.
موسوی اظهار داشت: تعریف ساز و كارهای تشویقی برای هنرمندان هنرهای نمایشی برای علم آموزی موجب حل مشكلات تئاتر می شود.
وی جشنواره های حوزه تئاتر كشور را نیازمند آسیب شناسی عنوان كرد و ادامه داد: رقابت های ناسالم در جشنواره ها و باج دادن به سیاست های غلط از مشكلات تئاتر آماتور است.
موسوی بیان كرد: تئاتری كه در شهرستان های مختلف كشور بر روی صحنه می رود تئاتر آماتور است و جشنواره ها به ویترین این نوع تئاتر تبدیل شده است.

** جشنواره ها باعث مردمی شدن تئاتر نشد
به گفته رئیس انجمن نمایش استان سمنان، در كشور 36 دوره جشنواره و در استان سمنان 29 دوره جشنواره تئاتر برگزار شده است كه برآیند داده ها حاكی از آن است این تعداد جشنواره، موجب مردمی تر شدن تئاتر نشده است.
موسوی ابراز داشت: اهمیت و توجه به اجرای عمومی تئاتر نقش مهمی در كیفیت بخشی به تئاتر دارد و اكنون این مهم مورد توجه اداره كل هنرهای نمایشی كشور قرار گرفته است.
وی یادآورشد: تئاتر هنر فرهنگساز است و می تواند با زبان هنر با مخاطب در گروه های سنی مختلف در زمینه موضوعات متفاوت ارتباط برقرار كند و در آموزش و فرهنگ سازی اثرگذار باشد.
موسوی تصریح كرد: مخاطب اصلی تئاتر در تمام كشورها فرهیختگان هستند و برگزاری تئاتر فاخر كه روح فرهیختگان را اغناء كند نیازمند هزینه و یارانه دولتی است.
وی با بیان این كه برگزاری تئاتر خوب به دلیل جمعی بودن هزینه بر است و دولت باید یارانه در این بخش در نظر بگیرد، اضافه كرد: كشورهای نظیر آلمان و فرانسه با سابقه 2 هزار و 500 ساله در تئاتر برای این هنر نمایشی به ازای هر صندلی یارانه در نظر می گیرند.
وی گفت: برگزاری تئاتر خوب در استان كم جمعیتی مانند سمنان كه نمی توان از طریق فروش بلیت هزینه های تئاتر را تامین كرد نیازمند تامین بخشی از هزینه و درنظرگرفتن خط اعتباری از سوی دولت است.
موسوی خاطر نشان كرد: به حوزه فرهنگ بودجه خوبی تعلق می گیرد اما آنچه در تخصیص این بودجه چالش ایجاد می كند خرد شدن بودجه در حوزه فرهنگ و بی نصیب بودن حوزه هنر است.

** تئاتر یا از بودجه های فرهنگی سهم ببرد یا خصوصی شود
رئیس انجمن نمایش استان سمنان با بیان این كه تمام نهادها و دستگاه های اجرایی از بودجه فرهنگ سهمیه دریافت می كنند، افزود: اگر تمام ارگان هایی كه بودجه فرهنگی دریافت می كنند سهمی برای هنر تئاتر در نظر بگیرند بسیاری از مشكلات حل می شود.
موسوی گفت: اگر دولت می خواهد بر تئاتر كنترل داشته باشد باید یارانه پرداخت كند و اگر در این زمینه مشكل وجود دارد، باید هنرهای نمایشی را بخش خصوصی واگذار كند.
وی ابراز داشت: تعیین شورای انتخاب متون و در نظر گرفتن شورایی برای بررسی صلاحیت و كیفیت تئاتر تنها اتلاف هزینه است، زیرا اگر در این شورا نگاه فنی وجود می داشت، تئاتر كشور بیش از بیش پیشرفت می كرد.
موسوی با بیان این كه به نظر می رسد اكنون شورای انتخاب متون بیشتر درگیر سیاسی بازی است، گفت: بررسی متون و انتخاب نمایش اگر برعهده كارگردان باشد، كارگردان ها مسوولانه تر برخورد می كنند و هزینه كرد اضافی از دوش دولت برداشته می شود و برخی مشكلات حل خواهد شد.
رئیس انجمن نمایش استان سمنان تصریح كرد: شورای بررسی متون ضابطه مند نبوده و مشخص نیست از لحاظ فنی در چه درجه ای هستند و بر اساس چه معیار و محوری عمل می كند، اگر عملكرد مطلوبی را ارائه می كردند تئاتر بعد از گذشت 30 سال جایگاه بهتری را كسب می كرد.

**آموزش راهكار حل مشكلات تئاتر كشور است
‌معاون هنری و سینمایی اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان سمنان گفت: مشكل و منشا اصلی مشكل تئاتر كشور آموزش است و آموزش و پرورش به عنوان متولی آموزش باید بپذیرد آموختن فرهنگ یك وظیفه است.
رجبی افزود: آموزش و پرورش همان گونه كه در رشته های انسانی، تجربی، كار و دانش با به كارگیری متخصصان به آموزش می پردازد، باید با جذب متخصصان هنر در رشته های هنری نیز آموزش ارائه دهد.
به گفته وی، مسوولان آموزش و پرورش در 40 سال گذشته نسبت به آموزش هنر دغدغه نداشته اند و ضرورت دارد در جهت اعتلای هنر در شرح وظایف وزارت آموزش و پرورش تجدید نظر شود.
وی اظهار داشت: در نظر گرفتن زنگ هنر در مدارس اتفاق مباركی است اما زنگ هنر در مدارس زنگ تفریح و كلاس حاشیه ای تلقی می شود و آموزش حرفه ای و كاربردی هنر در این زنگ ارائه نمی شود.
رجبی تصریح كرد: در یك كلاس 80 نفره در هنرستان هنرهای زیبا، 90 درصد هیچ پیشینه هنری و آموزشی از قبل ندارند.
وی ابراز داشت: آموزش و پرورش باید به هنر توجه كند و در دانش آموزان پیشینه هنری را تقویت كند.

** تئاتر كشور تجربی پیش می رود نه علمی
‌معاون هنری و سینمایی اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان سمنان با اشاره به این كه تئاتر امروز نتیجه كار تخصصی و حرفه ای نیست، بیان كرد: 50 درصد هنرمندان تئاتر به صورت تجربی كار می كنند و نیازمند آموزش علمی هستند.
رجبی خاطر نشان كرد: اكنون بیشتر هنرمندان جوان هنرهای نمایشی كه تجربه اندكی دارند با تكیه بر این جمله كه به جوانان باید بها داده شود امید و نشاط اجتماعی در جامعه تقویت شود درخواست اجرا دارند و در چنین مواقعی اداره كل فرهنگ و ارشاد هیچ دفاعی از حقوق خود ندارد.
معاون هنری و سینمایی اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان سمنان گفت: این وزارتخانه در دریاف بودجه و اختیارات دچار مشكلات ساختاری است.
به گفته وی، بودجه كل وزارت فرهنگ و ارشاد از كل بودجه سازمان فرهنگی، ورزشی شهرداری تهران كمتر است، انجام كارهای فرهنگی و هنری نیازمند در نظر گرفتن بودجه است و در چنین شرایطی چگونه تئاتر پیشرفت كند.
رجبی اظهار داشت: هنر نتیجه سلیقه و ذوق و بخشی از آن مربوط به آموزش و دانش است و هنر تئاتر حوزه ای هست كه قاعده مند نیست و هنرمندان با زیركی و نیازسنجی از جامعه می توانند آثار فاخر عامه پسند خلق كنند.
وی اضافه كرد: تئاتر هنر فرهیختگان است اما جوانان امروز بعد از بازی در 2 تئاتر ادعای هنر دارند و با شتاب زدگی و بدون صرف وقت برای تولید هنر باكیفیت به دنبال مجوز كارگردانی هستند.
به گفته رجبی، استان سمنان در شورای انتخاب متون با كمبود نیروی متخصص و آموزش دیده تئاتر مواجه است اما در شهرستان سمنان شرایط بهتر است.

**تئاتر كشور نیازمند تعریف راهبرد است
نمایشنامه نویس و مدرس دانشگاه در میزگرد ایرنا سمنان گفت: جامعه امروز دچار فقدان فلسفه مشخص زندگی است، همین موضوع موجب شده افراد در تصمیم گیری ها گمراه باشند به طور مثال مشخص نیست طلاق خوب است یا بد، تئاتر خوب است یا بد.
همتی افزود: مدیریت لازمه هر كار موفقی است و در تئاتر كشور مدیریت وجود دارد اما برای پیشرفت و موفقیت نیازمند تعریف فلسفه مشخص و تدوین راهبرد است.
به گفته وی، تئاتر كشور در زمینه مدیریت مانند تعیین راهبرد و آموزش، تدوین آیین نامه و قوانین، پرورش مردم برای تماشای تئاتر، احداث سالن های نمایش و ارائه آموزش هدفمند به هنرمندان برای خلق آثار فاخر با مشكلات اساسی مواجه است.
وی، فقدان راهبرد گفتمان لازم برای تئاتر كشور به منظور جریان سازی را از دیگر مشكلات تئاتر كشور عنوان كرد.
همتی اظهار داشت: آموزش و پرورش وظیفه پرورش هنرمند تئاتر ندارد اما وظیفه آگاهی بخشی برای تولید تئاتر فاخر در آینده و پرورش یك تماشاگر آگاه تئاتر را دارد كه این راهبرد با در نظر گرفتن یك مربی حرفه ای و برگزاری تئاتر در مدارس محقق می شود.

**تئاتر حرفه ای مهجور مانده است
استاد دانشگاه گفت: تئاتر با مشكلات ریشه ای مواجه است و باید این موضوع روشن شود كه كشور خواهان تئاتر حرفه ای است یا تئاتر آماتور.
همتی افزود: تئاتر حرفه ای معیارهای خاص خود را دارد و نیازمند آموزش، تامین بودجه و احترام به جایگاه هنرمندان است.
به گفته وی، در ظاهر جامعه اسم تئاتر، حرفه ای است اما در ذات بسیاری آماتور هستند و در شهرستان ها به دلیل نبود بودجه و امكانات نگاه حرفه ای وجود ندارد.
وی اظهار داشت: برای بهبود، پیشرفت و ارتقای تئاتر باید جایگاه هنرمند و هنرجو براساس آزمون و خطا و در نظر گرفتن معیار و ملاك سطح بندی شود.
همتی تصریح كرد: آموزش و سابقه كار می تواند ملاك سطح بندی در تئاتر باشد اما وزارت فرهنگ و ارشاد به دلیل تبعات این طرح، حاضر به اجرایی كردن این طرح نیست.
وی خاطر نشان كرد: اكنون هنرمندان تئاتر رغبت به آموزش ندارند و علت آن فقدان احساس نیاز است و اجرایی كردن طرح سطح بندی تئاتر، عامل تشویقی برای سوق دادن هنرمندان به سمت آموزش است.
نمایشنامه نویس و مدرس دانشگاه با تاكید بر این كه باید هدف از تئاتر مورد بازنگری قرار بگیرد و سپس براساس آن وظیفه و آموزش تعریف شود، گفت: آموزش در هنر نیازمند بازتعریف و بازسازی است اكنون به دلیل نبود مدیریت، تئاتر به خوبی تدریس نمی شود.

** سطح بندی عاملی برای ترغیب گروه ها به آموزش
رئیس انجمن نمایش استان سمنان با بیان این كه هنر یك زبان جهانی است و آموزش لازمه برقراری ارتباط هدفمند است، گفت: آموزش در هنر موجب مهارت افزایی می شود و اجرای سطح بندی مانند گذشته موجب سوق دادن هنرمندان به آموزش و حل بسیاری از مشكلات می شود.
موسوی اظهار داشت: در كشور هنرمند تحصیل كرده تئاتر وجود دارد اما در رونق بخشی و كیفیت بخشی تئاتر بازیگر و تماشاگر هر 2 مهم هستند و باید هزینه كرد برای تئاتر در سبد خانوارها با در نظرگرفتن راهبردهای تشویقی و تبلیغی گنجانده شود.
نمایشنامه نویس و مدرس دانشگاه گفت: برای رونق بخشی به تئاتر باید مدیریت اصولی صورت گیرد و با تدوین راهبرد متناسب با نیاز، مناسبت ها و شرایط جامعه تئاتر در زمینه های مختلف مانند كمدی، درام، مناسبتی و اجتماعی تولید شود.
همتی افزود: مقوله هنر و تئاتر بسیار مهم و اثرگذار است و برای بهره گیری از این هنر باید به صورت علمی و جدی به آن پرداخته شود.
به گفته وی، برای اثر گذاری باید فاصله آموزه های دانشگاهی با آموزه های اجرایی كاهش یابد و به عبارتی آموزش ها كاربردی و متناسب با نیاز باشد.
رجبی، معاون هنری و سینمایی اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی سمنان گفت: سمنان دارای دانشكده نمایش نامه نویسی دولتی است و برگزاری كلاس های آموزشی بازیگری و كارگردانی نقطه عطفی در پرورش هنرمندان تحصیل كرده است.
رئیس انجمن نمایش استان سمنان گفت: اكنون تئاتر در حد اتتظار نیست و عمده مشكل و عامل مانع تولید تئاتر خوب نبود كارگردان با سواد كافی در این زمینه است.
موسوی خاطر نشان كرد: اگر مشكل انتخاب متون و كارگردانی حل شود تئاتر پویاتر خواهد شد.
به گفته وی، تئاتر علمی در سراسر كشور جایگاه ندارد و به منظور استفاده از هنر برای ارتقای فرهنگ واجب است به تئاتر از جنبه علمی پرداخته شود.
رئیس انجمن نمایش استان سمنان اضافه كرد: فقدان به كارگیری هنرمندان تحصیل كرده در بدنه اداره كل فرهنگ و ارشاد و نگاه سلیقه ای مدیران از دیگر عوامل و مشكلات تئاتر است.

**اقتصادی كردن تئاتر با شناسایی ذائقه مخاطب
‌معاون هنری و سینمایی اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی سمنان گفت: در تعریف سلسله مراتب سازمانی فرهنگ و ارشاد، به جذب نیروهای رسمی و قراردادی از نیروهای غیرهنرمند بیشتر توجه شده و از جذب افراد هنرمند غفلت شده است.
نمایشنامه نویس و مدرس دانشگاه گفت: اقتصاد در هنر و به ویژه تئاتر مقوله مهمی است كه زیركی هنرمند و نیازسنجی از ذائقه مخاطب می تواند نقش مهمی در توجیه اقتصادی هنر داشته باشد.
رئیس انجمن هنرهای نمایشی استان سمنان با بیان این كه تئاتر هزینه زا است، گفت: برای به اجرا درآمدن یك‌ نمایش اگر حداقل 15 نفر به مدت یك ماه به صورت مداوم كاركنند، با احتساب حقوق تعریف شده كمتر از 30 میلیون ریال زیر خط فقر، حداقل 400 میلیون ریال ساخت یك تئاتر هزینه احتیاج دارد.
موسوی اظهار داشت: در هنر جدی، فروش گران بلیت درست نیست و فروش ارزان هم صرفه اقتصادی ندارد.
وی، بلیت خریدن ادارات را نوعی كمك دولت و تشویق مردم برای تماشای تئاتر عنوان كرد و ادامه داد: برای كشوری كه داعیه دار فرهنگ و هنر است، دولت باید كمك هزینه درخور هنر، برای هنرهای نمایشی در نظر بگیرد و خود به بی هنری دامن نزند.
نمایشنامه نویس و مدرس دانشگاه گفت: جامعه موفق در توسعه دارای سه محور مهم سیاست، اقتصاد و فرهنگ است و هر محور دارای اهمیت است به گونه ای كه اگر به هر كدام از این سه محور توجه نشود موجب بی نتیجه بودن تلاش ها در 2 محور دیگر می شود.
همتی افزود: دولت باید به این باور برسد برای بهینه شدن اقتصاد باید از فرهنگ استفاده كند‌ و موظف است در امر تولید هنر تمهیداتی را برای حمایت پیش بینی كند.
وی خاطر نشان كرد: تئاتر در آموزش، كاهش آسیب های اجتماعی و فرهنگ سازی نقش مهمی دارد و باید از این ظرفیت تئاتر به منظور رشد و پویایی جامعه استفاده كرد.
رئیس انجمن هنرهای نمایشی استان سمنان گفت: مجلس شورای اسلامی برای اعتلای هنر باید بودجه فرهنگ را از هنر جدا كند و به استقلال هنر همانند كشورهای پیشرفته توجه داشته باشد.
‌معاون هنری و سینمایی اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی سمنان گفت: تاریخ هنر ایران زمانی پیشرفت كرد كه دولت از آن حمایت كرد.
رجبی افزود: برای اقتصادی كردن هنر باید هدف مشخص باشد و هدف از نمایش به مخاطب ارائه شود تا مخاطب نسبت به تماشای فیلم رغبت پیدا كند.
وی اظهار داشت: نیازسنجی و تولید بر مبنای نیاز جامعه مهمترین ركن در اقتصادی كردن هنر است.
نمایشنامه نویس و مدرس دانشگاه گفت: هنرمند در كنار تولید باید به فكر صرفه اقتصادی هم باشد و دولت هم در تولیداتی كه ابعاد سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی جامعه را در برمی گیرد حمایت كند.
همتی اظهار داشت: هوشیاری در انتخاب متن خود زمینه ساز جلب نظر مخاطب و توجیه اقتصادی می شود.
عضو هیات رئیسه انجمن هنرهای نمایشی سمنان گفت: اقتصادی كردن هنر مقوله مهمی است اما جشنواره ها به این موضوع خدشه وارد كردند، چرا كه برخی هنرمندان به اجرای عمومی و فروش بلیت اهمیت ندادند، زیرا تنها ذكر اسمی از آن ها در جشنواره را به عنوان ارزش تلقی كردند.
مداح افزود: جشنواره ها هنرمند را از راه اصل خود دور می كنند و باید تدابیری اتخاذ شود تا هنرمند رسالت و اصالت تئاتر را فدای حضور در جشنواره نكند.
7342/6103